اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,366
تعداد مقالات10,297
تعداد مشاهده مقاله3,209,601
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,792,958
کریمی, مصطفی. (1402). اعتبارسنجی علوم انسانی قرآن‌بنیان از دیدگاه علامه مصباح یزدی .. مطالعات فلسفی کلامی, 17(33), 371-400. doi: 10.22034/qve.2024.9076
مصطفی کریمی. "اعتبارسنجی علوم انسانی قرآن‌بنیان از دیدگاه علامه مصباح یزدی .". مطالعات فلسفی کلامی, 17, 33, 1402, 371-400. doi: 10.22034/qve.2024.9076
کریمی, مصطفی. (1402). 'اعتبارسنجی علوم انسانی قرآن‌بنیان از دیدگاه علامه مصباح یزدی .', مطالعات فلسفی کلامی, 17(33), pp. 371-400. doi: 10.22034/qve.2024.9076
کریمی, مصطفی. اعتبارسنجی علوم انسانی قرآن‌بنیان از دیدگاه علامه مصباح یزدی .. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 17(33): 371-400. doi: 10.22034/qve.2024.9076

اعتبارسنجی علوم انسانی قرآن‌بنیان از دیدگاه علامه مصباح یزدی .

قرآن و علم
دوره 17، شماره 33، اسفند 1402، صفحه 371-400    اصل مقاله (938.23 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qve.2024.9076
نویسنده
مصطفی کریمی*
هیأت علمی گروه تفسیر وعلوم قرآن مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم
چکیده
علوم انسانی مجموعه دانش‌هایی است که به شناخت انسان و توصیف، تبیین و تفسیر پدیده‌های فردی و اجتماعی، جهت‌‌بخشی به افعال و انفعالات انسانی می‌پردازند. این علوم نقش شایان‌توجهی در سرنوشت فردی و اجتماعی انسان‌ها دارد. چون نسخه موجود از آن بر اساس مبانی غیرالهی شکل گرفته است، در رساندن انسان به سعادت، به‌ویژه در جوامع اسلامی کم‌توفیق بوده است، ازاین‌رو تولید علوم انسانی اسلامی به‌ویژه علوم انسانی قرآن‌بنیان، ضرورت می‌یابد. از شمار مسائل شایان تحقیق در این باب، اعتبار آن است. بررسی دیدگاه شخصیت‌های برجسته و مؤثر در این باب به پیشرفت این حوزه مطالعاتی و حل مسائل آن کمک می‌کند. علامه مصباح‌یزدیe در طول چهار دهه به تبیین مبانی علوم انسانی اسلامی و ارائه الگوی علمی برای تولید این علوم پرداخته است؛ ازاین‌رو ما این مسئله را از دیدگاه ایشان، به هدف هموارکردن راه تولید علوم انسانی اسلامی، به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی می‌کنیم. حاصل تحقیق آن است که در دیدگاه ایشان قرآن کریم از ظرفیت لازم برای تولید علوم انسانی معتبر برخوردار است؛ زیرا وحی و منبع معرفتی معتبر، شناختار، واقع‌نما، هماهنگ در درون، جهانی و جاودانه است و معرفت‌های استنباط‌شده از قرآن در باب علوم علوم انسانی معتبر است. درنتیجه با روش درست نظریه‌پردازی قرآنی می‌توان در راستای استکمال جوامع انسانی، بنای مستحکمی از علوم انسانی بر اساس قرآن پایه‌گذاری کرد.
کلیدواژه‌ها
علوم انسانی قرآن‌بنیان؛ شمول بر علوم انسانی؛ اعتبار معرفت‌شناختی قرآن؛ شناختاری‌بودن زبان قرآن؛ واقع‌نمایی‌ گزاره‌های قرآنی؛ علامه مصباح‌یزدی
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، قم: انتشارات بین‌المللی المصطفی، چاپ دوم، 1388.
  2. اسعدی، محمد، سایه‌ها و لایه‌های معنایی؛ درآمدی بر «دیدگاه معناشناسی مستقل فرازهای قرآنی درپرتو روایات تفسیری»، قم: بوستان کتاب، 1385 ش.
  3. اخوان مقدم، زهره، اسحاقی، نیره، مطالعه تطبیقی دیدگاه علامه طباطبایی و علامه جوادی آملی در جایگاه و کارکرد و شیوة نقد روایات در تفسیر قرآن، دوفصلنامه مطالعات تفسیر تطبیقی، ش 14، 1401ش.
  4. آلوسی، محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع مثانی، بیروت: دارالکتب التجاریة، 1414 ق.
  5. باربور، ایان، علم و دین، ترجمه بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1362ش.
  6. بحرانی‌، سید هاشم‌، البرهان‌ فی‌ تفسیر القرآن‌، تهران: مرکز الطباعة‌ و النشر فی‌ مؤسسة‌ البعثة‌، 1417 ق‌.
  7. پوپر، کارل ریموند، حدس‌ ها و ابطال‌‌ها : رشد معرفت علمی، ترجمه: احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1363ش.
  8. توفیق، خالد، «التفسیر الموضوعی، مقارنات بین السید الصدر و آخرین»، مجله الفکر الاسلامی، ش 24 و 25، سال هفتم، رمضان 1421ق.
  9. تهانوی، محمد بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت: دار صادر، بی‌تا.
  10. جزائری، نورالدین، فروق اللغات فی التمییز بین مفاد الکلمات، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، بی‌تا.
  11. حسینی، سیدحسین، محیطی‌اردکانی، محمدعلی، بررسی چالش‌های معرفت‌شناختی «امکان علوم انسانی اسلامی» براساس دیدگاه‌های آیت‌الله مصباح‌یزدی، مجله معرفت، شماره 301، دی 1401.
  12. خامنه‌ای، سید علی، بیانات معظم له در دیدار جمعی از بانوان قرآن‌پژوه کشور، 28/7/1388، برگرفته از سایت khamenei.ir
  13. الدراز، محمد عبدالله، النبأ العظیم، کویت: دار القلم، طبع 3، 1394 ق.
  14. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، مکتب‌های روان‌شناسی و نقد آن، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ دوم، 1373.
  15. رجبی، محمود، «تفسیر موضوعی قرآن از منظر استاد محمد تقی مصباح»، قرآن‌شناخت، ش 4، سال دوم، ش 2، پاییز و زمستان 1388.
  16. رشیدرضا، محمد، التفسیر القرآن الحکیم (المنار)، بیروت: دار المعرفة، بی‌تا.
  17. زمخشری، جارالله محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت: دار الکتاب العربی، 1407 ق.
  18. سروش، عبدالکریم، «اسلام و علوم اجتماعی؛ نقدی بر دینی‌کردن علم»، علم دینی؛ دیدگاه‌ها و ملاحظات، به کوشش سیدحمیدرضاحسنی، مهدی علی‌پور، سیدمحمدتقی ابطحی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385ش.
  19. ـــــــــ، صراط‌های مستقیم، تهران: موسسه فرهنگی صراط، 1377ش.
  20. سعیدی‌روشن، محمدباقر، زبان قرآن و مسائل آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1389.
  21. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، تصحیح: صبحی صالح، قم: هجرت، 1414 ق.
  22. صالح، صبحی، مباحث فی علوم القرآن، قم: منشورات الرضی، 1372.
  23. صفارقمی، محمد بن حسن بن روح، بصائر الدرجات، تعلیق محسن کوچه‌باغی، قم: کتابخانه آیت‌الله‌العظمی مرعشی‌نجفی، 1404ق.
  24. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.
  25. ـــــــــ، قرآن در اسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1353.
  26. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی علوم القرآن، تحقیق سیدهاشم رسولی‌محلاتی و سیدفضل‌الله یزدی‌طباطبایی، بیروت: دار المعرفه، چاپ دوم، 1408ق.
  27. عاملی، محمدبن مکی (شهیداول)، القواعد و الفوائد، تحقیق سید عبدالهادی حکیم، قم: کتابفروشی مفید، بی‌تا.
  28. غروی‌اصفهانی، محمدحسین، الفصول الغرویة فی اصول الفقه، قم: دار احیاء العلوم الاسلامیة، 1404ق.
  29. فراهیدی‌، خلیل‌ بن‌ احمد، ترتیب‌ کتاب‌ العین‌، تهران: اسوه‌، 1414ق‌.
  30. فیروز‌آبادی، محمد بن یعقوب، قاموس المحیط، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1418ق.
  31. کریمی، مصطفی، «ماهیت تفسیر موضوعی»، قرآن‌شناخت، ش 6، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1389.
  32. کریمی، مصطفی، جامعیت قرآن کریم؛ پژوهشی در قلمرو قرآن، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1390.
  33. گروهی از نویسندگان، فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، زیرنظر محمدتقی مصباح‌یزدی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1390.
  34. مجتهدشبستری، محمد، نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران: طرح نو، 1379.
  35. مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران: اسلامیة، 1403ق.
  36. مصباح‌یزدی، مجتبی، بنیاد اخلاق، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، ۱۳۸۵.
  37. مصباح‌یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینیe، 1398.
  38. ـــــــــ، «تفسیر موضوعی» (گفتگو)، معرفت، ش 136، فروردین 1388.
  39. ـــــــــ، «منطق فهم قرآن»، قبسات، ش 18، زمستان 1379.
  40. ـــــــــ، «میزگرد زبان دین»، معرفت، ش 19، سال پنجم، زمستان 1375.
  41. ـــــــــ، انسان‌شناسی در قرآن، تنظیم و تدوین: محمود فتحعلی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1399.
  42. ـــــــــ، پاسخ استاد به جوانان پرسشگر، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، چاپ نهم، 1394.
  43. ـــــــــ، دربارۀ پژوهش، تحقیق جواد عابدینی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، زمستان 1389.
  44. ـــــــــ، رابطۀ ایدئولوژی و فرهنگ اسلامی با علوم انسانی، حوزه و دانشگاه: مجموعه مقالات و مصاحبه‌های برگزیده؛ کتاب اول، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1378.
  45. ـــــ، رابطه علم و دین، تحقیق و نگارش: علی مصباح ، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1392 ش.
  46. ـــــــــ، سخنرانی استاد در مراسم افتتاحیه سال تحصیلی 88-89 در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 13/07/88.
  47. ـــــــــ، سخنرانی استاد در هشتمین همایش وحدت حوزه و دانشگاه، 4/10/1389.
  48. ـــــــــ، قرآن‌شناسی، ج 1، نگارش محمود رجبی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1389.
  49. ـــــــــ، قرآن‌شناسی، ج 2، تحقیق و نگارش غلامعلی عزیزی‌کیا، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1386.
  50. ـــــــــ، مصباح‌یزدی، محمدتقی، پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی، تحقیق و نگارش غلامرضا متقی‌فر، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، چ 5، 1394.
  51. ـــــــــ، معارف قرآن، خدا‌شناسی، کیهان‌شناسی و انسان‌شناسی ج 3-1، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1376.
  52. ـــــ، معارف قرآن، راه و راهنماشناسی، بازنگری و تصحیح مصطفی کریمی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1395.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 197
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 159


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب