اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,286
تعداد مقالات9,665
تعداد مشاهده مقاله2,823,113
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,561,573
نظری, ابوطالب, نوروزی, مرتضی, اخلاقی امیری, حسنعلی. (1402). فرایندشناسی برون‌رفت استنباط حکم از چالش تعارض دلیل نقلی و دلیل عقلی. مطالعات فلسفی کلامی, 17(48), 285-302. doi: 10.22034/fvh.2023.14928.1703
ابوطالب نظری; مرتضی نوروزی; حسنعلی اخلاقی امیری. "فرایندشناسی برون‌رفت استنباط حکم از چالش تعارض دلیل نقلی و دلیل عقلی". مطالعات فلسفی کلامی, 17, 48, 1402, 285-302. doi: 10.22034/fvh.2023.14928.1703
نظری, ابوطالب, نوروزی, مرتضی, اخلاقی امیری, حسنعلی. (1402). 'فرایندشناسی برون‌رفت استنباط حکم از چالش تعارض دلیل نقلی و دلیل عقلی', مطالعات فلسفی کلامی, 17(48), pp. 285-302. doi: 10.22034/fvh.2023.14928.1703
نظری, ابوطالب, نوروزی, مرتضی, اخلاقی امیری, حسنعلی. فرایندشناسی برون‌رفت استنباط حکم از چالش تعارض دلیل نقلی و دلیل عقلی. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 17(48): 285-302. doi: 10.22034/fvh.2023.14928.1703

فرایندشناسی برون‌رفت استنباط حکم از چالش تعارض دلیل نقلی و دلیل عقلی

مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق
دوره 17، شماره 48، بهمن 1402، صفحه 285-302    اصل مقاله (872.9 K)
نوع مقاله: مقاله علمی ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/fvh.2023.14928.1703
نویسندگان
ابوطالب نظری1؛ مرتضی نوروزی* 2؛ حسنعلی اخلاقی امیری3
1دانشجوی دکتری گروه فقه ومعارف جامعه المصطفی العالمیه خراسان
2استادیار گروه فقه ومعارف جامعه المصطفی العالمیه خراسان
3استادیار گروه فقه و معارف جامعة المصطفی العالمیة خراسان
چکیده
استنباط حکم فقهی در یک مسیر و سازوکار معیّن، گاه با چالش‌هایی مواجه می‌شود که مجتهد باید برای برون‌رفت از آن و به فرجام رساندن صدور حکم، چاره‌جویی نماید. یکی از این چالش‌ها تعارض یک دلیل نقلی با دلیل عقلی است، که سازوکار رسیدن به برایند آن، مسئله این پژوهش است و از آنجایی که پیشینه فربهی ندارد، شاخص جدید بودن این مقاله نسبت به آثار مشابه نیز به شمار می‌رود. این پژوهش در جغرافیای بین‌رشته‌ای فقه و اصول و به روش توصیفی، تحلیلی فرایند چگونگی برون‌رفت از چالش تعارض دلیل نقلی با دلیل عقلی را محور سؤال اصلی خود قرار داده است. یافته‌های این پژوهش نشان می­دهد در تعارض دلیل نقلی و عقلی اگر دلیل نقلی معتبر باشد، در فرض تعارض با دلیل عقلی غیر ضروری، دلیل نقلی مقدم است و اگر دلیل عقلی از ضروریات و قطعیات باشد، دلیل عقلی بر نقلی مقدم است. اصولیان اهل سنت، اجماع دارند که در تعارض قیاس و خبر واحد اگر جمع میان آن‌ها ممکن نباشد، دلیل ظنى ارجح، مقدم است؛ اما در اینکه کدام یک از این دو ارجح است، اختلاف دارند؛ لیکن از نگاه شیعه به دلیل معتبر نبودن «قیاس»، چنین تعارضی اساساً شکل نمی­گیرد.
کلیدواژه‌ها
فقه شیعی؛ استنباط حکم؛ تعارض ادله؛ اجتهاد؛ اصول فقه
مراجع
  • ابن ابی جمهور، محمد بن زین‌الدین(1403)، عوالی اللآلی العزیزیه فى الاحادیث‌الدینیه، قم: سید الشهداG.
  • ابن همام حنفی، محمد(بی‌تا)، فتح القدیر، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  • انصاری، مرتضی(1411)، فرائد الاصول(رسائل)، قم: جامعه مدرسین.
  • جمعی از نویسندگان(1389)، فرهنگ‌نامه اصول فقه، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • جوهری، اسماعیل بن حماد(1418)، الصحاح(تاج اللغه و صحاح العربیه)، بیروت: دارالفکر.
  • حنفاوی، محمد ابراهیم(1408)، التعارض و الترجیح عند الاصولیین و اثرهما فی الفقه الاسلامی، مصر: دارالوفاء.
  • خراسانی، محمد کاظم(آخوند خراسانی)(1412)، کفایة الاصول، قم: جامعه مدرسین.
  • الخوری الشرتونی، سعید(بی‌تا)، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، [بی‌جا]: [بی‌نا].
  • الزحیلی، وهبه(1986)، اصول الفقه الاسلامی، دمشق: دارالفکر.
  • شوکانی، محمد بن علی(1424)، إرشاد الفحول إلی تحقیق الحق من علم الأصول، بیروت: دارالکتب العربی،
  • صدر، سید محمد باقر(1405)، دروس فی علم الاصول، بیروت: دارالکتب العربی،
  • عزیز برزنجی، عبدالله عبداللطیف(بی‌تا)، التعارض و الترجیح بین الأدلّه الشرعیه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  • فخر رازی، محمد بن عمر(1418/ 1997)، المحصول فی علم اصول الفقه، ج۵، بیروت: طه.
  • فراهیدی، خلیل بن احمد(1409)، کتاب العین، چ2، قم: نشر هجرت.
  • کنوی، محمد بن محمد(2002)، فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت، بیروت: دارالکتب العربی.
  • محقق داماد، سید مصطفی(1394)، مباحثی از اصول فقه، چ18، قم: مرکز نشر علوم اسلامی.
  • مظفر، محمدرضا(1415)، اصول فقه، قم: دارالفکر.
  • مکارم شیرازی، ناصر(1434)، انوار الاصول، چ4، قم: دارالنشر الامام علی بن أبی‌طالبG.
  • ابن زین الدین(شهید ثانی)، حسن(بی‌تا)، معالم الدین و ملاذ المجتهدین، چ9، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • فیومی، احمد بن محمد(1414)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، چ2، قم: موسسه دار الهجره.
  • حکیم، محمد تقی(1432)، الاصول العامه للفقه المقارن، چ3، قم: الناشر مرکز الطباعه و النشر للمجمع العالمیه لأهل البیت(ع)
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 158
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 140


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب