اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,286
تعداد مقالات9,665
تعداد مشاهده مقاله2,822,514
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,561,340
شاه, سید ظفر عباس, دیاری بیدگلی, محمد تقی, سالمی, رحیم. (1401). اعتبارسنجی روایات بدون منبع بحارالأنوار. مطالعات فلسفی کلامی, 9(17), 197-222. doi: 10.22034/pht.2023.12280.1272
سید ظفر عباس شاه; محمد تقی دیاری بیدگلی; رحیم سالمی. "اعتبارسنجی روایات بدون منبع بحارالأنوار". مطالعات فلسفی کلامی, 9, 17, 1401, 197-222. doi: 10.22034/pht.2023.12280.1272
شاه, سید ظفر عباس, دیاری بیدگلی, محمد تقی, سالمی, رحیم. (1401). 'اعتبارسنجی روایات بدون منبع بحارالأنوار', مطالعات فلسفی کلامی, 9(17), pp. 197-222. doi: 10.22034/pht.2023.12280.1272
شاه, سید ظفر عباس, دیاری بیدگلی, محمد تقی, سالمی, رحیم. اعتبارسنجی روایات بدون منبع بحارالأنوار. مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 9(17): 197-222. doi: 10.22034/pht.2023.12280.1272

اعتبارسنجی روایات بدون منبع بحارالأنوار

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی
دوره 9، شماره 17، اسفند 1401، صفحه 197-222    اصل مقاله (14.67 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2023.12280.1272
نویسندگان
سید ظفر عباس شاه* 1؛ محمد تقی دیاری بیدگلی2؛ رحیم سالمی3
1طلبه دکتری رشته حدیث تطبیقی جامعة المصطفی ص العالمیه پاکستان،
2محمدتقی دیاری بیدگلی، استاد، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم، قم، ایران
3استادیار، گروه علوم حدیث، جامعه المصطفی ص العالمیه، قم، ایران؛
چکیده
بحارالانوار، مفصل‌ترین مجموعۀ حدیثی شیعه و دایرة‌المعارفی از آموزه‌های شیعی و یکی از ‌تألیفات علامه مجلسی است. در این کتاب اکثر روایات از مصادر دیگر نقل‌ شده‌اند و اسم منابع هم ذکر شده است؛ اما بعضی از منابع مجهول واقع ‌شده‌اند و منبع مجهول: یعنی منبعی یا کتابی که نامعلوم و ناشناخته شده است و روایات مجهول‌المنبع روایاتی را گفته می‌شود که از منابع نامعلوم و ناشناخته‌ نقل ‌شده‌اند. در این نوشتار بررسی سندی و محتوای روایات مجهول‌المنبع بحارالانوار با تأکید بر روایات زیارت پرداخته ‌شده است. پژوهش حاضر به‌جهت بهره‌گیری از کلام معصومان ع و ارزیابی کتاب شریف بحارالانوار و اعتبارسنجی سندی و محتوای روایات به‌ویژه روایات ضعیف‌السند ضروری است. روایات مجهول‌المنبع بحارالانوار بر اساس موضوعات، قابل ‌تقسیم‌اند و روایات زیارت مشتمل بر موضوعات مانند ثواب زیارت معصومان ع، ثواب استقبال زائر و زیارت‌نامه حضرت معصومه س هستند. در این نوشتار که به روش تحلیلی و توصیفی انجام ‌گرفته، این روایات بر اساس مؤلفه‌هایی مانند شهرت روایی، مقایسه با آیات، مقایسه با روایات دیگر و... و مبانی علامه مجلسی مانند قاعده تسامحِ در ادله سنن و... بررسی ‌شده‌اند. همچنین احادیث مزبور با وجود ضعف سند از جهت محتوا قابلیت پذیرش هستند و نمی‌توان رد نمود؛ زیرا، به‌علت مطابقت با قرآن، تاریخ قطعی، شهرت روایی و با مقایسه نقل‌های مختلف و بر اساس قاعده تسامح در ادله سنن و... قابل ‌پذیرش‌اند.
کلیدواژه‌ها
مجهول‌المنبع؛ بحارالانوار؛ روایات زیارات؛ وثوق‌‌الصدوری؛ وثوق‌السندی
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه، رضایی اصفهانی، محمد علی و همکاران، نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم، قم: دار الذکر، 1384ش
  2. ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله، شرح نهج البلاغه (ابن‌أبی الحدید)، قم: مکتبة آیةالله مرعشی النجفی(ره)، بی‌تا.
  3. ابن أعثم، أبی محمّد أحمد بن أعثم الکوفی، الفتوح لابن اعثم بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا
  4. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول عن آل الرسول صلى الله علیه و آله، جامعه مدرسین - قم: چاپ دوم، 1404/1363ق.
  5. ابن شهرآشوب مازندرانى، محمد بن على، مناقب آل أبی‌طالبb (لابن شهرآشوب)، 4 جلد، قم: علامه، چاپ اول، 1379ق.
  6. ابن‌عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر بن عاصم النمری القرطبی، جامع بیان العلم و فضله، تحقیق: أبی الأشبال الزهیری، دار ابن‌الجوزی، المملکة العربیة السعودیة، الطبعة: الأولى، 1414م.
  7. ابن غضائرى، احمد بن حسین، الرجال (ابن‌الغضائرى، طبع جدید)، محقق: حسینى جلالى، محمدرضا، موسسه علمى فرهنگى‌‌ دارالحدیث، قم: سازمان چاپ و نشر، 1422ق.
  8. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، نجف اشرف: دارالمرتضویة، چاپ اول، 1356ش.
  9. ابن‌بابویه، محمد بن على، الأمالی (للصدوق)، 1 جلد، تهران: کتابچی، چاپ ششم، 1376ش.
  10. ابن‌بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضاg، 2 جلد، تهران: نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.
  11. ابن‌بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، 1413ق.
  12. بحرالعلوم، محمدمهدی، رجال السید بحرالعلوم (المعروف بالفوائد الرجالیه)، تهران: مکتبه الصادقg، ۱۳۶۳ش.
  13. بستانى، فواد افرام، فرهنگ ابجدى، تهران، بی‌نا، چاپ دوم، 1375ش.
  14. ترمذی، محمد بن عیسى، سنن الترمذی، مصر: شرکة مکتبة ومطبعة مصطفى البابی الحلبی، الطبعة: الثانیة، 1395ق.
  15. ثعلبى، احمد بن محمد، الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی، 10 جلد، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1422ق.
  16. ثقفى، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، الغارات أو الإستنفار و الغارات، تهران: انجمن آثار ملى، چاپ اول، 1395ق.
  17. حاکم نیشاپوری، أبو عبدالله الحاکم محمد بن عبدالله بن محمد بن حمدویه، المستدرک على الصحیحین، تحقیق: مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیة، الطبعة الأولى، 1411ق.
  18. حر عاملى، محمد بن حسن، تفصیل وسایل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل البیتb، 1409ق.
  19. حسکانى، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، 3 جلد، تهران: وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر، 1411ق.
  20. حلی، حسن بن علی بن داود، الرجال (لابن داود)، تهران: دانشگاه تهران. چاپ اول، 1342ش.
  21. حمیرى، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، قم: مؤسسة آل البیتb، چاپ اول، 1413ق.
  22. حمیرى، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، بیروت: دارالفکر المعاصر چاپ اول، 1420ق.
  23. خویی، سید أبو القاسم الموسوی، معجم رجال الحدیث، قم: مؤسسة الخویی، بی‌تا،
  24. دارمی، أبو محمد عبدالله بن عبدالرحمن، مسند الدارمی المعروف بـ (سنن الدارمی)، تحقیق: حسین سلیم أسد الدارانی، المملکة العربیة السعودیة: دارالمغنی للنشر والتوزیع، الطبعة الأولى، 1412ق.
  25. دینوری، ابن‌قتیبة، الأخبار الطوال، محقق: عامر، محمد عبدالمنعم، شیال، جمال‌الدین، قم: منشورات الشریف الرضی، چاپ اول، 1373ش.
  26. رازی، ابن‌أبی حاتم، الجرح و التعدیل، حیدر آباد الدکن – الهند: طبعة مجلس دائرة المعارف العثمانیة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی –الطبعة الأولى، 1271م.
  27. سجستانی، أبو داود سلیمان بن الأشعث، سنن أبی‌داود، المحقق: محمد محیی الدین عبد الحمید، بیروت: المکتبة العصریة، بی‌تا.
  28. سید ابن‌طاووس، رضى‌الدین على‌، فلاح السائل و نجاح المسائل‌، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1406ق‌.
  29. شریف الرضى، محمد بن حسین، نهج البلاغه (للصبحی صالح)، قم: هجرت، چاپ اول، 1414ق.
  30. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد|، قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، چاپ دوم، 1404ق.
  31. طباطبایى، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1390ق.
  32. طباطبایی، سید علی (مشهور به صاحب ریاض)، ریاض المسائل فی بیان أحکام الشرع بالدلائل، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، چاپ اول، 1412ق.
  33. طبرانی، سلیمان بن أحمد بن أیوب بن مطیر اللخمی الشامی، أبوالقاسم الطبرانی، المعجم الکبیر، المحقق: حمدی بن عبد المجید السلفی، القاهرة: مکتبة ابن‌تیمیة، الطبعة الثانیة، بی‌تا.
  34. طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج، نشر مشهد: مرتضى، چاپ اول، 1403ق.
  35. طبرسى، فضل بن حسن، اعلام الورى بأعلام الهدى، تهران: اسلامیه، چاپ سوم، 1390ق.
  36. طوسى، محمد بن الحسن، الأمالی، قم: دارالثقافة، چاپ اول، 1414ق.
  37. طوسى، محمد بن الحسن، الغیبة، محقق و مصحح: تهرانى، عبادالله و ناصح، على احمد، قم: دارالمعارف الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
  38. طوسى، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، تهران: دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
  39. طوسى، محمد بن الحسن، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت: مؤسسة فقه الشیعة، چاپ اول، 1411ق.
  40. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن بن على بن حسن، رجال الطوسی، محقق: قیومی اصفهانی، جواد، قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، ۱۳۷۳ش.
  41. طوسی، أبی جعفر محمد بن الحسن، العدة فی الاصول الفقه، تحقیق: محمد رضا الانصاری، الطبعة الاولى، قم: المطبعة ستاره، 1417ق.
  42. عسقلانی شافعی، أحمد بن علی بن حجر أبوالفضل، فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت: دارالمعرفة، 1379ق.
  43. علامه حلی، شیخ حسن بن یوسف بن مطهر، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، نجف اشرف: دارالذخائر، چاپ دوم، ۱۴۱۱ق.
  44. قاسمی، جمال‌الدین، قواعد التحدیث من فنون مصطلح الحدیث، بیروت: دارالکتب العلمیة، لبنان، بی‌تا.
  45. قطب راوندى، سعید بن هبة‌الله، الخرائج و الجرائح، قم: مؤسسه امام مهدىg، چاپ اول، 1409ق.
  46. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم: دارالکتاب، چاپ سوم، 1363ش.
  47. کشى، محمد بن عمر، رجال الکشی - اختیار معرفة الرجال (مع تعلیقات میرداماد الأسترآبادی)، قم: مؤسسه آل البیتb، چاپ اول، 1363ش.
  48. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
  49. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقی، بحارالانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
  50. محسنی، محمد آصف، مشرعة بحارالانوار، قم: مکتبة عزیزی، 1381ش.
  51. مختاری، ابوطالب، رویکردهای علامه مجلسی در اعتبار سنجی روایات بحارالانوار، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران: نشر علمی و دانشگاهی، ۱۳۹۹ش.
  52. مسلم، مسلم بن الحجاج أبو الحسن القشیری النیسابوری، صحیح مسلم، المحقق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌جا.
  53. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم: کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.
  54. مفید، محمد بن محمد، المقنعة، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.
  55. نجاشی، احمد بن على، رجال النجاشی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعه المدرسین بقم المشرفه، چاپ ششم، 1365 ش.
  56. نجفی الجواهری، الشیخ محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، 1362ش.
  57. نسائی، أبو عبدالرحمن أحمد بن شعیب بن علی الخراسانی، النسائی، المجتبى من السنن = السنن الصغرى للنسائی، تحقیق: عبدالفتاح أبوغدة، حلب: مکتب المطبوعات الإسلامیة، الطبعة الثانیة، 1406ق.
  58. نورى، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسة آل البیتb، 1408ق.
  59. هیثمی، أبوالحسن نورالدین علی بن أبی‌بکر بن سلیمان الهیثمی، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، محقق: حسام‌الدین القدسی، القاهرة: مکتبة القدسی، 1414ق.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 234
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 250


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب