اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,317
تعداد مقالات9,878
تعداد مشاهده مقاله2,898,570
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,614,974
مرادی مکی, مجتبی, موید, محمد حسین, فرمانیان آرانی, مهدی. (1402). تحلیل تطبیقی میزان عقل‌گرایی ماتریدیه و سلفیه در مسائل توحیدی. مطالعات فلسفی کلامی, 10(19), 81-102. doi: 10.22034/pke.2024.17483.1822
مجتبی مرادی مکی; محمد حسین موید; مهدی فرمانیان آرانی. "تحلیل تطبیقی میزان عقل‌گرایی ماتریدیه و سلفیه در مسائل توحیدی". مطالعات فلسفی کلامی, 10, 19, 1402, 81-102. doi: 10.22034/pke.2024.17483.1822
مرادی مکی, مجتبی, موید, محمد حسین, فرمانیان آرانی, مهدی. (1402). 'تحلیل تطبیقی میزان عقل‌گرایی ماتریدیه و سلفیه در مسائل توحیدی', مطالعات فلسفی کلامی, 10(19), pp. 81-102. doi: 10.22034/pke.2024.17483.1822
مرادی مکی, مجتبی, موید, محمد حسین, فرمانیان آرانی, مهدی. تحلیل تطبیقی میزان عقل‌گرایی ماتریدیه و سلفیه در مسائل توحیدی. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 10(19): 81-102. doi: 10.22034/pke.2024.17483.1822

تحلیل تطبیقی میزان عقل‌گرایی ماتریدیه و سلفیه در مسائل توحیدی

پژوهشنامه کلام
مقاله 4، دوره 10، شماره 19، اسفند 1402، صفحه 81-102    اصل مقاله (762.01 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pke.2024.17483.1822
نویسندگان
مجتبی مرادی مکی* 1؛ محمد حسین موید2؛ مهدی فرمانیان آرانی3
1طلبه سطح4 مدرسه عالی نواب. مشهد؛ دانش آموخته دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب. قم
2طلبه سطح 3 مدرسه علمیه عالی نواب. مشهد
3عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم
چکیده
مسئله جایگاه عقل در آموزه­های اعتقادی از گذشته نزد پیروان مذاهب مختلف کلامی یکی از مباحث اختلاف‌ برانگیز و اساسی بوده است و اندیشه‌وران مذاهب مختلف در این مسئله دیدگاه واحدی ندارند و نظرات مختلفی را طرح نموده‌اند. در این میان عالمان ماتریدی و سلفی در این مسئله اختلاف‌ نظر جدی دارند، به ‌طوری‌که تقابل آن‌ها نسبت به مسئله عقل در باب آموزه‌های اعتقادی به‌ویژه مسئله توحید، پیامدهای بسیار متفاوتی را رقم‌ زده است. بر این اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی درصدد بررسی میزان عقل‌گرایی ماتریدیه و سلفیه در باب توحید برآمده و این نتیجه را به‌دست می دهد که سلفیان در باب توحید بر خلاف ماتریدیان قلمرو عقل را محدود نموده و این نگاه حداقلی به عقل در مباحث توحیدی تمایزات بین دو مکتب ماتریدیه و سلفیه در باب توحید رقم زده که مهم‌ترین نقاط تمایزات عبارت‌اند از: ارائه تقسیم متفاوت از توحید توسط دو مکتب، رویکرد متمایز در اثبات صفات و اقسام آن، رویکرد متمایز در باب تفسیر صفات خبری، رویکرد حداقلی یا حداکثری در براهین عقلی، عقلی یا شرعی دانستن حسن و قبح و رویکرد متفاوت در باب افعال الهی(جبر و اختیار). بدیهی است رویکرد حداقلی سلفیان به عقل در مباحث فوق، یک سری پیامدهای منفی همچون نفی مشروعیت توسل، استغاثه، توسل، ولایت تکوینی اولیاء، جسم انگاری خداوند و جواز تکلیف ما لا یطاق را در پی دارد.
کلیدواژه‌ها
عقل‌گرایی؛ ایمان‌گرایی؛ افراطی‌گری؛ سلفیه؛ ماتریدیه؛ مسائل توحیدی
مراجع
  • قرآن کریم
  • ابن تیمیه، احمدبن عبدالحلیم(1415)، بغیة المرتاد فی الرد على المتفلسفة والقرامطة والباطنیة، موسى الدویش، مدینه: مکتبة العلوم والحکم.
  • ـــــــــــــــــــــ.(1406)، منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، محمد رشاد سالم، مکه: جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة.
  • ـــــــــــــــــــــ.(1419)، الجواب الصحیح لمن بدل دین المسیح، حمدان بن محمد، مکه: دار العاصمة.
  • ـــــــــــــــــــــ.(1411)، درء تعارض العقل والنقل، محمد رشاد سالم، مکه: نشر جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة.
  • ـــــــــــــــــــــ.(1998م)، الاسما و الصفات، بیروت: دارالکتب الاسلامیه.
  • ـــــــــــــــــــــ.(بی‌تا)، مجموع الفتاوی، ریاض: مکتبة ابن التیمیه.
  • ـــــــــــــــــــــ.(1426)، بیان تلبیس الجهمیة فی تأسیس بدعهم الکلامیة، مدینه: مکتبة الملک فهد الوطنیة.
  • ابن‏حنبل، احمد(1421)، مسند أحمد، شعیب الأرنؤوط، ‏بیروت: مؤسسة الرسالة.
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله(1359)، کتاب الشفا، قم: انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
  • ابن ابی‌شریف مقدسی، محمد بن محمد(1425)، المسامرة شرح المسایرة، لبنان: المکتبة العصریة.
  • البانی، ناصرالدین(1408 ق)، سلسلة الحادیث الضعیفة، ریاض: مکتبة المعارف.
  • الله بداشتی، علی(1382)، نقد مبانی سلفیه در توحید، مقالات و بررسی‌ها، دفتر 74.
  • ابن جبرین، عبدالله(بی‌تا)، شرح العقیدة الطحاویة، مصدر الکتاب: دروس صوتیة قام بتفریغها موقع الشبکة الإسلامیة.
  • بن عبدالعزیز، علی(1419)، التنبیه علی المخالفات العقدیة فی الفتح، ریاض: المصدرالشاملة الذهبیة.
  • بیاضى حنفى، کمال الدین احمد(1386ق)، اشارات المرام من عبارات الامام، یوسف عبد الرزاق، مصر: شرکت المصطفى البانى.
  • بهرامی و همکاران، (1400)، «بازخوانی انتقادی دلایل سلفیه در نکوهش علم کلام با تمرکز بر دیدگاه ابن تیمیه»، اندیشه دینی شیراز، دوره2، ش2.
  • پترسون، مایکل(1377)، عقل و اعتقاد دینی، ابراهیم سلطانی و احمد نراقی، تهران: طرح نو.
  • جرجانی، علی بن محمد(1370ق)، التعریفات، تهران: ناصر خسرو.
  • جلالی، سید لطف الله(1386)، تاریخ و عقاید ماتریدیه، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
  • حربى، احمد(1421)، الماتریدیه دراسة و تقویما، ریاض: دار الصمیمى.
  • حسن، عثمان بن علی(1431)، منهج الإستدلال علی مسائل الإعتقاد عند أهل السنة و الجماعة، ریاض: مکتبة الرشد ناشرون.
  • شیرازی، محمد ابن ابراهیم، (١٣٦٠ق)، الشواهد الربوبیه، تهران: نشر بنیاد صدرا.
  • شیروانی و همکاران(1395)، مباحثی در کلام جدید، قم: سبحان.
  • راغب اصفهانی، محمد بن مفضل(1404 )، المفردات فی غریب القرآن، قم: دفتر نشرالکتاب.
  • صابونى، نور الدین(1969م)، البدایة من الکفایة فى الهدایة فى اصول الدین، فتح اللّه خلیف، اسکندریه: دار المعارف.
  • فالح، ابو عبدالله عامر عبدالله(1417)، معجم ألفاظ العقیدة، ریاض: مکتبة العبیکان.
  • قاضى عبدالجبار بن احمد(1408)، شرح الاصول الخمسة، عبدالکریم عثمان، قاهره: مکتبة وهبة.
  • قارى، ملأ على( 1419 )، منح الروض الازهر فى شرح الفقه اکبر، مقدمۀ وهبى سلیمان غاوحى، بیروت: دار البشائر الاسلامیة.
  • کرجی، علی(1396)، اصطلاحات فلسفی و تفاوت‌های آن‌ها با یکدیگر، قم: بوستان کتاب.
  • لامشى الحنفى الماتریدى، ابو الثناء محمود بن زید(1995 م )، التمهید لقواعد التوحید، عبدالمجید ترکى، دار الغرب الاسلامى.
  • ماتریدى سمرقندى، ابو منصور محمد بن محمد(بی‌تا)، التوحید، تحقیق و تقدیم فتح اللّه خلیف، اسکندریه مصر: دار الجامعات المصریة.
  • معین، محمد(1386)، فرهنگ معین، تهران: نشر زرین.
  • مظفر، محمد رضا(1373)، المنطق، قم: موسسه اسماعیلیان.
  • نسفى، ابومعین میمون بن محمد(1990م)، تبصرة الادلة فى اصول الدین على طریقة الامام ابى منصور الماتریدى، کلود سلامة، دمشق: المعهد العلمى الفرنسى للدراسات العربیة.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 130
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 112


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب