اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,317
تعداد مقالات9,878
تعداد مشاهده مقاله2,898,391
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,614,812
زندیه, حسن, فرازمند, حسین. (1402). کاربرد وکارکرد سلام مذهبی در دورۀ قاجار. مطالعات فلسفی کلامی, 11(27), 115-141. doi: 10.22034/mte.2023.15153.1683
حسن زندیه; حسین فرازمند. "کاربرد وکارکرد سلام مذهبی در دورۀ قاجار". مطالعات فلسفی کلامی, 11, 27, 1402, 115-141. doi: 10.22034/mte.2023.15153.1683
زندیه, حسن, فرازمند, حسین. (1402). 'کاربرد وکارکرد سلام مذهبی در دورۀ قاجار', مطالعات فلسفی کلامی, 11(27), pp. 115-141. doi: 10.22034/mte.2023.15153.1683
زندیه, حسن, فرازمند, حسین. کاربرد وکارکرد سلام مذهبی در دورۀ قاجار. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 11(27): 115-141. doi: 10.22034/mte.2023.15153.1683

کاربرد وکارکرد سلام مذهبی در دورۀ قاجار

مطالعات تاریخی جهان اسلام
مقاله 6، دوره 11، شماره 27، مهر 1402، صفحه 115-141    اصل مقاله (1.35 M)
نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mte.2023.15153.1683
نویسندگان
حسن زندیه* 1؛ حسین فرازمند2
1استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران، ایران ، zandiyehh@ut.ac.ir
2کارشناسی ارشد تاریخ از دانشگاه تهران، ایران hoseinfarazmand1375@gmail.com
چکیده
مناسبات ملی و مذهبی در دوران سلسله های گوناگون تاریخ ایران اسلامی بسته به باورهای سیاسی، اجتماعی و نظام فکری و همچنین کارکرد خاصی که می‌توانست برای حکومت از جمله ایجاد مشروعیت و تداوم و بقا داشته باشد به صورت‌های متفاوتی برگزار می گردید. در دربار قاجار مراسم و آئین‌های متنوعی باب شده بود که در هنگام مناسبت‌های ملی و مذهبی برگزار میگردید، این مراسم سلام نام داشت. در این مقاله با تکیه بر دوره قاجار به نوع خاصی از این مراسم که به مناسبت اعیاد اسلامی برگزار می‌گشت به نام آئین سلام مذهبی، پرداخته خواهد شد. در پژوهش حاضر، چگونگی برگزاری و کارکردهای این آئین بررسی شده و این پرسش را مطرح می‌نماید که آئین سلام مذهبی در دوره‌ی قاجار چگونه و با چه کارکردی برگزار می‌گردید؟ به همین سبب، فرضیه پژوهش اینگونه مطرح شد: «آئین سلام مذهبی در دوره قاجار به مناسبت مراسم مذهبی برگزار می‌‌گردید و کارکرد مشروعیت‌زایی برای حکومت قاجار داشت.» منابع این دوره به طور مکرر به برگزاری این مراسم به خصوص در زمان حکمرانی ناصرالدین‌شاه اشاره دارند، این امر نشان دهنده‌ی اهمیت بالای این گونه مراسم مذهبی در نگاه شاهان قاجار بود. ناصرالدین‌شاه، به خوبی از نقش تشریفات مذهبی در ایجاد مشروعیت برای حکومت خود پی برده بود، به همین سبب در تلاش بود، مراسم مذهبی را به شکل آئین سلام و در دربار برگزار کند تا بتواند با استفاده از این آئین، برای خود و حکومت قاجار کسب مشروعیت کند. هدف پژوهش حاضر، محرز کردن فرضیه پژوهش با استفاده از منابع، اسناد و روزنامه‌های دوران قاجار است، برای محقق کردن این امر، در خلال، تبیین چگونگی برگزاری آئین سلام مذهبی به نقش مشروعیت زایی این مراسم برای حکومت قاجار پرداخته می‌شود.
کلیدواژه‌ها
آئین سلام؛ مشروعیت دینی؛ دورۀ قاجار؛ ناصرالدین‌ شاه؛ اعیاد اسلامی
مراجع
الف: کتاب‌ها

  • اصفهانی، سروش (1340)، دیوان شمس‌الشعرا میرزا محمد علی خان سروش اصفهانی، با مقدمۀه جلال‌الدین همائی، به اهتمام: محمد جعفر محجوب، تهران، امیرکبیر، ج1.
  1. اعتماد السلطنه (1350)، روزنامۀه خاطرات اعتمادالسلطنه، با مقدمه ایرج افشار، تهران، امیرکبیر.
  • اعتماد السلطنه (1363)، تاریخ منتظم ناصری، تصحیح محمد اسماعیل رضوانی، تهران، دنیای کتاب، ج3.
  • اعتماد السلطنه (بی‌تا)، چهل سال تاریخ ایران یا المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، بی‌نا، بی‌جا، ج1.
  • افضل الملک، غلامحسین (1361)، افضل التواریخ، تصحیح منصوره اتحادیه، تهران، تاریخ ایران.
  • اوبن، اوژن (1362)، ایران امروز، ترجمه: علی اصغر سعیدی، تهران، کتابفروشی زوار.
  • اورسول، ارنست (1382)، سفرنامه قفقاز و ایران، ترجمه: علی اصغر سعیدی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • براون، ادوارد (1380)، انقلاب مشروطیت ایران، ترجمه: مهری قزوینی، تهران، کویر.
  • بروگش، هینریش (1367)، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه مهندس کرد بچه، تهران، اطلاعات، ج 2.
  1. حائری، عبدالهادی (1381)، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران، امیرکبیر.
  2. حائری، عبدالهادی (1399)، نخستین رویارویی‌های اندیشه گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب، تهران، امیرکبیر.
  3. حکیمی، محمود، تاریخ معاصر ایران (قاجاریه)، تهران، نامک، 1386.
  4. دوکوتزبوئه، موریس (1365)، مسافرت به ایران، ترجمه محمود هدایت، تهران، جاویدان.
  5. دولت آبادی، یحیی (1372)، حیات یحیی، تهران، عطار، ج2،4.
  6. رجبی دوانی (1390)محمد حسن، علمای شیعه در دوره قاجار، تهران، نی، ج1.
  7. سپهر، احمد علی (1336)، ایران در جنگ بزرگ 1318-1914، تهران، بی نا.
  8. سپهر، عبدالحسین (1386)، مرآت الوقایع مظفری، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، مرکر پژوهشی میراث مکتوب، ج 1 و 2.
  9. شجاعی زند، علیرضا، (1376)، مشروعیت دینی دولت و اقتدار سیاسی دین، تهران، تبیان.
  10. شمیم، علی اصغر (1389)، ایران در دوره‌ی سلطنت قاجار، تهران، بهزاد.
  11. عزیزالسلطان (ملیجک ثانی)(1376)، روزنامه خاطرات عزیزالسلطان، مترجم محسن رضایی، تهران، زریاب، ج1،2،3،4.
  12. عین‌السلطنه (1374)، خاطرات عین السلطنه، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران، اساطیر، ج1، 2، 3، 7، 10.
  13. فراهانی، حسن (1385)، روزشمار تاریخ معاصر ایران، به کوشش هدایت الله بهبودی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش ها‏‏های سیاسی، ج1، 2، 3.
  14. فروند، ژولین (1383)، جامعه شناسی ماکس وبر، ترجمه: عبدالحسین نیک گهر، تهران، توتیا.
  15. فریزر، جیمز (1364)، سفرنامه فریزر، ترجمه منوچهر امیری، تهران، توس.
  16. فووریه، ژوانس (1385)، سه سال در دربار ایران، مترجم عباس اقبال آشتیانی، تهران، علم.
  17. فیودورکورف (1372)، بارون سفرنامه بارون فیودورکورف، ترجمه اسکندر ذبیحیان، تهران، : فکر روز.
  18. قمی، میرزا ابوالقاسم (1387)، جامع الشتات، تصحیح: مرتضی رضوی، تهران، کیهان.
  19. کرزن، جرج (1369)، ایران و قضیه ایران، ترجمه: غلامعلی وحید مازندرانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ج1.
  20. کرمانی، ناظم الاسلام (1389)، تاریخ بیداری ایرانیان، به اهتمام محمدرضا حسن بیگی، تهران، دبیر.
  21. کسروی، احمد (1384)، تاریخ هجده ساله آذربایجان، تهران، امیرکبیر.
  22. کشفی، سید جعفر (1381)، تحفه الملوک، به کوشش عبدالوهاب فراتی، قم، موسسه بوستان کتاب.
  23. الگار، حامد (1396)، دین و دولت در ایران، ترجمه: ابوالقاسم سری، تهران، توس.
  24. ماساهارو، یوشیدا (1373)، سفرنامه یوشیدا ماساهارو، ترجمه: هاشم رجب زاده، مشهد، استان قدس رضوی.
  25. مدنی، سید جلال‏ الدین (1368)، تاریخ تحولات سیاسی و روابط خارجه ایران، قم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  26. مستوفی، عبدالله (1384)، شرح زندگانی من، تهران، زوار، ج1.
  27. مظفر، محمد حسین (1368)، تاریخ شیعه، ترجمه: محمد باقر حجتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  28. معتمد، محمود فرهاد (1325)، تاریخ سیاسی دوره صدارت میرزاحسین خان مشیرالدوله سپهسالار اعظم، تهران، شرکت نسبی علی اکبر علمی و شرکا.
  29. معیرالممالک، دوست‏علی‌خان (1372)، یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، تهران، تاریخ ایران.
  30. ناصرالدین‌ شاه (1362)، سفرنامه عراق عجم، تهران، تیراژه.
  31. ناصرالدین‌ شاه (1371)، روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان، گردآورنده: فاطمه قاضی‌ها، تهران، رسا.
  32. ناصرالدین‌ شاه (1378)، یادداشت‌های روزنامه ناصرالدین شاه، به کوشش پرویز بدیعی، تهران، سازمان اسناد ملی ایران.
  33. ناصرالدین‌شاه شاه ‏(1379)، روزنامه اردوی همایون، به کوشش: سید فرید قاسمی، تهران، سازمان میراث فرهنگی.
  34. ناصرالدین‌ شاه (1396)، روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه از ربیع‌الاول 1283 تا جمادی‌الثانی 1284، تصحیح: مجید عبدامین، تهران، دکتر محمود افشار.
  35. ناصرالدین‌ شاه (1397)، روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه قاجار از ربیع‌الاول 1310 تا جمادی‌الاول 1312، به کوشش: مجید عبدامین، تهران، دکتر محمود افشار.
  36. هدایت، رضا قلی میرزا (1380)، روضه الصفای ناصری، تصحیح جمشید کیانفر، تهران، اساطیر، ج10.
  37. هدایت، مهدی تقی خان (1361)، خاطرات و خطرات، تهران، کتاب فروشی زوار.
  38. ییت، چارلز ادوارد (1365)، خراسان و سیستان، ترجمه: قدرت الله، مهرداد رهبری، تهران، یزدان.
ب: روزنامه‌ها               

  1. روزنامه آفتاب سال‌: 1331: شماره 152.
  2. روزنامه ادب سال‌های: 1320، شماره: 41.
  3. روزنامه ارشاد سال: 1334، شماره 746.
  4. روزنامه الجناب سال: 1324، شماره 7.
  5. روزنامه ایران سال‏های:‌ 1288، شماره‏‏های: 44، 51، 58، 77. | ‏ 1289، شماره‏‏های: 98، 137، 146، 147.  |  ‏ 1290، شماره‏‏های: 206.   |  ‏1291، شماره‏‏های: 228، 244، 251.  |  ‏ 1292، شماره‏‏های: 251، 261، 275.  |  1293، شماره‏‏های: 281.  | 1294، شماره‏‏های:316 ،340، 341.  |  ‏ 1295، شماره‏‏های: 348، 360، 372.  | ‏ 1296، شماره‏‏های: 380، 402، 403.  |  ‏ 1297، شماره‏‏های: 411، 436، 437.  |  ‏ 1298، شماره‏‏های: 447، 471.  |  ‏ 1299، شماره: 478.  |  ‏ 1300، شماره: 528.  |  ‏ 1301، شماره‏‏های: 544، 555، 556.  |  ‏ 1302، شماره‏‏های: 582، 583.  |  ‏ 1303، شماره‏‏های: 589، 598، 608، 609.  |  ‏ 1304، شماره: 626.  |  ‏ 1305، شماره‏‏های: 658.  |  ‏ 1306، شماره: 671.  |  ‏ 1307، شماره‏‏های: 701، 714، 724.  |  ‏ 1308، شماره‏‏های: 731، 751.  |  ‏ 1309، شماره‏‏های: 757، 766.  |  ‏ 1310، شماره‏‏های: 782، 792، 798، 803.  |  ‏ 1311، شماره‏‏های: 820، 830.  |  ‏ 1312، شماره‏‏های: 857.  |  ‏ 1313، شماره‏‏های: 875، 873.  |  ‏ 1314، شماره‏‏های: 902، 904، 912.  |  ‏ 1315، شماره: 934.  |  ‏ 1316، شماره:948 ، 957.  |  ‏ 1319، شماره‏‏های: 997، 1004، 1005، 1006، 1012.  |  ‏ 1320، شماره: 1032.  |  ‏ 1335، شماره‏‏های: 29، 102.  |  ‏ 1336، شماره‏‏های: 211، 225، 264.  |  ‏ 1337، شماره: 465.  |  ‏ 1338، شماره‏‏های: 653، 737. | 1339، شماره‏‏های: 878. | 1340، شماره: 1018
  6. روزنامه برق سال: 1329، شماره: 11
  7. روزنامه تربیت سال: 1322، شماره: 352
  8. روزنامه جارچی ملت سال: 1331، شماره: 10
  9. روزنامه حبل‌المتین سال‌های: 1324، شماره: 24. | 1329، شماره: 4
  10. روزنامه دولت علیه ایران سال‌های: 1278، شماره: 499
  11. روزنامه روح‌القدس سال‌های: 1325، شماره: 15. | 1326، شماره: 19
  12. روزنامه نسیم شمال سال: 1334، شماره:.
  13. روزنامه صوراسرافیل سال‌های: 1325، شماره: 21. | ‏ 1327، شماره‌های: 1، 2، 3
  14. روزنامه کوشش سال: 1342، شماره: 64
  15. روزنامه مساوات سال: 1326، شماره: 12
  16. روزنامه معارف سال: 1317، شماره: 31
  17. روزنامه ندای وطن سال: 1327، شماره: 7.
ج: اسناد

آرشیو ملی ایران، اسناد شماره: ‏ ۴۲۹۸۳۶؛  ۴۳۰۸۶۴؛   ۴۷۵۷۷۰؛   2368/295

د: مقالات

آقازاده، جعفر (1396)، «اقدامات فتحعلی‌ شاه‏ قاجار برای کسب مشروعیت سیاسی بر اساس روش‌های جاری در دوره اسلامی»، فصل‌نامه پژوهش‌های تاریخی، شماره 1.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 205
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 66


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب