فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,251
تعداد مقالات9,353
تعداد مشاهده مقاله2,629,055
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,470,038
متقی زاده, عیسی, فریدونپور, کورش. (1402). بررسی حروف جواب «نَعَم» و «بَلَی» در قرآن کریم با رویکرد زیباشناسی. مطالعات فلسفی کلامی, 1(4), 5-30. doi: 10.22034/aaq.2023.8588
عیسی متقی زاده; کورش فریدونپور. "بررسی حروف جواب «نَعَم» و «بَلَی» در قرآن کریم با رویکرد زیباشناسی". مطالعات فلسفی کلامی, 1, 4, 1402, 5-30. doi: 10.22034/aaq.2023.8588
متقی زاده, عیسی, فریدونپور, کورش. (1402). 'بررسی حروف جواب «نَعَم» و «بَلَی» در قرآن کریم با رویکرد زیباشناسی', مطالعات فلسفی کلامی, 1(4), pp. 5-30. doi: 10.22034/aaq.2023.8588
متقی زاده, عیسی, فریدونپور, کورش. بررسی حروف جواب «نَعَم» و «بَلَی» در قرآن کریم با رویکرد زیباشناسی. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 1(4): 5-30. doi: 10.22034/aaq.2023.8588

بررسی حروف جواب «نَعَم» و «بَلَی» در قرآن کریم با رویکرد زیباشناسی

آرایه های ادبی قرآن
دوره 1، شماره 4، بهمن 1402، صفحه 5-30    اصل مقاله (1.05 M)
نوع مقاله: علمی، ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aaq.2023.8588
نویسندگان
عیسی متقی زاده1؛ کورش فریدونپور* 2
1استاد زبان و ادبیات عربی دانشگاه تربیت مدرس
2کارشناسی ارشد آموزش زبان عربی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
حروف از ارکان اصلی آیات قرآن است و بدون فهم معنای آن‌ها نمی­توان معنای اصلی آیات را متوجه شد. حروف جواب، حروفی هستند که در اغراض مختلف زیباشناسی در قرآن به کار رفته­اند. در این میان دو حرف «نَعَم» و «بَلَی» هستند که از جایگاه خاصی دارند، زیرا «نَعَم» هنگامی به کار می­رود که مخاطب تصدیق کننده جمله قبل باشد؛ خواه آن جمله منفی باشد یا مثبت، اما «بَلَی» همیشه پس از نفی می­آید و وظیفه آن ابطال و سپس اثبات جمله قبل است. پژوهش حاضر با روشی توصیفی، تحلیلی و با رویکرد زیباشناسی، سعی در بررسی این حروف در آیات قرآن دارد. آنچه پس از بررسی مشخص شد آن بود که تعداد آیاتی که «نَعَم» در آن‌ها وجود داشت کمتر از «بَلَی» بود و علت آن موضع نفی و اثبات حرف «بَلَی» با توجه به موضوع اصلی این آیات که همان قیامت است، بود. همچنین «بَلَی» به دو دسته «جواب مستقیم» و «نتیجه­گویی» تقسیم می­شود که در اولی در گفتگویی مشخص شده است، که بیشتر در نفی ماقبلِ مجرد از استفهام است و غرض زیبایی­شناسی آن تقریر و اعتراف است و دومی مربوط به بیان عاقبت امر است که اغراض اصلی آن تنبیه و ارشاد و تأکید بر اوصاف خداوند است. همچنین آیاتی که با «نَعَم» به کار رفته بود ماقبلشان مجرد از نفی و انکار است و در دو غرض توبیخ و طمع است. همچنین مشخص شد جابه­جایی هر کدام از آن‌ها باعث زایل شدن معنا و از بین رفتن غرض اصلی متن می­شود.
کلیدواژه‌ها
معناشناسی؛ «نَعَم» و «بَلَی»؛ زیبایی شناسی
مراجع
  • ابن منظور(1988)، لسان العرب، چ1، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
  • ابن­ماجه(بی­تا)، سنن ابن ماجه، ج5، تحقیق: دکتر بشار عواد، بیروت: دارالجیل.
  • ابن عاشور، محمدطاهر(1984م)، تفسیر التحریر و التنویر، ج7، تونس: دار التونسیة للنشر.
  • انصاری، محمدرضا(1388)، «جایگاه «بَلَی» و معنای آن در قرآن کریم»، فصلنامه ترجمان وحی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ش1، س6، ص 23-10.
  • أنیس، ابراهیم و دیگران(1392)، المعجم الوسیط، ترجمه محمد بندرریگی، چ4، تهران: نشر اسلامی.
  • بنایی، علی محمود(بی­تا)، حروف الجواب و استعمالاتها مستقصاة فی القرآن الکریم، قاهرة: دارالکتب الحدیث.
  • الحلبی، سمین(بی­تا)، الدرر المصون فی علوم الکتاب المکنون، ج1، دمشق: نشر دارالقلم.
  • درویش، محی­الدین(1393)، اعراب القرآن الکریم و بیانه، چ2، قم: نشر ذوی القربی.
  • دسوقی، محمدعرفة(2009م)، حاشیة الدسوقی علی مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
  • راغب اصفهانی(1396)، مفردات قرآن، ترجمه: مصطفی رحیمی‌نیا، چ3، تهران: نشر سبحان.
  • رازی، شیخ ابوالفتوح(1396)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، تصحیح دکتر محمدجعفر یاحقی و دکتر محمدمهدی ناصح، چ5، مشهد: نشر آستان قدس رضوی.
  • زمخشری، محمود بن عمر(1391)، الکشّاف عن حقائق التنزیل، ترجمه: مسعود انصاری، چ2، تهران: نشر ققنوس.
  • سامرائی، فاضل صالح(1434)، معانی النحو، ج4، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
  • شیرافکن، حسین و حامد دلاوری(1395)، ترجمه و شرح الهدایة فی النحو، چ3، قم: نشر نصایح.
  • طباطبایی، محمدحسین(1363)، تفسیر المیزان، ترجمه: سیدمحمدباقر موسوی همرانی، تهران: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
  • طهرانی، محمدحسین(1399)، علوم العربیة، چ1، قم: دار زین العابدین.
  • طوسی، محمد بن حسین(1417)، التبیان فی تفسیر القرآن، چ2، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  • العموش، خلود(1388)، گفتمان قرآن، ترجمه سیدحسین سیدی، چ1، تهران: نشر سخن.
  • غلایینی، شیخ مصطفی(2016م)، جامع الدروس العربیة، چ1، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
  • فضل­الله، محمدحسین(1389)، گفتگو و تفاهم در قرآن کریم، ترجمه حسین میردامادی، چ2، تهران: نشر هرمس.
  • مختاری، محمدحسین(1397)، هرمنوتیک معنا و زبان، چ1، تهران: نشر سمت.
  • مصطفوی، حسن(1393)، التحقیق فی الکلمات القرآن الکریم، ج1و 12، چ1، تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
  • مطعنی، ابراهیم محمد(1388)، ویژگی‌های بلاغی بیان قرآنی، ترجمه سید حسین سیدی، چ1، تهران: سخن.
  • معرفت، محمدهادی(1396)، التمهید فی علوم القرآن، ج5، ترجمه علی نصیری و حامد معرفت، چ1، قم: تمهید.
  • مغنیه، محمدجواد(1397)، تفسیر کاشف، ترجمه موسی دانش، چ5، قم: نشر بوستان کتاب.
  • میر، مستنصر و حسین عبدالرئوف(1390)، مطالعه قرآن به منزله اثری ادبی، چ2، تهران: نشر نیلوفر.
  • همدانی، حسین بن ابی العز(1991م)، الفرید فی اعراب القرآن المجید، ج1، چ1، دوحه: دارالثقافة.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 133
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 142


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب