فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات119
تعداد شماره‌ها1,257
تعداد مقالات9,411
تعداد مشاهده مقاله2,686,363
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,501,573
حاجی‌زاده, یدالله. (1403). غالیان زمان امام حسن عسکری(ع) و تذکر یک اشتباه. مطالعات فلسفی کلامی, 18(45), 49-70. doi: 10.22034/skh.2023.14702.1361
یدالله حاجی‌زاده. "غالیان زمان امام حسن عسکری(ع) و تذکر یک اشتباه". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 45, 1403, 49-70. doi: 10.22034/skh.2023.14702.1361
حاجی‌زاده, یدالله. (1403). 'غالیان زمان امام حسن عسکری(ع) و تذکر یک اشتباه', مطالعات فلسفی کلامی, 18(45), pp. 49-70. doi: 10.22034/skh.2023.14702.1361
حاجی‌زاده, یدالله. غالیان زمان امام حسن عسکری(ع) و تذکر یک اشتباه. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 18(45): 49-70. doi: 10.22034/skh.2023.14702.1361

غالیان زمان امام حسن عسکری(ع) و تذکر یک اشتباه

مجله سخن تاریخ
دوره 18، شماره 45، فروردین 1403، صفحه 49-70    اصل مقاله (725.25 K)
نوع مقاله: علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/skh.2023.14702.1361
نویسنده
یدالله حاجی‌زاده*
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. قم، یران.(Y.hajizadeh@isca.ac.ir)
چکیده
آشنایی با جریان انحرافی غلو در عصر امامت امام حسن عسکری(ع)، ضمن این که می‌تواند تا حدودی روشن‌گر فضای حاکم بر زمانه آن حضرت باشد، می‌تواند در روشن‌تر شدن هر چه بیشتر نوع برخورد امامان(ع) با انحرافات خطرناکی چون غلو نیز موثر باشد. سوالی که در این جا مطرح است چنین است: آیا زمان امام حسن عسکری(ع) کسی را می‌توان به عنوان غالی معرفی کرد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا برخوردی از ناحیه امام با غالیان صورت گرفته است؟ واکاوی موضوع فوق با روش وصفی و تحلیلی، نشان می‌دهد برخلاف گمانه برخی از نویسندگان و پژوهش‌گران، بسیاری از کسانی که به عنوان غالیان زمان امام حسن عسکری(ع) معرفی شده‌اند، در اصل از غالیان زمان امام هادی(ع) هستند. این اشتباه بدان جهت روی داده که تیتری که در «اختیار معرفه الرجال» یا همان رجال کشی با عنوان «غالیان زمان امام حسن عسکری(ع)» آمده، تیتر اشتباهی است و در اصل این تیتر می‌بایست «غالیان زمان امام هادی(ع)» باشد. البته این به این معنا نیست که در دوره امام حسن عسکری(ع) هیچ غالی وجود نداشته است. در این دوره به جز غالیانی که غلو آنان از دوره امام هادی(ع) آغاز شده و بعضاً تا دوره غیبت صغری نیز ادامه یافته، شاهد حضور برخی از باورمندان به تفویض در برخی از مناطق هستیم و روایات اندکی از مواجهه امام حسن عسکری(ع) با آنان در دست است.
کلیدواژه‌ها
امام حسن عسکری(ع)؛ غلو؛ اختیار معرفة الرجال؛ غالیان مفوضی؛ امام هادی(ع)
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. سید رضی، (بی‌تا). نهج البلاغه(صبحی صالح)، قم، موسسه دار الهجره.
  3. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة الله، (1378ق). شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بی‌جا، دار الکتب العربیه.
  4. ابن اثیر، عزالدین، (1385ق). الکامل، بیروت، دار صادر.
  5. ________، ( 1364ش). النهایه فی غریب الحدیث، قم، موسسه اسماعیلیان.
  6. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على، ( 1379). مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، قم، علامه.
  7. ابن صباغ مالکی، (1422ق). الفصول المهمه، قم، دار الحدیث.
  8. ابن صوفی نسابه، (1422ق). المجدی فی انساب الطالبیین، قم، مکتبه آیت الله المرعشی النجفی.
  9. ابن غضائری، حسین، (1422ق). رجال ابن غضائری، قم، دار الحدیث.
  • ابن مشهدی، محمد، (1419ق). المزار الکبیر،قم، قیوم.
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، (1405ق). لسان العرب، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
  • ابن ندیم بغدادی، (بی‌تا)، فهرست، بی‌جا، بی‌نا.
  • احمدی کچایی، مجید و روح الله ترابی میبدی، (1393). رفتارشناسی امام هادی و امام عسکری(ع) در تقابل با جریان‌های انحرافی تا دورۀ غیبت، فصلنامه علمی ترویجی پژوهش های مهدوی، سال سوم، شماره 11، ص 27- 48.
  • اربلی، علی بن عیسی، (1421ق). کشف الغمه، قم، رضی.
  • اردبیلی، محمد بن علی، (1403ق). جامع الروات، بیروت، دار الاضواء.
  • استرآبادی، محمد بن علی، (1422ق). منهج المقال، قم، آل البیت(ع).
  • اسد حیدر، (1422ق). الإمام الصادق و المذاهب الأربعة، بیروت، دارالتعارف.
  1. اشعری قمی، سعد بن­عبدالله، (1360ش). المقالات و الفرق، بی­جا، علمی و فرهنگی.
  2. اعرجى کاظمى، محسن بن حسن، (1415ق). عدة الرجال، قم، اسماعیلیان.
  3. امام حسن عسکری، (1409ق). تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع)، قم، مدرسة الامام المهدی(ع).
  4. برقی، احمد بن محمد، (1342)، الرجال، تهران، دانشگاه تهران.
  5. تستری، محمدتقی، (1410ق). قاموس الرجال، قم، جامعه مدرسین.
  6. تفرشی، مصطفی بن حسین، (1377). نقد الرجال، قم، آل البیت(ع).
  7. تهانوی، محمد علی بن علی، (بی‌تا). کشاف اصطلاحات الفنون، بیروت، مکتبه لبنان ناشرون.
  8. جاحظ، عمروبن بحر، (1424ق). الحیوان، بیروت، دار الکتب العلمیه.
  9. جاسم حسین، (1385). تاریخ سیاسی غیبت، ترجمه سید محمد تقی آیت اللهی، تهران، امیرکبیر.
  10. جباری، محمدرضا، (1382ش). سازمان وکالت، قم، موسسه امام خمینی(ره).
  11. جعفریان، رسول، (1381ش). حیات فکرى و سیاسى امامان شیعه(ع)، قم، انصاریان.
  12. جعفری، سید محمدمهدی، (1381ش). دائرة المعارف تشیع، مدخل تشیع، تهران، نشر شهید محبی.
  13. جوهری، اسماعیل بن حماد، (1376). الصحاح، بیروت، دارالعلم للملایین.
  14. حاجی زاده، یدالله، (1394). جریان فکری غلو در عصر غیبت صغری و نقش حضرت حجت(عج) در معرفی غالیان، فصلنامه علمی- پژوهشی مشرق موعود، سال نهم، شماره 36 ، ص 125- 148.
  15. حاجی‌زاده، یدالله و حسین رحمانی، (1390). تحلیلی بر فرقه‌های عصر امام هادی و امام عسکری(علیهما السلام) و موضع گیری امامان(ع)، شکوه سامرا، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، ص 287- 307.
  16. حاجی‌زاده، یدالله، (1396). مواجهه فکری و عملی امام هادی(ع) با جریان فکری غلو، دو فصلنامه علمی- ترویجی سخن تاریخ، سال یازدهم، شماره بیست و ششم، ص 193-220.
  17. حائری مازندانی، محمد بن اسماعیل، (1416ق). منهج المقال، قم، آل البیت(ع).
  18. حسنی، هاشم معروف، (1382). زندگانى دوازده امام(ع)، تهران، امیرکبیر.
  19. حلی، ابن ادریس، (1390). السرائر، قم، موسسه النشر الاسلامی.
  20. حلی، ابن داوود، (1383ش). رجال ابن داوود، تهران، دانشگاه تهران.
  21. حلى، حسن بن یوسف، (1381). ترتیب خلاصة الاقوال، مشهد، آستان قدرس رضوی.
  22. حلى، حسن بن یوسف، (1402). رجال العلامة الحلی، قم، الشریف الرضی.
  23. خزعلی، ابوالقاسم، (1424ق). موسوعة الامام الهادی(ع)، قم، موسسه ولی العصر(ع).
  24. خوئی، سید ابوالقاسم، (1413ق). معجم رجال الحدیث، بی‌جا، بی‌نا.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412ق). مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم.
  • زبیدی، محمد مرتضی، (بی‌تا). تاج العروس، بیروت، المکتبة الحیاة.
  • زرکلی، خیرالدین، 1980، الاعلام، بیروت، دارالعلم للملایین.
  • سیاری، احمد بن محمد، (بی‌تا). کتاب القرآءه، بی‌جا، بی‌نا، نسخه دست نویس کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، به شماره 2507.
  • شوشتری، محمد تقی، (1410ق). قاموس الرجال، قم، جامعه مدرسین.
  • شبستری، عبدالحسین، (1421ق). سبل الرشاد الی اصحاب الامام الجواد(ع)، قم، کتابخانه تخصصی اسلام و ایران.
  • ________، (1421ق). النورالهادی الی اصحاب الامام الهادی(ع)، قم، کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران.
  • صدوق، محمد بن علی بن بابویه، (1414ق). اعتقادات فی دین الامامیه، بیروت، دارالمفید.
  1. ____________، (1403ق) الخصال، قم، جامعه مدرسین.
  2. __________، (1404ق) عیون اخبار الرضا(ع)، قم، موسسه اعلمی للمطبوعات.
  3. صفری فروشانی، نعمت الله، (1382ش). غلو و غالیان عصر ظهور در آیینه منابع، مجله طلوع، ش6.
  4. طبرسی، احمد بن علی، (1386ق). احتجاج، نجف، دار النعمان.
  5. طبرسی، فضل بن حسن، (1422ق). تاج الموالید، بیروت، دارالقار.
  6. ________، (1417ق). اعلام الوری باعلام الهدی، قم، آل البیت(ع).
  7. طبری، محمد بن جریر، (1387). تاریخ طبری، تهران، اساطیر.
  8. طبری، محمد بن جریر بن رستم، (1413ق). دلائل الامامه، قم، بعثت.
  9. طریحی، فخرالدین بن محمد، (1375). مجمع البحرین، تهران، مرتضوی.
  10. طوسی، محمد بن حسن، (1348ش). اختیار معرفة الرجال(رجال کشی)، مشهد، دانشگاه مشهد.
  11. _____________، (1409ق). إختیار معرفة الرجال، مشهد، دانشگاه مشهد.
  12.  
  13. ____________، (1390). استبصار، تهران، اسلامیه.
  14. ____________، (1365). تهذیب الاحکام، تهران، اسلامیه.
  15. __________، (1415ق) رجال طوسی، قم، جامعه مدرسین.
  16. ___________، (1411ق). الغیبه، قم، دارالمعارف،1411.
  • __________، (1417ق). فهرست، بی‌جا، موسسه نشر الفقاهه.
  • عاملی، سید محسن امین، (1425ق). أعیان الشیعة، بیروت، دار التعارف.
  1. عطاردی، عزیزالله، (1410ق). مسند الامام الهادی(ع)، مشهد، آستان قدس رضوی.
  2. فراهیدی، خلیل بن احمد، (1409ق). العین، قم، دارالهجره.
  3. قاضیخانی، حسین، (1400). امام حسن عسکری(ع) در مواجهه با چالش‌های عصر امامت، فصلنامه علمی- پژوهشی مشرق موعود، سال پانزدهم، شماره ششم، ص 65- 81.
  4. قرشی، باقر شریف،(1371). تحلیلی از زندگانی امام هادی(ع)، مشهد، آستان قدس رضوی.
  5. قهپایى، عنایةالله، (1364ش). مجمع الرجال، قم، اسماعیلیان.
  6. کریم زاده، ریحانه و رضیه سادات سجادی، (1394ش). بررسی تطبیقی دیدگاه و نحوه تعامل امامین عسکریین(علیهماالسلام) با فرق مذاهب و جریان‌های فکری معاصر آنان، پژوهش نامه مذاهب اسلامی، سال دوم، شماره چهارم، ص 75-97.
  7. کلینی، محمد بن یعقوب، (1362ش). کافی، تهران، اسلامیه.
  8. مامقانی، عبدالله، (بی‌تا). تنقیح المقال فی علم الرجال، بی‌جا، بی‌نا.
  9. مجلسی، محمد باقر، 1363، بحارالانوار، تهران، اسلامیه.
  10. مسعودی، علی بن حسین، (1426ق). اثبات الوصیه، قم، انصاریان.
  11. __________، (بی‌تا). التنبیه و الاشراف، قاهره، دار الصاوی.
  12. __________، (1409ق). مروج الذهب و معادن الجوهر، قم، دارالهجره.
  • مشهدی، محمد، (1419ق). مزار الکبیر، قم، قیوم.
  1. مفید، محمد بن محمد بن نعمان، (1413ق). الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید.
  2. _________، (1414ق). تصحیح اعتقادات الامامیه، بیروت، دار المفید.
  3. موصلی، شرف الدین ابی محمد، (1422ق). مناقب آل محمد، بیروت، موسسه الاعلمی.
  4. نجاشى، احمد بن على، (1365) رجال النجاشی، قم، جماعة المدرسین.
  5. نجف، مهدی، (1407ق). الجامع لرواه اصحاب الامام الرضا(ع)، مشهد، الموتمر العالمی للاامام الرضا(ع).
  6. نوبختی، حسن بن موسی، (1404ق). فرق الشیعة، بیروت، دارالاضواء.
  7. نیشابوری، محمد بن فتال، (1423ق). روضه الواعظین، قم، دلیل ما.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 297
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 102


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب