اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,770,846
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,564
شجاعی, محمدصادق. (1400). مفهوم سازی خود اندیشی انتقادی در منابع اسلامی. مطالعات فلسفی کلامی, 4(1), 7-28.
محمدصادق شجاعی. "مفهوم سازی خود اندیشی انتقادی در منابع اسلامی". مطالعات فلسفی کلامی, 4, 1, 1400, 7-28.
شجاعی, محمدصادق. (1400). 'مفهوم سازی خود اندیشی انتقادی در منابع اسلامی', مطالعات فلسفی کلامی, 4(1), pp. 7-28.
شجاعی, محمدصادق. مفهوم سازی خود اندیشی انتقادی در منابع اسلامی. مطالعات فلسفی کلامی, 1400; 4(1): 7-28.

مفهوم سازی خود اندیشی انتقادی در منابع اسلامی

پژوهش های روانشناسی اسلامی
دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 6، شهریور 1400، صفحه 7-28    اصل مقاله (489.07 K)
نوع مقاله: علمی-ترویجی
نویسنده
محمدصادق شجاعی*
استادیار روان‌شناسی، گروه اخلاق و تربیت، پژوهشگاه بین‌المللی جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.
چکیده
این پژوهش با هدف مفهوم‌سازی خوداندیشی انتقادی در منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش تحلیل کیفی محتوای متون دینی (شجاعی، 1399) بود که برای فهم و استنباط روان‌شناختی از منابع اسلامی کاربرد دارد. جامعه اسنادی پژوهش را قرآن کریم و کتاب‌های اصول کافی، میزان الحکمه و بحارالانوار تشکیل می داد. نمونه عبارت بود از هر واژه، عبارت یا گزاره‌ای که در مفهوم‌شناسی خوداندیشی انتقادی کاربرد داشته باشد. اعتبارسنجی براساس دو شاخص متقن و مفید بودن و با استفاده  از دو روش کیفی و کمّی انجام شد. در روش کیفی استنباط‌های انجام شده از آیات و روایات در اختیار سه نفر از کارشناسان قرار گرفت و از آنها خواسته شد که در مورد مؤلفه‌ها و ابعاد خوداندیشی انتقادی نظر خود را بیان کنند. در روش کمّی متقن بودن براساس نظر چهارده نفر از متخصصان و محاسبه نسبت روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) بررسی شد.  مفید بودن یافته‌ها براساس نظر سه کارشناس و محاسبه ضریب کاپا مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نهایی 31 نشانه برای خوداندیشی انتقادی را نشان داد که براساس تشابه کارکردی در قالب پنج مؤلفه تأمل و بازنگری در خود (شامل7 نشانه)، خودنظارتی فعال (6 نشانه)، نگرش واقع‌بینانه به زندگی (5 نشانه)، تعالی‌جویی ( 5 نشانه) و خودگاهی پدیداری ( 4 نشانه) تدوین شد. نتایج CVR  و CVI به ترتیب بالاتر از 59/0 و 79/0 و ضریب کاپا برای هر پنج مؤلفه در دامنه نسبتاً خوب تا عالی (20/0-1) به دست آمد. درنتیجه خوداندیشی انتقادی یک فرایند شناختی فعال، هدفمند و سازمان یافته است که با استفاده از آن فرد به بررسی و بازنگری شناخت‌ها، باورها، تفکرات، ارزش‌ها، احساس‌ها و رفتارهای خود می‌پردازد. اندازه‌گیری خوداندیشی انتقادی با توجه به نواحی جدول زندگی (تفریح و سرگرمی، روابط اجتماعی، حالات خلقی، انگیزش، معنویت و دینداری، برنامه‌ریزی، سلامت، معیشت و کار) بررسی شد که نتیجه آن به صورت «نیمرخ وضعیت زندگی» و تعیین نمره فرد از 1 تا 10 در هر محور مشخص می‌شود.  
کلیدواژه‌ها
خوداندیشی؛ مفهوم‌سازی؛ تفکر انتقادی؛ روان‌شناسی اسلامی
مراجع
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 237
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 140


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب