اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,317
تعداد مقالات9,878
تعداد مشاهده مقاله2,898,706
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,615,385
درگاه زاده, محمد, نصیریان, صفر, امیدیان, امید. (1402). ارزیابی نظریه جابری در تغییر عصریِ گفتمان قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 10(19), 299-324. doi: 10.22034/pke.2024.17171.1799
محمد درگاه زاده; صفر نصیریان; امید امیدیان. "ارزیابی نظریه جابری در تغییر عصریِ گفتمان قرآن". مطالعات فلسفی کلامی, 10, 19, 1402, 299-324. doi: 10.22034/pke.2024.17171.1799
درگاه زاده, محمد, نصیریان, صفر, امیدیان, امید. (1402). 'ارزیابی نظریه جابری در تغییر عصریِ گفتمان قرآن', مطالعات فلسفی کلامی, 10(19), pp. 299-324. doi: 10.22034/pke.2024.17171.1799
درگاه زاده, محمد, نصیریان, صفر, امیدیان, امید. ارزیابی نظریه جابری در تغییر عصریِ گفتمان قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 10(19): 299-324. doi: 10.22034/pke.2024.17171.1799

ارزیابی نظریه جابری در تغییر عصریِ گفتمان قرآن

پژوهشنامه کلام
مقاله 12، دوره 10، شماره 19، اسفند 1402، صفحه 299-324    اصل مقاله (928.29 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pke.2024.17171.1799
نویسندگان
محمد درگاه زاده1؛ صفر نصیریان* 2؛ امید امیدیان3
1استادیار گروه دروس عمومی و معارف دانشگاه بناب
2دانش آموخته مدرسی معارف اسلامی پردیس فارابی دانشگاه تهران
3دانش آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه قم.
چکیده
محمد عابد جابری، یکی از نوگرایان معاصر عرب است که با تأثیرپذیری از اندیشمندان فرانسوی و با تکیه بر روش­های نوین پژوهشی، به ویژه در حوزه معرفت­شناسی، به انتقاد از متون اسلامی، از جمله قرآن پرداخته است. با توجه به آسیب­هایی که رویکرد انتقادی وی درباره قرآن دارد، تحقیق پیش رو بر آن شد تا با روش توصیفی، تحلیلی به تبیین و نقد مبانی و دیدگاه­های وی درباره تغییر عصریِ گفتمان قرآن بپردازد. طبق بررسی انجام شده، دیدگاه­های جابری در دو حوزه مبانی و دیدگاه عبارت‌اند از: 1. بین متون غیر هم عصر، گسست معرفتی وجود دارد؛ 2. لازم است، با قرار دادن هر متن در بستر تاریخی خود، به کشف ساختار اجتماعی و سیاسی مولّدِ گفتمان آن متن و در نهایت به قرائت انتقادی از گفتمان آن اهتمام ورزید؛ 3. قرآن به حسب شرایط محیطی جامعه عرب نازل شده است؛ 4. مفاهیم و اندیشه­های قرآن بر اساس عرف عام و عربی فهم می‌شود؛ 4. احکام قرآن با گذر زمان قابل تغییرند. مبانی و دیدگاه­های مذکور از جهاتِ عدم قطعیت وجود گسست در ساختارهای معرفتی، هم­نوایی با اندیشه‌های جبرگرایانه، اتکا به پیش‌فرض­های اومانیسمی، عدم تأثیرپذیری قرآن از شرایط محیطی به رغم توجه به آن، اشتمال قرآن بر مفاهیم و اندیشه­هایی نو و بدیع و دایر مدار مصلحت و حکمت بودن احکام قرآن در همه اعصار نقد می­شود.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ گفتمان؛ تغییر؛ زبان؛ عرف عام؛ جابری
مراجع
قرآن کریم

  • جکسون، روی و دیگران(1391)، فلسفه علم(از کتاب فهم فلسفه)، ترجمه منصور نصیری، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
  • ابن قیم(1975)، اغاثة اللهفان، بیروت: دار المعرفة.
  • ابی‌نادر، نایله(2008)، التراث و المنهج بین ارکون و الجابری، بیروت: الشبکه العربیه للابحاث و النشر.
  • جابری، محمد عابد(1379)، «تبیین ساختار عقل عربی در گفتگو با محمد عابدالجابری»، ترجمه محمدتقی کرمی، نقد و نظر، ش 23 و 24، ص 446-399.
  • عبداللطیف، کمال(2002)، نقد العقل ام عقل التوافق، لاذقیه: دارالحوار.
  • صادقی، رضا(1394)، آشنایی با فلسفه علم معاصر، تهران: سمت.
  • جابری، محمد عابد(1991) ، التراث و الحداثه: دراسات و مناقشات، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه.
  • ـــــــــــــــــــــ(1993)، بنیة العقل العربی: دراسة تحلیلیة نقدیة لنظم المعرفة فی الثقافة العربیة، نقد العقل العربی، بیروت، مرکز دراسات الوحده العربیه.
  • ـــــــــــــــــــــ(1994)، مدخل إلی فلسفه العلوم، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیه.
  • ـــــــــــــــــــــ(1999)، الخطاب العربی المعاصر: دراسة تحلیلیة نقدیه، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیه.
  • ــــــــــــــــــــــ(2004)، الاسلام و الحداثه و الاجتماع السیاسی، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه.
  • ــــــــــــــــــــــ(2013)، مدخل الی القرآن الکریم فی التعریف بالقرآن، چ4، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیه.
  • ــــــــــــــــــــــ(2008)، فهم القرآن الحکیم؛ التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه.
  • هال، استیوئرت(1393)، معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی، ترجمه احمد گل محمدی، تهران: نی.
  • شبدینی پاشاکی، محمد و دیگران(1395)، گفتمان‌های دینی، شیوه­ها و ابزارها، قم: زمزم هدایت.
  • دارمى، عبدالله بن عبدالرحمن(1421)، مسند الدارمی المعروف بسنن الدارمی، ریاض: دار المغنی.
  • دامن پاک مقدم، ناهید(1380)، بررسى نظریه عرفى بودن زبان قرآن، تهران، نشر تاریخ وفرهنگ.
  • رضایی اصفهانی، محمدعلی(1387)، منطق تفسیر قرآن. قم: جامعة المصطفی` العالمیه.
  • سلامی، زهرا، سید محمدعلی ایازی و مهرداد عباسی(1398)، «رویکرد تاریخی‌نگری محمد عابد جابری در فهم قرآن؛ لوازم و دلالت‌ها»، علوم قرآن و حدیث، ش103، ص 134-113.
  • طباطبایى، سید محمدحسین(1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  • علی اکبرزاده، حامد و مصطفی سلطانی(1394)، «محمد ارکون و کاربست پساساختارگرایی در نقد عقل اسلامی»، پژوهش‌های معرفت شناختی، ش10، ص 143-118.
  • علی­زهره، احمد(2009)، العقل العربی بنیه و بناء، دراسة نقدیه لمشروع الجابری، دمشق: دارالعراب.
  • فقهی‌زاده، عبدالهادی، محمد هادی امین ناجی و محمد تقی قادری(1397)، «مبانی تفسیری محمد عابد الجابری در «مدخل الی القرآن الکریم» و «فهم القرآن الحکیم؛ التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول»»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، ش12، ص 152-135.
  • مالکی، محمد(1394)، «بازخوانی سنت و روش­شناسی آن در اندیشه‌های محمد عابدالجابری»، سیاست، ش7، ص 46-35.
  • منصورزاده، محمدباقر و زهرا مسعود(1396)، «بررسی مبانی اندیشه­های سیاسی در میان نومعتزلیان با تأکید بر آرای نصر حامد ابوزید»، فصلنامه سیاست، ش13، ص 50-37.
  • مهدوی‌راد، محمدعلی(1391)، «قصه‌های قرآن در نگاه محمد عابد الجابری»، آموزه‌های قرآن، ش15، ص100-73.
  • میری، سید محسن(1389)، «تحلیل و بررسی عقل عربی از منظر محمد عابد الجابری»، اسراء، ش 4، ص 126-105.
  • میرزازاده، فرامرز(1396)، «تاریخ گرایی و ساختارگرایی در اندیشه محمد عابد جابری: بررسی و نقد»، فصلنامه سیاست، دوره 47، ش 1، ص 256-239.
  • میلز، سارا(1388)، گفتمان، ترجمه فتاح محمدی، زنجان، هزاره سوم.
  • نورى، حسین بن محمدتقى(1408)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسة آل البیتD‏.
  • واعظی، احمد(1390)، نظریه تفسیر متن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  • وصفی، محمدرضا(۱۳۸۷)، نومعتزلیان؛ گفتگوی انتقادی با نصر حامد ابوزید، عابد الجابری، حسن حنفی و محمد ارکون، تهران: نگاه معاصر.
  • هریس، روی(1381)، زبان سوسور و ویتگنشتاین، ترجمه اسماعیل فقیه، تهران: نشر مرکز.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 159
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 107


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب