اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,272
تعداد مقالات9,554
تعداد مشاهده مقاله2,770,490
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,536,378
آقابابایی بنی, اسماعیل, طاهری, مهدی. (1402). بررسی تأثیر اعتقاد مرتکب بر عنصر روانی قتل عمد از منظر حقوق کیفری ایران، افغانستان و فقه امامیه. مطالعات فلسفی کلامی, 17(48), 31-52. doi: 10.22034/fvh.2023.14613.1675
اسماعیل آقابابایی بنی; مهدی طاهری. "بررسی تأثیر اعتقاد مرتکب بر عنصر روانی قتل عمد از منظر حقوق کیفری ایران، افغانستان و فقه امامیه". مطالعات فلسفی کلامی, 17, 48, 1402, 31-52. doi: 10.22034/fvh.2023.14613.1675
آقابابایی بنی, اسماعیل, طاهری, مهدی. (1402). 'بررسی تأثیر اعتقاد مرتکب بر عنصر روانی قتل عمد از منظر حقوق کیفری ایران، افغانستان و فقه امامیه', مطالعات فلسفی کلامی, 17(48), pp. 31-52. doi: 10.22034/fvh.2023.14613.1675
آقابابایی بنی, اسماعیل, طاهری, مهدی. بررسی تأثیر اعتقاد مرتکب بر عنصر روانی قتل عمد از منظر حقوق کیفری ایران، افغانستان و فقه امامیه. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 17(48): 31-52. doi: 10.22034/fvh.2023.14613.1675

بررسی تأثیر اعتقاد مرتکب بر عنصر روانی قتل عمد از منظر حقوق کیفری ایران، افغانستان و فقه امامیه

مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق
دوره 17، شماره 48، بهمن 1402، صفحه 31-52    اصل مقاله (875.9 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/fvh.2023.14613.1675
نویسندگان
اسماعیل آقابابایی بنی1؛ مهدی طاهری* 2
1دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده فقه، گروه مسائل فقهی و حقوقی
2دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، جامعة المصطفی العالمیة، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی اسلامی قم
چکیده
مطابق حقوق کیفری ایران، افغانستان و فقه امامیه یکی از شرایط تحقق قتل عمد آن است که مرتکب قصد قتل بزه دیده خاص را داشته و به هدف خود نیز دست یافته باشد، اما در مواردی از قبیل قتل به اعتقاد مهدورالدم بودن، به رغم فراهم بودن شرایط قتل عمد، فقهای امامیه و قانونگذار ایران، آن را قتل غیر عمد تلقی کرده‌اند. مسئله اصلی پژوهش حاضر آن است که از منظر حقوق کیفری ایران، افغانستان و فقه امامیه اعتقاد و باور مرتکب در چه صورتی بر عنصر روانی قتل موثر بوده باعث تغییر آن از عمد به غیر عمد می‌شود؟ هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر اعتقاد خلاف واقع مرتکب بر عنصر روانی قتل عمد در حقوق کیفری ایران، افغانستان و فقه امامیه است. برای این منظور از روش تحقیق تحلیلی، توصیفی با رویکرد کتابخانه‌ای استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده حکایت از آن دارد که مطابق فقه امامیه در دو صورت اعتقاد خلاف واقع باعث تغییر عنصر روانی قتل عمد به شبه‌عمد می‌شود. یکی اشتباه در موضوع جرم، اعم از اینکه اعتقاد وی از طرق متعارف یا غیر متعارف باشد. دیگری اشتباه در حکم مسئله، در صورتی که اعتقاد وی از طرق متعارف حاصل شده باشد. قانونگذار ایران نیز با پیروی از فقهای امامیه این موضوع را پذیرفته است. اما در حقوق کیفری افغانستان اشتباه موضوعی و اشتباه حکمی ناشی از اعتقاد نادرست مرتکب، موجب تغییر قتل عمد به خطای محض می‌شود
کلیدواژه‌ها
اعتقاد مرتکب؛ قتل به اعتقاد مهدورالدم؛ اشتباه موضوعی؛ اشتباه حکمی؛ عنصر معنوی قتل عمد
مراجع
  • ابن ادریس، محمدبن احمد(1423)، السرائر، قم: موسسه نشر اسلامی.
  • ابن مودود، عبدالله بن محمود(1980)، الاختیار لتعلیل المختار، قاهره: مطبعه الحلبی.
  • ابن نجیم مصری، زین‌الدین(بی‌تا)، البحر الرائق شرح کنزالدقائق، ج 8، قاهره: دارالکتاب الاسلامیه.
  • اردبیلی، محمد علی(1386)، حقوق جزای عمومی، ج2، تهران: نشر میزان.
  • انصاری، مرتضی(1416)، فرائد الاصول، ج 1، قم: موسسه النشر الاسلامی.
  • آقایی‌نیا، حسین(1392)، حقوق کیفری اختصاصی جرائم علیه اشخاص(جنایات)، تهران: نشر میزان.
  • پور سعید، رامین و مریم محمدی نوقی‌زاده(1387)، «نقد و بررسی تبصره 2 ماده 295 قانون مجازات اسلامی»، دانشنامه حقوق و سیاست، ش 8.
  • پیترز، رودلف(1399)، جرم و مجازات در حقوق اسلام؛ نظریه و عمل از قرن شانزدهم تا قرن بیست ویکم، ترجمه عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی و سید محمدجواد ساداتی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
  • توجهی، عبدالعلی و محدثه معینی‌فر(1399)، «اقدام غیر در قتل مهدورالدم در موارد مختص به حاکم در مذاهب خمسه با نگاهی به عملکرد مقنن در قانون مجازات اسلامی 1392»، فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، س6، ش2، ص 193-161.
  • جعفری، حسین و فاطمه احمدی‌مقدم(1399)، «واکاوی آرای اصولیان معاصر در مورد حجیت و عدم حجیت قطع قطاع»، دو فصلنامه مطالعات فقه و اصول، س3، ش2، ص 52-30.
  • حبیب‌زاده، جعفر و حسین فخر مناب(1384)، «مقایسه عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسئولیت کیفری»، مجله دادرسی، ش54، ص 57-37.
  • حسینی عاملی، محمد جواد(1417)، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامه، استانبول: موسسه آل البیتD.
  • خالقی، علی و محمدعلی رجب(1392)، «تحلیل معیار نوعی در عنصر روانی جرم قتل عمدی(مطالعه تطبیقی)»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال چهارم، ش1، ص 146-121.
  • دهخدا، علی‌اکبر(1377)، لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
  • رضایی زارچی، فاطمه و سید احمد میرخلیلی(1397)، «اثر قصد در قتل عمد»، مجله فقه و اصول، س50، ش 114، ص 82-71.
  • سماواتی پیروز، امیر و سعید سلیمانی(1393)، «نقدی پیرامون منشأ اشتباه در هویت در قتل عمد؛ اشتباه کردن یا به‌اشتباه‌انداختن قاتل»، دومین همایش منطقه‌ای آسیب‌شناسی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه، ص 52-38.
  • شاکری، ابوالحسن(1382)، «خطا در قتل»، پژوهشنامه‌ی علوم انسانی و اجتماعی، س3، ش 9 و 10، ص181-159.
  • شهید ثانی، زین‌الدین بن علی(1394)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج3، قم: دارالتفسیر.
  • شیخ مفید، محمدبن النعمان(1413)، المقنعة فی الاصول و الفروع، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
  • صادقی، محمد هادی(1387)، جرائم علیه اشخاص، تهران: نشر میزان.
  • صدر، محمد باقر(1417)، فحوث فی علم الاصول، تقریر: محمود هاشمی شاهرودی، قم: موسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیتD.
  • طباطبایی، سید علی(1404)، ریاض المسائل، استانبول: موسسه آل البیتD.
  • عباسی، عاطفه(1398)، «بازخوانی جواز قتل مهدورالدم و چالش‌های آن با دادرسی منصفانه»، فصلنامه تعالی حقوق، ش3، ص104-75.
  • عوده، عبدالقادر(1375)، التشریع الجنایی اسلامی، ترجمه ناصر قربانیان و دیگران، ج2، تهران: میزان.
  • عوده، عبدالقادر(1390)، بررسی تطبیقی حقوق جزای اسلامی و قوانین عرفی(ج3): جرام علیه تمامیت جسمانی اشخاص، ترجمه حسن فرهودی نیا، تهران: نشر یادآوران.
  • کلانتری، کیومرث و فرشاد شیرزادی‌فر(1393)، «قتل ناشی از شبهه در هدف با نگاهی به قانون مجازات اسلامی»، فصلنامه پژوهش های فقه حقوق اسلامی، س10، ش35، ص 96-75.
  • مجیدی، سید محمود(1397)، «آسیب شناسی سیاست کیفری ایران در قبال قتل مهدورالدم»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، س10، ش 18.
  • مرادی، حسن و علی شهبازی(1394)، «عنصر معنوی قتل عمدی در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، پژوهش حقوق کیفری، س4، ش13، ص 70-34.
  • موسوی خمینی، سید روح الله(1390)، ترجمه تحریر الوسیله، تهران: مرکز نشر آثار امام9.
  • موسوی خویی، ابوالقاسم(1322)، مبانی تکملة المنهاج، قم: موسسه احیاء آثار خویی.
  • نذیر، دادمحمد(1389)، حقوق جزای اختصاصی اسلام، کابل: انتشارات رسالت
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 209
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 263


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب