اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,286
تعداد مقالات9,665
تعداد مشاهده مقاله2,822,573
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,561,360
مروتی شریف‌آباد, حمیده, اسعدی فیروزآبادی, سید محمد ایلیا. (1402). معناشناسی واژه «مخضود» در قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1(4), 83-102. doi: 10.22034/aaq.2023.8584
حمیده مروتی شریف‌آباد; سید محمد ایلیا اسعدی فیروزآبادی. "معناشناسی واژه «مخضود» در قرآن". مطالعات فلسفی کلامی, 1, 4, 1402, 83-102. doi: 10.22034/aaq.2023.8584
مروتی شریف‌آباد, حمیده, اسعدی فیروزآبادی, سید محمد ایلیا. (1402). 'معناشناسی واژه «مخضود» در قرآن', مطالعات فلسفی کلامی, 1(4), pp. 83-102. doi: 10.22034/aaq.2023.8584
مروتی شریف‌آباد, حمیده, اسعدی فیروزآبادی, سید محمد ایلیا. معناشناسی واژه «مخضود» در قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 1(4): 83-102. doi: 10.22034/aaq.2023.8584

معناشناسی واژه «مخضود» در قرآن

آرایه های ادبی قرآن
دوره 1، شماره 4، بهمن 1402، صفحه 83-102    اصل مقاله (912.63 K)
نوع مقاله: علمی، ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aaq.2023.8584
نویسندگان
حمیده مروتی شریف‌آباد* 1؛ سید محمد ایلیا اسعدی فیروزآبادی2
1دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه یزد؛ طلبه سطح سه رشته کلام اسلامی جامعة الزهراء و مدرس حوزه و دانشگاه
2طلبه مدرسه علمیه حقانی قم
چکیده
«معناشناسی» یکی از شاخه‌های زبان‌شناسی است که به مطالعه معنا با بررسی مواردی چون جنبه آوایی کلمه، ساختار صرفی، کارکرد نحوی هر واژه در جمله و معانی مفرد کلمه یا همان معنای قاموسی آن می‎‌پردازد. یکی از راه‌های درک و فهم معارف قرآنی، شناخت معنای واژگان آن به شکل دقیق است. «مخضود» از واژگانی است که در قرآن کریم تنها یک بار در سوره واقعه و در کنار کلمه «سدر» آمده است. مفسران برای این واژه معانی متعددی آورده‌اند از جمله زدودن خار، بدون خار، نرم و سر فرودآورده و پرمیوه و بی‌آزار. بسیاری از لغویان نیز همین معانی را برای ریشه «مخضود» ذکر کردهند  و البته معانی دیگری را هم بر آن افزوده‌اند. حال این مسئله مطرح است که واژه «مخضود» در قرآن بر چه معنایی دلالت دارد؟ لذا نوشتار حاضر با هدف پاسخ به این سؤال به شیوه توصیفی، تحلیلی واژه مخضود را در سطح آوایی، صرفی، نحوی و نیز لغت نامه‌ها مورد بررسی قرار داده است. همچنین دیدگاه‌های مفسران را در مورد این کلمه بررسی نموده است. دستاوردهای این پژوهش نشان‌ می‌دهد که واژه مخضود مشترک لفظی است که رابطه مجازی و علاقه مشابهت میان معانی مختلف آن وجود دارد.
کلیدواژه‌ها
معناشناسی؛ واژگان قرآن؛ واژه مخضود؛ نرم و سرفرودآورده؛ بدون خار
مراجع
قرآن کریم

  • آلوسی، محمود بن عبدالله(1415)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، تصحیح: علی عبدالباری عطیه، ج14، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • ابن سیده، على بن اسماعیل‏(1421)، المحکم و المحیط الأعظم‏، تصحیح عبدالحمید هنداوى، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • ________________‏(بی‌تا)، المخصص،‏ بیروت: دار الکتب العلمیة.
  • ابن‌عاشور، محمدطاهر(۱۴۲۰)، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، ج27، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
  • إبن فارس بن زکریا، أبی الحسین أحمد(1429)، معجم مقاییس اللغه، تصحیح محمد عوض مرعب و فاطمه محد أصلان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • ابن منظور(1408)، لسان العرب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • ابوالفتوح رازى، حسین بن على(1408)، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن‏، مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى.‏
  • احمد مختار، عمر(1385)، معنا شناسی، ترجمه سید حسین سیّدی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
  • ازهرى، محمد بن احمد(1421ق‏)، تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی‏.
  • بروجردى، سید محمد ابراهیم‏(1366 )، تفسیر جامع‏، تهران: انتشارات صدر.
  • بستانى، فواد افرام‏(1375)، فرهنگ ابجدی‏، تهران: اسلامی‏.
  • ثعلبى نیشابورى، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم‏(1422‏)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن‏، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
  • جرجانى ابو المحاسن حسین بن حسن‏(1377)، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان‏، تهران: انتشارات دانشگاه تهران‏.
  • جوهرى، اسماعیل بن حماد(1376‏)، الصحاح‏، تحقیق احمد عبد الغفور عطار، بیروت: دار العلم للملایین‏.
  • حبیبی، علی(1388)، آموزش تجوید قرآن کریم، قم: نشر مصطفی.
  • حسینى شاه عبدالعظیمى، حسین بن احمد(1363)، تفسیر اثنا عشرى، تهران: میقات.
  • حمیرى، نشوان بن سعید(1420‏)، شمس العلوم‏، تصحیح مطهر بن على اریانى، یوسف محمد عمرى عبدالله و حسین بن عبدالله‏، دمشق: دار الفکر.
  • الراغب الإصفهانی(1423)، مفردات ألفاظ القرآن الکریم، تحقیق صفوان عدنان داوودی، قم: انتشارات ذوی القربی.
  • ر.پالمر، فرانک(1366)، نگاهی تازه به معنی‌شناسی، ترجمه کوروش صفوی، تهران: نشر مرکز.
  • زبیدى، محمد بن محمد مرتضی(1414)، تاج العروس‏، تحقیق على‏ شیرى، بیروت: دار الفکر
  • زمخشرى، محمود بن عمر(1979م‏)، أساس البلاغة، بیروت: دار صادر.
  • ________________(1407‏)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏، بیروت: دار الکتاب العربی‏.
  • شبر، سید عبد الله(1412)، تفسیر القرآن الکریم( شبر)‏، بیروت: دار البلاغة للطباعة و النشر.
  • شریف لاهیجى، محمد بن على‏(1373 )، تفسیر شریف لاهیجى‏، تهران: دفتر نشر داد.
  • صاحب، اسماعیل بن عباد(1414‏)، المحیط فی اللغة، تصحیح محمدحسن‏ آل یاسین، بیروت: عالم الکتب.‏
  • صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم‏(1366)، تفسیر القرآن الکریم(صدرا)، قم: انتشارات بیدار.
  • طبرسى، فضل بن حسن‏(1377)، تفسیر جوامع الجامع‏، تهران،: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم.‏
  • ______________‏(1372 )، مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، تهران: ناصر خسرو.
  • طریحى، فخر الدین بن محمد(1375)، مجمع البحرین‏، تصحیح حسینى اشکورى، احمد، تهران: مرتضوی‏.
  • طیب، سید عبد الحسین(1378)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن‏، تهران: انتشارات اسلام‏.
  • عاملى، ابراهیم‏(1360 )، تفسیر عاملى‏، تهران: انتشارات صدوق.‏
  • فیض کاشانى، ملا محسن‏(1415)، تفسیر الصافى‏، تهران: انتشارات الصدر.
  • قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا(1368)، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى‏.
  • کاشانى، ملا فتح الله(1336)، تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین، تهران: کتابفروشى محمد حسن علمى‏‏.
  • ____________‏(1423)، زبدة التفاسیر، قم‏: بنیاد معارف اسلامى‏.
  • مدنى، على خان بن احمد(1384)، الطراز الأول‏، مشهد مقدس‏: موسسة آل البیتD لاحیاء التراث.‏
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 190
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 153


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب