اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,354
تعداد مقالات10,163
تعداد مشاهده مقاله3,093,985
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,729,397
زمانی, محمدحسن, ساجت, سلام, اسلامی نسب, حمزه علی. (1402). بررسی انتقادی تأثیر روش تاریخی مستشرقان در محمد شحرور. مطالعات فلسفی کلامی, 18(34), 293-316. doi: 10.22034/jqopv.2023.8449
محمدحسن زمانی; سلام ساجت; حمزه علی اسلامی نسب. "بررسی انتقادی تأثیر روش تاریخی مستشرقان در محمد شحرور". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 34, 1402, 293-316. doi: 10.22034/jqopv.2023.8449
زمانی, محمدحسن, ساجت, سلام, اسلامی نسب, حمزه علی. (1402). 'بررسی انتقادی تأثیر روش تاریخی مستشرقان در محمد شحرور', مطالعات فلسفی کلامی, 18(34), pp. 293-316. doi: 10.22034/jqopv.2023.8449
زمانی, محمدحسن, ساجت, سلام, اسلامی نسب, حمزه علی. بررسی انتقادی تأثیر روش تاریخی مستشرقان در محمد شحرور. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 18(34): 293-316. doi: 10.22034/jqopv.2023.8449

بررسی انتقادی تأثیر روش تاریخی مستشرقان در محمد شحرور

قرآن پژوهی خاورشناسان
دوره 18، شماره 34، شهریور 1402، صفحه 293-316    اصل مقاله (11.32 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jqopv.2023.8449
نویسندگان
محمدحسن زمانی1؛ سلام ساجت* 2؛ حمزه علی اسلامی نسب3
1دانشیار و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی ص العالمیة، قم: ایران
2استادیار دانشگاه کوفه، دانشکده تربیت پایه بخش تربیت اسلامی، کشور عراق، (نویسنده مسئول)
3استادیار گروه حکمت و مطالعات ادیان، جامعة المصطفی ص العالمیة، قم: ایران
چکیده
بسیاری از گرایش‌ها و جریان‌های فکری معاصر در تلاش‌اند تا فهم حقیقی از دین را منحصر در خود بدانند. متن دینی بعد از 14 قرن از ظهور اسلام، همچنان موردبحث و بررسی اندیشمندان است؛ برخی متون مذکور را دارای حقیقتی الهی دانسته و برخی دیگر آن‌ها را بسان متون دیگر قلمداد کرده تا بتوانند زمینه خوانش تاریخی آن‌ها را فراهم کنند. اولین و آخرین و مهم‌ترین هدف متون دینی، هدایت انسان است. درحالی‌که جریان‌هایی در تلاش‌اند تا با متون دینی با تساهل برخورد کرده و دیدگاه مادی‌گرایانه - که ماده را حاکم بر اندیشه می‌داند - نسبت به متون داشته باشند. شحرور ازجمله افرادی است که از مارکسیسم که در تقابل با دیدگاه ایده‌آلیستی - که اندیشه را حاکم بر ماده می‌داند - قرار دارد، تأثیر پذیرفته است. در هر دو دیدگاه، بین اندیشه و ماده ارتباط وجود دارد که نشان‌دهنده نوعی بی‌توجهی و ساده‌انگاری بوده و باعث شده هرکدام بتوانند روشی متفاوت و گاه مخالف یکدیگر را اتخاذ کنند. میراث، متشکل از ارزش‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی است و هویت هر انسان مسلمانی را شکل می‌دهد. ازجمله مهم‌ترین علل بازگشت به میراث این است که تاکنون تاریخ اسلامی، شاهد واقعیت و حادثه‌ای مؤثر و مهم جز پدیده وحی نبوده است؛ وحی‌ای که به وجود آورنده قرآن، سنت نبوی و اهل‌بیتb بوده و باعث شده جامعه بدوی عصر جاهلیت به تمدن دست یابد و در سایه تعالیم نبوی و به‌واسطه فتح کشورهای دیگر، با ملت‌های دیگر آشنا گردد. شحرور با اندیشه سلفی سنتی به مبارزه برخاسته و آن را مانع رشد و نوگرایی می‌داند که درنتیجه باعث رکود علم و فنّاوری می‌شود. وی خود را از میراث سنتی جدا کرده و کل میراث اسلامی را سنتی دانسته و هم‌زمان به تقلید از میراث غربی و استشراقی که در مادی‌گرایی خلاصه می‌شود، روی آورد. تبعیت از مادی‌گرایی غرب باعث شد که شحرور الهی بودن قرآن را انکار کرده و آن را تاریخی بداند. در این نوشتار به ریشه‌ها و مبانی اندیشه‌های نوگرایانه شحرور پرداخته‌شده و نشان داده می‌شود که تمام آن‌ها از اندیشه‌های شرق‌شناسانه غربی و مارکسیسم گرفته‌شده است. در ادامه نیز به نقد مبانی مذکور پرداخته خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ مستشرقان؛ محمد شحرور؛ روش تاریخی؛ اشکال و نقد
مراجع
 

  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، انتشارات بین‌المللی المصطفی، قم: چاپ دوم، 1388.
  2. ابوزید، نصر حامد، متن، حجیت حقیقی، اندیشه دینی بین اراده علم و اراده هژمونی، مرکز فرهنگی عرب، بیروت: کازابلانکا: 1995 م.
  3. عبدالحلیم، احمد المهدی، تحقیق تربیتی، بحران، دارالوفاء، مصر: 1421 ق.
  4. ادریس الطعان، احمد، سکولارها و قرآن کریم، انتشارات ابن حزم، ریاض: 2007 م.
  5. آرکون، محمد، ترجمه: هاشم صالح، قرائت عملی اندیشه اسلامی، مرکز توسعه ملی، بیروت: چاپ دوم، 1996 م.
  6. أمزیان، محمد، رویکرد پژوهشی اجتماعی بین پوزیتیویسم و هنجاری، مؤسسه بین‌المللی اندیشه اسلامی، ویرجینیا: چاپ چهارم، ۱۴۲۹ ق.
  7. البعلبکی، منیر، لغتنامه العلم المورد، دارالعلم للملائین، بیروت: 1992 م.
  8. البهی، محمد، اندیشه نوین اسلامی و نسبت آن با استعمار غرب، انتشارات وهبه، قاهره: چاپ چهارم، 1964 م.
  9. حامدی، سیدمنصف؛ اعتصامی، سیدمهدی، «تأثیرپذیری دکتر نصرحامد ابوزید از مستشرقان»، قرآن‌پژوهی خاورشناسان، شماره دوم، تابستان 1386، صص 157-192
  10. حمودة، عبدالعزیز، آینه‌های محدب، شورای ملی فرهنگ، هنر و ادبیات، کویت 1998 م.
  11. خان، وحید الدین، دین در مقابله با علم، لبنان: انتشارات النفایس، 1981 م.
  12. الراجحی، عبده، تطبیق صرفی، بیروت: انتشارات النهضه المصریه، 1431 ق.
  13. زکی‌زاده‌رنانی، علیرضا؛ اعتصامی، بتول‌سادات، نقد رویکرد ادبی محمد آرکون در تفسیر قرآن، قرآن‌پژوهی خاورشناسان، سال سیزدهم، ش 24، بهار و تابستان 1397، صص 77-92
  14. سکوت، ویلبر، پنج مقدمه بر نقد ادبی، خانه امور فرهنگی عمومی، ترجمه: دکتر. عناد غزوان و جعفر الخلیلی، بغداد: 1986 م.
  15. شحرور، محمد، قصه‌های قرآن؛ خوانش معاصر، دارالساقی، بیروت: 2010 م.
  16. شحرور، محمد، کتاب و قرآن؛ خوانش معاصر، دار الاهالی، دمشق، 1990 م.
  17. شحرور، محمد، خشکاندن منابع تروریسم، مؤسسه مطالعات عقلی اسلامی، بیروت: 2008 م.
  18. شحرور، محمد، به سوی مبانی جدید فقه اسلامی، دارالاهلی، دمشق: 2000 م.
  19. الصدر، محمدباقر، مکتب القرآن، دارالصدر، مرکز تحقیقات و مطالعات تخصصی شهید صدر، قم: 1428ق.
  20. الصدر، محمدباقر، دروس علوم اصول، مرکز تحقیقات و مطالعات تخصصی شهید صدر، چاپ سوم، قم: 1426ق.
  21. الصلاحی‌الزهرانی، احمد بن جار الله بن احمد، مبدأ مشترک دعاوی تجدید نظام عربی در عصر عباسیان و معاصر (ریشه‌ها - روش ها - تضادها)، تاریخ بحث.: چهارشنبه 18/7/1331 ق.
  22. صلیبیا، جمیل، لغتنامه فلسفی، مصر، قاهره: 1978 م.
  23. العجلونی، نایف، اصطلاح و مفهوم مدرنیته و مدرنیته، مجله پژوهشی، دانشگاه یرموک، اردن، دوره 14، شماره 2، 1375 ش.
  24. القرنی، عوض، تجدد در ترازوی اسلام، دار حجر، دمام: 1413 ق.
  25. القمنی، سید محمود، اسطوره و میراث، مرکز تحقیقات تمدنی مصر: چاپ سوم، 1999 م.
  26. محمدحسین، محمد، مقالاتی در ادبیات و زبان، دارالرساله، بیروت: چاپ دوم، 1992 م.
  27. المسیری، عبدالوهاب، مسئله تعصب - بینش شناختی و دعوت به اجتهاد، هرندون، مؤسسه بین‌المللی اندیشه اسلامی، 2012 م.
  28. ناسف، مصطفی، نظریه تفسیر، انتشارات باشگاه ادبی، جده: 2000 م.
  29. هورکهایمر، ماکس، تئودور اورنو، مناقشه روشنگری، ترجمه: جرج کتوره، دارالکتب الجدید، بیروت: 2006 م.
  30. وات، مونتگمری، محمد در مکه، المکتبة العصریة، 2020
  31. واعظی، احمد، معناشناسی و تأثیر آن در معارف دینی، مجله قرائت معاصر، شماره 3، نجف الاشراف: 1395
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 314
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 174


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب