اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات10,247
تعداد مشاهده مقاله3,191,377
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,784,210
حمداللهی, عارف, اکبری, ندا. (1401). تأثیر موافقت با عامّه در شناسایی «روایات تقیه فقهی». مطالعات فلسفی کلامی, 16(46), 167-191. doi: 10.22034/fvh.2021.11724.1442
عارف حمداللهی; ندا اکبری. "تأثیر موافقت با عامّه در شناسایی «روایات تقیه فقهی»". مطالعات فلسفی کلامی, 16, 46, 1401, 167-191. doi: 10.22034/fvh.2021.11724.1442
حمداللهی, عارف, اکبری, ندا. (1401). 'تأثیر موافقت با عامّه در شناسایی «روایات تقیه فقهی»', مطالعات فلسفی کلامی, 16(46), pp. 167-191. doi: 10.22034/fvh.2021.11724.1442
حمداللهی, عارف, اکبری, ندا. تأثیر موافقت با عامّه در شناسایی «روایات تقیه فقهی». مطالعات فلسفی کلامی, 1401; 16(46): 167-191. doi: 10.22034/fvh.2021.11724.1442

تأثیر موافقت با عامّه در شناسایی «روایات تقیه فقهی»

مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق
دوره 16، شماره 46، اسفند 1401، صفحه 167-191    اصل مقاله (1018.68 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/fvh.2021.11724.1442
نویسندگان
عارف حمداللهی* 1؛ ندا اکبری2
1استادیار جامعة المصطفی العالمیه
2مدرس حوزه و دانشگاه
چکیده
در تاریخ اسلام با انحراف خلافت از خاندان وحی، اهل بیت‌‌‌‌‌D برای حفظ اسلام و احیای اندیشه‌ ناب تشیع،‌‌‌‌‌ ناگزیر به رعایت سیاست تقیه شدند؛ این سیاست در صدور احکام شرعی فرعی و فتوا جریان داشت. اگر چه در حالت کلی ائمهD‌ براساس حکم واقعی و بدون تقیه فتوا‌ می‌دادند، اما در کتب فقهی‌‌‌‌‌ موارد متعددی از روایات وجود دارد که بر اساس ضوابط فقهی و اصولی به تقیه حمل شده است. به این نوع از تقیه که در مورد احکام شرعی فرعی می‌باشد «تقیه فقهی» اطلاق می‌شود. روایات حاکی از تقیه فقهی نیز روایات تقیه‌ای فقهی نامیده می‌شود. با توجه به کثرت روایات تقیه‌ای فقهی و وجود تعارض بین این روایات، نگارنده در پی پاسخ به این سؤال است که موافقت با مذهب عامه چه تأثیر و جایگاهی در شناسایی روایات تقیه فقهی دارد تا با شناخت آن‌ها فقیه بتواند ضمن حل تعارض بین این روایات، حکم واقعی را ازمنابع روایی استنباط نماید؟ لذا با بررسی متون روایی و مشاهده نمونه‌های زیادی از روایات تقیه‌ای و با روش توصیفی و تحلیلی به این نتیجه رسیده است که پذیرش تقیه فقهی از اقسام تقیه، اجتناب‌ناپذیر بوده به طوری که این نوع تقیه در تعارض روایات تقیه‌ای مشهود و یکی از شاخصه‌های مهم و تأثیرگذار در شناسایی روایات تقیه فقهی، موافقت با مذهب عامه می‌باشد، اگر چه برخی فقیهان مثل صاحب حدائق، برای این شاخصه تأثیر چندانی قائل نیستند.
کلیدواژه‌ها
تقیه؛ تقیه فقهی؛ روایات تقیه‌ای؛ مخالفت عامه؛ روایات متعارض
مراجع
  • ابن بابویه، محمد بن علی(1413)، من لا یحضره الفقیه، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • ­­­­­­­­­­­ــــــــــــــــــــــــــــ(1378ق)، عیون أخبار الرضاG ، چ1، تهران: نشر جهان.
  • ــــــــــــــــــــــــــــ(1414)، الاعتقادات فی دین الامامیه، تحقیق: عصام عبدالسید، چ2، بیروت: دارالمفید للطباعة و النشر و التوزیع، 1414ق.
  • ابن‌شهرآشوب مازندرانى، محمد‌ بن على(1379ق)، مناقب آل أبی‌طالبG، چ1، قم: علامه.
  • ابن رشد، محمد بن احمد(204م)، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، قاهره: دار الحدیث.
  • ا‌بن فارس‌‌، احمد بن ‌زکریا(14014)، معجم مقائیس اللغة، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
  • ابن‌منظور، ابوالفضل محمد‌ بن مکرم(1414)، لسان العرب، چ3، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر.
  • اشعری، ابوالحسن(بی‌تا)، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین.
  • انصاری دزفولى، مرتضى‌ بن محمد امین(1416)، فرائد الاُصول، چ5، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1410)، کتاب المکاسب(المحشّى)، چ3، قم: مؤسسه مطبوعاتى دار الکتاب.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1414)، رسائل فقهیة(للشیخ الأنصاری)، چ1، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  • بحرانى، آل عصفور، یوسف‌ بن احمد‌ بن ابراهیم(1405)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • جوهرى، اسماعیل‌ بن حماد(1410)، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، چ1، بیروت: دارالعلم للملایین.
  • حر عاملی، محمد بن حسن(بی‌تا)،تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم: موسسه آل البیتD.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــــ(1403)، الفوائد الطوسیة، چ1، قم: چاپخانه علمیه.
  • حلّى، جعفر بن حسن(1387ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، چ1، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  • رازی حسنی، مرتضی(1383)، تبصرة العوام فی معرفة الانام، تصحیح: عباس اقبال، تهران: اساطیر.
  • راغب اصفهانى، حسین(1412)‌، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت/ دمشق: دارالعلم/ الدار الشامیة.
  • سبحانی، جعفر(1378)، فرهنگ عقائد و مذاهب اسلامی، قم: توحید.
  • سعدى ابوجیب(1408)، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحاً، چ2، دمشق: دار الفکر.
  • الشاشی القفال الفارقی، أبو بکر(1980م)، حلیة العلماء فی معرفة مذاهب الفقهاء، بیروت: دار الأرقم.
  • صفری فروشانی، نعمت‌الله(1381)، نقش تقیه در استنباط، قم: بوستان کتاب.
  • ‍طوسی، محمد بن حسن(بی‌تا)، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، قم: دارالکتب الاسلامیه.
  • ــــــــــــــــــــــــــ(1365)، تهذیب الأحکام، چ4، تهران: دارالکتب العلمیه.
  • عاملی، محمد بن مکی(1419)، ذکری الشیعة فی احکام الشریعه، قم: [بی‌نا].
  • عاملى، جمال‌الدین، حسن‌ بن زین‌الدین(1418)، معالم الدین و ملاذ المجتهدین(قسم الفقه)، چ1، قم: مؤسسة الفقه للطباعة و النشر.
  • کلینی، محمد بن یعقوب(1407)، الکافی، چ4، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  • مشکینی اردبیلی، علی(1374)، اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثه، قم: نشر الهادی.
  • مفید، محمد‌ بن محمد بن‌نعمان(1414)، تصحیح اعتقادات الإمامیة، چ2، قم: کنگره شیخ مفید.
  • موسوی خمینى، سید روح‌الله(1375)، التعادل و الترجیح، مؤسسه حفظ و نشر آثار امام خمینی9.
  • مهدی لدین الله، احمد‌ بن یحیی(1399ق)، المنیة و الامل فی شرح الملل والنحل، تحقیق: محمدجواد مشکور، بیروت: دارالفکر.
  • نجفی، محمدحسن(1404)، جواهرالکلام فی شرح شرائع الإسلام، چ7، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
  • واسطى زبیدى، محب‌الدین سید محمد مرتضى(1414)، تاج العروس من جواهر القاموس، چ1، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 254
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 395


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب