فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,148
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,797
علی آبادی, عبدالصمد, بلادر, علی. (1403). واکاوی اثر کیفری «نفی ولد» بر قصاص پدر از منظر فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران. مطالعات فلسفی کلامی, 18(49), 201-225. doi: 10.22034/fvh.2023.12340.1666
عبدالصمد علی آبادی; علی بلادر. "واکاوی اثر کیفری «نفی ولد» بر قصاص پدر از منظر فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 49, 1403, 201-225. doi: 10.22034/fvh.2023.12340.1666
علی آبادی, عبدالصمد, بلادر, علی. (1403). 'واکاوی اثر کیفری «نفی ولد» بر قصاص پدر از منظر فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران', مطالعات فلسفی کلامی, 18(49), pp. 201-225. doi: 10.22034/fvh.2023.12340.1666
علی آبادی, عبدالصمد, بلادر, علی. واکاوی اثر کیفری «نفی ولد» بر قصاص پدر از منظر فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 18(49): 201-225. doi: 10.22034/fvh.2023.12340.1666

واکاوی اثر کیفری «نفی ولد» بر قصاص پدر از منظر فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران

مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق
مقاله 8، دوره 18، شماره 49، شهریور 1403، صفحه 201-225    اصل مقاله (511.52 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/fvh.2023.12340.1666
نویسندگان
عبدالصمد علی آبادی* 1؛ علی بلادر2
1استادیار فقه و حقوق دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی، تهران، ایران.
2دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
اگر مردی نسبت پدری، فرزندی با فرزند متولد شده در فراش خود را انکار کند، در اصطلاح فقهی به ان «نفی ولد» گفته می‌شود و با انجام تشریفات شرعی و قانونی، نسبت ان فرزند از پدر نفی می‌گردد. با توجه به حکم شارع و به ‌خاطر رابطه پدر و فرزندی، پدر در برخی از احکام مثل مجازات قتل معاف می‌شود؛ یعنی پدر با قتل فرزند کشته نمی‌شود. مسئله پژوهش حاضر ان است که از نظر فقه مذاهب اسلامی و قانون ایران، اگر پدر بعد از نفی فرزند، وی را بکشد، قصاص می‌شود یا خیر. فقهای مذاهب درباره قصاص یا عدم قصاص پدر با یکدیگر اختلاف دارند، و در حقوق ایران نیز بدان اشاره نشده است. از نظر فقهای امامیه اگر پدر بعد از نفی ولد خود را تکذیب نکند قصاص می‌شود، اما اگر بعد از نفی فرزند و قبل از قتل فرزند، خود را تکذیب کند، مشهور امامیه معتقدند اقرب ان است که کشته می‌شود. از منظر فقهای حنفیه، مالکیه، حنبلیه و قول اوجه شافعی، پدر مطلقا کشته نمی‌شود. این پژوهش که به روش توصیفی، تحلیلی سامان یافته است، نشان می‌دهد پدر در صورتی که بعد از نفی خود را تکذیب نکند، به‌ خاطر اقرار خودش قصاص می‌شود، و اگر خود را تکذیب کند، به خلاف نظر مشهور، به‌ خاطر وجود شبهه قصاص نمی‌شود.
کلیدواژه‌ها
پدر ملاعن؛ قصاص پدر؛ نفی ولد؛ ولد ملاعنه؛ انکار ولد
مراجع
      قرآن

  • ابن‌المحاملی، احمد بن محمد(1416)، اللباب فی الفقه الشافعی، تحقیق: عبدالکریم بن صنیتان العمری، مدینه: دار البخاری.
  • ابن‌الهمام، محمد بن عبدالواحد السیواسی(بی‌تا)، فتح القدیر، بیروت: دار الفکر.
  • ابن‌حجر الهیتمی، احمد بن محمد(۱۳۵۷ق)، تحفة المحتاج فی شرح المنهاج، مصر: المکتبة التجاریة الکبرى.
  • ابن‌رشد القرطبی، محمد بن احمد(۱۴۲۵)، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، القاهره: دار الحدیث.
  • ابن‌عابدین، محمد امین بن عمر بن عبدالعزیز(۱۳۸۶ق)، حاشیه ابن‌عابدین: رد المحتار على الدر المختار، مصر: شرکة مکتبة و مطبعة مصطفى البابی الحلبی و اولاده بمصر.
  • ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد بن محمد(۱۳۸۸ق)، المغنی، قاهره: مکتبة القاهره.
  • ابن‌مفلح، ابراهیم بن محمد بن عبد الله بن محمد(۱۴۱۸)، المبدع فی شرح المقنع، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • ابن‌منظور، محمد بن مکرم(۱۴۱۴)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع-دار صادر.
  • اردبیلى، سید عبدالکریم موسوى(۱۴۲۷)، فقه الحدود والتعزیرات، قم: مؤسسة النشر لجامعه المفید.
  • انصاری، زکریا بن محمد(۱۴۱۸)، فتح الوهاب بشرح منهج الطلاب، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • ــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، اسنى المطالب فی شرح روض الطالب، بیروت: دار الکتاب الاسلامی.
  • باجی ، ابوالولید سلیمان بن خلف بن سعد بن ایوب بن وارث(1332ق)، المنتقى شرح الموطأ، مصر: مطبعة السعادة.
  • بجیرمی المصری الشافعی، سلیمان بن محمد بن عمر(۱۳۶۹ق)، التجرید لنفع العبید: حاشیة البجیرمی على شرح المنهج، مصر: مطبعة الحلبی.
  • بهوتی، منصور بن یونس(۱۴۰۳ق)، کشاف القناع عن متن الاقناع، بیروت: عالم الکتب.
  • بیهقی، احمد بن الحسین بن علی بن موسى الخسروجردی الخراسانی(۱۴۲۴)، السنن الکبرى، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • پیله، اعظم؛ علوی قزوینی، سید علی و علی رضیئی(۱۳۹۲)، «بررسی حجیت آزمایش دی.ان.ای(DNA) در نفی نسب»، مجله علمی، پژوهشی حقوق خصوصی، دوره ۱۰، ش۱، ص: 158-139.
  • جمعى از پژوهشگران(۱۴۱۷)، معجم فقه الجواهر، زیر نظر: سید محمود هاشمی شاهرودى، بیروت: الغدیر للطباعه والنشر والتوزیع.
  • جمل، سلیمان بن عمر(بی‌تا)، فتوحات الوهاب بتوضیح شرح منهج الطلاب المعروف بحاشیة الجمل، بیروت: دارالفکر.
  • جوینی، عبدالملک بن عبدالله بن یوسف بن محمد(۱۴۲۸)، نهایة المطلب فی درایة المذهب، جده: دار المنهاج.
  • حلّى، یحیى بن سعید(۱۴۰۵)، الجامع للشرائع، قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیه.
  • خرقی، عمر بن الحسین بن عبدالله(۱۴۱۳)، متن الخرقى على مذهب ابی عبد الله احمد بن حنبل الشیبانی، دمشق: دار الصحابة للتراث.
  • راغب اصفهانى، حسین بن محمد(۱۴۱۲)، مفردات الفاظ القران، بیروت/ دمشق: دار العلم/ الدار الشامیه.
  • زیلعی الحنفی، عثمان بن علی بن محجن البارعی(۱۳۱۳ق)، تبیین الحقائق: شرح کنز الدقائق وحاشیة الشلبی، با حواشی شهاب‌الدین احمد بن محمد، بولاق: المطبعة الکبرى الامیریه.
  • سبزوارى، سید عبدالاعلى(۱۴۱۳)، مهذّب الاحکام، قم: دفتر معظم له.
  • ـــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، جامع الاحکام الشرعیه، قم: مؤسسة المنار.
  • سمرقندی، محمد بن احمد(۱۴۱۴)، تحفة الفقهاء، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن(۱۴۰۳ق)، الاشباه والنظائر فی قواعد و فروع فقه الشافعیه، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • شافعی، محمد بن ادریس(۱۴۱۰)، الام، بیروت: دار المعرفه.
  • شبیری زنجانى، سید موسى(1419)، کتاب نکاح، قم: مؤسسه پژوهشى راى‌پرداز.
  • شهید ثانى، زین‌الدین بن على(۱۴۱۳)، مسالک الافهام الى تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
  • طباطبایى حائرى، سید على بن محمد(۱۴۱۸)، ریاض المسائل، قم: مؤسسه ال البیتD.
  • طوسى، محمد بن على بن حمزه(۱۴۰۸)، الوسیلة الى نیل الفضیلة، قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى9.
  • عاملى، سید محمدحسین ترحینى(۱۴۲۷)، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، قم: دار الفقه للطباعه و النشر.
  • علامه حلى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى(۱۴۱۰)، ارشاد الاذهان الى احکام الایمان، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(۱۴۱۱)، تبصرة المتعلمین فی احکام الدین، تهران: مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(۱۴۱۳)، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • علیش، محمد بن احمد بن محمد(۱۴۰۹)، منح الجلیل شرح مختصر خلیل، بیروت: دار الفکر.
  • عمیدى، سید عمیدالدین بن محمد اعرج حسینى(۱۴۱۶)، کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • فاضل هندى، محمد بن حسن(۱۴۱۶)، کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • فخرالمحققین حلى، محمد بن حسن بن یوسف(۱۳۸۷ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  • قاروبی، حسن(۱۳۹۵)، النضید فی شرح روضة الشهید، قم: عالمه.
  • قرافی، ابوالعباس شهاب‌الدین احمد بن ادریس(۱۹۹۴)، الذخیرة، بیروت: دار الغرب الاسلامی.
  • کاسانی، علاءالدین ابوبکر(۱۴۰۶)، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • کلانتری خلیل‌آباد، عباس، متولی‌زاده، نفیسه و صدیق گلستان‌رو(۱۳۹۵)، «احتیاط در دماء و کاربرد آن در حقوق کیفری»، مجله حقوق اسلامی، س۱۳، ش51، ص: 160-129.
  • کلینی، محمد بن یعقوب(۱۴07)، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  • کلوذانی، محفوظ بن احمد بن الحسن(۱۴۲۵)، الهدایة على مذهب الامام ابی عبدالله احمد بن محمد بن حنبل الشیبانی، تحقیق: عبداللطیف همیم و ماهر یاسین الفحل، کویت: مؤسسة غراس للنشر والتوزیع.
  • لخمی، علی بن محمد الربعی(۱۴۳۲)، التبصرة، تحقیق احمد عبدالکریم نجیب، قطر: وزاره الاوقاف والشؤون الاسلامیه.
  • مالک بن انس(۱۴۱۵)، المدونه، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • ماوردی، ابوالحسن علی بن محمد(۱۴۱۹)، الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الامام الشافعی وهو شرح مختصر المزنی، تحقیق شیخ علی محمد معوض و شیخ عادل احمد عبدالموجود، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • محقق حلى، جعفر بن حسن(۱۴۰۸)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  • محقق داماد، سید مصطفى(۱۴۰۶)، قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
  • مرداوی، علاءالدین ابوالحسن علی بن سلیمان(۱۴۱۵)، الانصاف فی معرفه الراجح من الخلاف، تحقیق: عبدالله بن عبدالمحسن الترکی و عبدالفتاح محمد الحلو، قاهره: هجر للطباعة والنشر والتوزیع والاعلان.
  • مرعشى نجفى، سید شهاب‌الدین(۱۴۱۵)، القصاص على ضوء القران والسنه، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى9.
  • منبجی، علی بن ابی‌یحیى زکریا بن مسعود(۱۴۱۴)، اللباب فی الجمع بین السنة والکتاب، تحقیق: محمد فضل عبدالعزیز المراد، بیروت/ دمشق: دار القلم/ الدار الشامیه.
  • موسوی بجنوردى، سید محمد بن حسن(۱۴۰۱ق)، قواعد فقهیه، تهران: مؤسسه عروج.
  • نجفى، محمدحسن(۱۴۰۴)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • نفراوی الازهری المالکی، حمد بن غانم(۱۴۱۵)، الفواکه الدوانی على رسالة ابن ابی زید القیروانی، بیروت: دار الفکر.
  • واسطى زبیدى، سید محمد مرتضى حسینى(۱۴۱۴)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع.
  • وزارة الاوقاف والشئون الاسلامیه-الکویت(1427-1404)، الموسوعة الفقهیة الکویتیه، مصر: دار الصفوه.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 181
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 114


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب