اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,770,487
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,377
میری, مهدی, کرمی, فرزانه, حق پناه, رضا. (1402). امکان‌ سنجی اخذ به شفعه در بیع متضمن خیار و تزاحم آن‌ ها. مطالعات فلسفی کلامی, 17(48), 79-104. doi: 10.22034/fvh.2022.14433.1658
مهدی میری; فرزانه کرمی; رضا حق پناه. "امکان‌ سنجی اخذ به شفعه در بیع متضمن خیار و تزاحم آن‌ ها". مطالعات فلسفی کلامی, 17, 48, 1402, 79-104. doi: 10.22034/fvh.2022.14433.1658
میری, مهدی, کرمی, فرزانه, حق پناه, رضا. (1402). 'امکان‌ سنجی اخذ به شفعه در بیع متضمن خیار و تزاحم آن‌ ها', مطالعات فلسفی کلامی, 17(48), pp. 79-104. doi: 10.22034/fvh.2022.14433.1658
میری, مهدی, کرمی, فرزانه, حق پناه, رضا. امکان‌ سنجی اخذ به شفعه در بیع متضمن خیار و تزاحم آن‌ ها. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 17(48): 79-104. doi: 10.22034/fvh.2022.14433.1658

امکان‌ سنجی اخذ به شفعه در بیع متضمن خیار و تزاحم آن‌ ها

مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق
دوره 17، شماره 48، بهمن 1402، صفحه 79-104    اصل مقاله (972.4 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/fvh.2022.14433.1658
نویسندگان
مهدی میری1؛ فرزانه کرمی* 2؛ رضا حق پناه3
1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد مقدس
2مدرس حوزه علمیه و دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد مقدس
3استادیار گروه فقه و اصول دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد مقدس
چکیده
یکی از چالش‌های اختلافی میان فقها امکان‌پذیری جریان حق شفعه در بیع خیاری است. بسیاری از فقهای امامیه این مسئله را به صورت مطلق پذیرفته‌اند، اما برخی آن را صرفا در جایی که مشتری دارای خیار باشد، می‌پذیرند. فقهای اهل سنت نیز در صورت خیار داشتن مشتری قائل به جریان حق شفعه شده‌اند، هر چند برخی آن را منوط به تعیین سرنوشت عقد کرده‌اند. بر این اساس در تزاحم میان اعمال خیار و حق شفعه، دیدگاه‌های متعددی ابراز شده است. قانون مدنی نیز طبق ماده 814 جریان حق شفعه در بیع خیاری را پذیرفته، درحالی‌که به موجب ماده 33 و34 قانون ثبت در بیع خیاری حق شفعه ایجاد نمی‌گردد و جریان حق شفعه در بیع خیاری با مانع روبه‌رو است. در این پژوهش دیدگاه‌ها و اقوال مختلف در فقه اسلامی و حقوق موضوعه مطرح و مورد ارزیابی قرار گرفته است. با روش توصیفی، تحلیلی از منابع فقهی، حقوقی چنین به دست امد که امکان جریان حق شفعه در بیع خیاری وجود دارد؛ با این تفصیل که در صورت اعمال خیار قبل از اخذ به شفعه، حق شفعه ساقط می‌شود، ولی اخذ به شفعه قبل از اعمال خیار منوط به تعیین سرنوشت خیار است.
کلیدواژه‌ها
اخذ به شفعه؛ بیع خیاری؛ شفیع؛ مال مشاع؛ شریک
مراجع
قران کریم

  • ابراهیم بن محمد بن عبدالله بن محمد ابن مفلح(1423)، المبدع شرح المقنع، الریاض: دار عالم الکتب.
  • ابن براج، قاضى عبد العزیز(1406)، المهذب، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • ابن عابدین، محمد امین بن عمر(1421)، حاشیة رد المختار على الدر المختار شرح تنویر الابصار فقه ابوحنیفه، بیروت: دار الفکر للطباعه والنشر.
  • اردبیلی، احمد بن محمد(1403)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم.
  • امامی، سید حسن(بی‌تا)، حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه.
  • بحرانی، ال عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم(1405)، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم.
  • البخاری الحنفی، ابو المعالی برهان‌الدین محمود بن احمد(1424)، المحیط البرهانی فی الفقه النعمانی فقه الامام ابی‌حنیفه، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • بصری بحرانی، زین الدین، محمد امین(1413)، کلمة التقوی، قم: سیدجواد وداعی.
  • البهوتی، منصور بن یونس(1402)، کشاف القناع عن متن الاقناع، بیروت: دار الفکر.
  • البهوتى الحنبلى، منصور بن یونس(1414)، دقائق اولی النهى لشرح المنتهى المعروف بشرح منتهى الارادات، بیروت: عالم الکتب.
  • تبریزی، جواد بن علی(1426)، منهاج الصّالحین، قم: مجمع الامام المهدیQ.
  • الجوینی، عبد الملک بن عبدالله(1428)، نهایة المطلب فی درایة المذهب، دمشق: دار المنهاج.
  • الحدادی العبادی، ابو بکر بن علی بن محمد(1322ق)، الجوهرة النیره، [بی‌جا]: المطبعه الخیریه.
  • الحرانی، احمد بن عبد الحلیم(1397ق)، الاختیارات الفقهیه(مطبوع ضمن الفتاوى الکبرى المجلد الرابع)، بیروت: دار المعرفه.
  • الحرانی، عبد السلام بن عبدالله(1404)، المحرر فی الفقه على مذهب الامام احمد بن حنبل، الریاض: مکتبة المعارف.
  • حکیم، سید محسن طباطبایی(1410)، منهاج الصالحین(المحشّی)، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
  • حلّی، فخر المحققین، محمّد بن حسن بن یوسف(1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  • حلّى، ابن ادریس، محمد بن منصور(1410)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • الحنفی، زین الدین ابن نجیم(بی‌تا)، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، بیروت: الناشر دار المعرفه.
  • الخرشی المالکی، محمد بن عبدالله(بی‌تا)، شرح مختصر خلیل للخرشی، بیروت: دار الفکر للطباعه.
  • الخطیب الشربینی، محمد بن احمد(1415)، مغنی المحتاج الى معرفه معانی الفاظ المنهاج ، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • الخِنْ، مُصطفى، مُصطفى البُغا و علی الشّرْبجی(1413)، الفقه المنهجی على مذهب الامام الشافعی، دمشق: دار القلم للطباعه والنشر والتوزیع.
  • خوانساری، سید احمد بن یوسف(1405)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  • خویی، سیدابوالقاسم موسوی(1410)، منهاج الصالحین، چ28، قم: نشر مدینه العلم.
  • الدسوقی المالکی(بی‌تا)، حاشیه الدسوقی على الشرح الکبیر، محمد بن احمد، بیروت: دار الفکر.
  • الدمشقی، محمد امین بن عمر بن عبد العزیز(1421)، حاشیه رد المختار على الدر المختار شرح تنویر الابصار، بیروت: دار الفکر للطباعه والنشر.
  • الرومی البابرتی، محمد بن محمد بن محمود(بی‌تا)، العنایه(شرح الهدایه)، بیروت: دار الفکر.
  • سبزواری، سید عبدالاعلی(بی‌تا)، جامع الاحکام الشرعیه، چ9، قم: مؤسسه المنار.
  • سبزواری، سید عبدالاعلی(1413)، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، چ4، قم: مؤسسه المنار.
  • سبزوارى، محمد باقر(1423)، کفایة الاحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • السرخسی، شمس‌الدین ابوبکر(1421)، المبسوط للسرخسی، بیروت: دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع.
  • سیستانی، سیدعلی(1417)، منهاج الصالحین، چ5، قم: دفتر معظم‌له.
  • الشافعی المصری، عمر بن علی(1427)، التذکرة فی الفقه الشافعی لابن الملقن، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • الشافعی، محمد بن ادریس(1410)،الام، بیروت: دار المعرفه.
  • الشیبانی، ابو عبدالله محمد بن الحسن بن فرقد(1403)، الحجة على اهل المدینه، بیروت: عالم الکتب..
  • الشیبانی، محمد بن الحسن(بی‌تا)، الاصل المعروف بالمبسوط، کراتشی، اداره القران والعلوم الاسلامیه.
  • شیخ طوسى، محمد(1378ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، چ3، تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الاثار الجعفریه.
  • شیخ طوسى، محمد(1407)، الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • الشیرازی، ابراهیم بن علی(بی‌تا)، المهذب فی فقه الامام الشافعی، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • صفایی، حسین و هادی شعبانی کندسری(1397)، حقوق مدنی(حق شفعه وصیت و ارث)، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • طاهری، حبیب‌الله(1418)، حقوق مدنی، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • العاصمی الحنبلی النجدی، عبدالرحمن بن محمد(1397ق)، حاشیه الروض المربع شرح زاد المستقنع، [بی‌جا]: [بی‌نا].
  • عاملی، سید جواد بن محمد حسینی(1419)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلّامه(ط-الحدیثه)، قم: دفتر انتشرات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • عاملی، شهید اوّل، محمّد بن مکی(1410)، اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیه، بیروت: دار التراث-الدار الاسلامیه.
  • عاملی، شهید ثانى، زین الدین بن علی(1410)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، (المحشّی-کلانتر)، قم: کتابفروشی داوری.
  • عاملی، شهید ثانى، زین الدین بن علی(1413)، مسالک الافهام الى تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  • عاملی کرکی(محقق ثانی)، علی بن حسین(1414)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسه آل البیتD.
  • العبدری، محمد بن یوسف(1398ق)، التاج والاکلیل لمختصر خلیل، بیروت: دار الفکر.
  • علّامه حلّی، حسن بن یوسف(1410)، ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1414)، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسه آل‌البیتD.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــــ(1413)، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • ـــــــــــــــــــــــــــــــــ(1413)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • العمرانی الیمنی الشافعی، یحیى بن ابی الخیر(1421)، البیان فی مذهب الامام الشافعی، جده: دار المنهاج.
  • عمیدی، سید عمیدالدّین بن محمّد اعرج حسینی(1416)، کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم.
  • الغیتابى الحنفى، ابو محمد محمود بن احمد(1420)، البنایه شرح الهدایه، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • فقعانی، علی بن علی بن محمد بن طی(بی‌تا)، المسائل الفقهیه-مسائل ابن طی-المسائل المفیده، [بی‌جا]: [بی‌نا].
  • قاسم زاده، مرتضی(1391)، حقوق مدنی(حق شفعه وصیت و ارث)، تهران: انتشارات دادگستر.
  • قدری باشا، محمد(1308)، مرشد الحیران الى معرفه احوال الانسان، [بی‌جا]: [بی‌نا].
  • القرطبی، محمد بن احمد(1425)، بدایه المجتهد ونهایه المقتصد، القاهره: دار الحدیث.
  • قمی، صدوق، محمّد بن علی بن بابویه(1413)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • کاتوزیان، ناصر(1370)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، ایقاع، تهران: یلدا.
  • کاشانی، فیض، محمد محسن ابن شاه مرتضی(بی‌تا)، مفاتیح الشرائع، قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
  • کلینی، محمد بن یعقوب(1407)، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  • الکاسانی الحنفی، علاء الدین ابو بکر بن مسعود(1406)، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • الکردی المالکی، عثمان بن عمر(1421)، جامع الامهات، [بی‌جا]: الیمامه للطباعه والنشر والتوزیع.
  • المالکی الشهیر بالقرافی، احمد ابن ادریس(1994)، الذخیره، احمد بن ادریس، بیروت: دار الغرب الاسلامی.
  • الماوردی، علی بن محمد(1419)، الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الامام الشافعی وهو شرح مختصر المزنی، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • محقق حلّی، نجم الدین(1408)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  • محقق داماد، سیدمصطفی(1384)، ایقاع اخذ به شفعه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  • المرداوی الدمشقی، علی بن سلیمان(1419)، الانصاف فی معرفة الراجح من الخلاف على مذهب الامام احمد بن حنبل، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • المصری، زین‌الدین بن ابراهیم(ابن نجیم) و الطوری الحنفی القادری، محمد بن حسین(بی‌تا)، البحر الرائق شرح کنز الدقائق و تکمله البحر الرائق و منحه الخالق لابن عابدین، بیروت: دار الکتاب الاسلامی.
  • المقدسی، عبدالرحمن(بی‌تا)، الشرح الکبیر على متن المقنع، بیروت: دار الکتاب العربی للنشر والتوزیع.
  • المقدسی، عبدالله بن احمد(1414)، الکافی فی فقه الامام احمد، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • الموصلی الحنفی، عبدالله بن محمود بن مودود(1426)، الاختیار لتعلیل المختار، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • نجفى، محمد حسن(1404)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • النمری القرطبی، یوسف بن عبدالله(2000م)، الاستذکار الجامع لمذاهب فقهاء الامصار، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • النمری القرطبی، یوسف بن عبدالله(1400)، الکافی فی فقه اهل المدینه المالکی، الریاض: مکتبة الریاض الحدیثه.
  • النووی، یحیى بن شرف(بی‌تا)، المجموع شرح المهذب مع تکملة السبکی والمطیعی، بیروت: دار الفکر.
  • النووی، یحیى بن شرف(1412)، روضة الطالبین و عمدة المفتین، بیروت/ دمشق/ عمان: المکتب الاسلامی.
  • الهیتمی، احمد بن محمد(1357ق)، تحفة المحتاج فی شرح المنهاج، مصر، المکتبه التجاریه الکبرى.
  • سامانه جامع نظرات شورای نگهبان:  http:/ / nazarat.shora-rc.ir
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 196
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 151


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب