اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,334
تعداد مقالات10,008
تعداد مشاهده مقاله2,997,605
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,690,932
رخشندگان, جهانگیر, فائزی, محمد. (1402). تأثیر اختلاف قرائات بر فقه از منظر فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 11(21), 35-66. doi: 10.22034/qer.2024.9077
جهانگیر رخشندگان; محمد فائزی. "تأثیر اختلاف قرائات بر فقه از منظر فریقین". مطالعات فلسفی کلامی, 11, 21, 1402, 35-66. doi: 10.22034/qer.2024.9077
رخشندگان, جهانگیر, فائزی, محمد. (1402). 'تأثیر اختلاف قرائات بر فقه از منظر فریقین', مطالعات فلسفی کلامی, 11(21), pp. 35-66. doi: 10.22034/qer.2024.9077
رخشندگان, جهانگیر, فائزی, محمد. تأثیر اختلاف قرائات بر فقه از منظر فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 11(21): 35-66. doi: 10.22034/qer.2024.9077

تأثیر اختلاف قرائات بر فقه از منظر فریقین

مطالعات قرائت قرآن
مقاله 2، دوره 11، شماره 21، اسفند 1402، صفحه 35-66    اصل مقاله (992.25 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qer.2024.9077
نویسندگان
جهانگیر رخشندگان* 1؛ محمد فائزی2
1سطح چهار حوزه علمیه و دانش آموخته مرکز فقهی ائمه اطهار ع؛ استاد حوزه علمیه، قم، ایران (نویسنده مسئول)
2سطح چهار حوزه علمیه و دانش آموخته مرکز فقهی ائمه اطهار ع؛ پژوهشگر گروه اصول فقه مرکز فقهی ائمه اطهار ع، قم، ایران
چکیده
مسأله قرائت‌های مختلف قرآن کریم از مسائل مهم و دارای جنبه‌های متعدد کلامی، فقهی، ادبی است. یکی از جنبه‌های این مسأله تأثیر اختلاف قرائت در مسائل فقهی بوده که در کتب فقهی و اصولی فریقین به آن پرداخته شده است. از نظر مشهور عامه، تمام قرائات مشهوره حجت هستند و می‌توان در فقه به آن استناد نمود. مشهور فقیهان شیعه در فرض اختلاف و تعارض قرائات منکر حجیت قرائات متعدد بوده و احتجاج به قرائات متنافی را نمی‌پذیرند. با توجه به این دو رویکرد تأثیر اختلاف قرائت در فقه شیعی کاملا متفاوت با تأثیر آن در فقه عامه است و در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و استفاده از نرم‌افزارهای یارانه‌ای به بررسی موردی موارد اختلاف قرائت به مقارنه تأثیر اختلاف قرائت در فقه شیعه و عامه پرداخته شده است. در این نوشته ثابت شده، موارد متعدد اختلاف قرائت در فقه عامه موجب اختلاف فتوی گشته است؛ اما در فقه شیعی گرچه اختلاف قرائت می‌توانست مؤثر در مسأله فقهی شود ولی با توجه به وجود روایات اهل بیتb در تمامی موارد، هیچ موردی یافت نشد که اختلاف قرائت موجب اختلاف فتوی شود
کلیدواژه‌ها
فقه مقارن؛ اختلاف قرائت؛ روایات؛ فقه امامیه؛ فقه اهل‌سنّت؛ فتوا
مراجع
فهرست منابع

  1. ابن‌ادریس، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق.
  2. ابن‌تیمیة، احمد بن عبدالحلیم، مجموع الفتاوی، تحقیق: عبدالرحمن بن محمد بن قاسم، عربستان: مجمع الملک، 1416ق.
  3. ابن‌جنی، عثمان، المحتسب فی تبیین وجوه شواذ القراءات والإیضاح عنها، بی‌جا، نشر وزارة الاوقاف، 1420ق.
  4. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق: عبدالرزاق المهدی، بیروت: درالکتب العربی، 1422ق.
  5. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر، بیروت: دارالکتاب‌ العربی، 1422ق.
  6. ابن‌حزم، محمد علی بن احمد، المحلی، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
  7. ابن‌حیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، تحقیق: صدقی محمد جمیل، بیروت: دارالفکر، 1420ق.
  8. ابن‌حیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، تحقیق: صدقی محمد جمیل، بیروت: دارالفکر، 1420ق.
  9. ابن‌رشد قرطبی، محمد بن احمد، المقدمات الممهدات، تحقیق: محمد حجی، بیروت: دارالغرب الاسلامی، 1408ق.
  10. ابن‌رشد، محمد بن احمد، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، مصر: نشر دارالحدیث، 1425ق.
  11. ابن‌زهره، حمزة بن علی، غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، قم: موسسه امام صادقj، 1417ق.
  12. ابن‌طرهونی، محمد بن رزق، التفسر والمفسرون فی غرب افریقا، عربستان:‌ دار ابن‌الجوزی، 1426ق.
  13. ابن‌عابدین، محمد امین بن عمر، رد المختار علی الدر المختار و حاشیة ابن‌عابدین، بیروت: دار الفکر، 1412ق.
  14. ابن‌عاشور، محمد الطاهر بن محمد، التحریر و التنویر، تونس: دارالتونسیة للنشر، 1984م.
  15. ابن‌قاصح، علی بن عثمان، سراج القاری المبتدی و تذکار، مصر: مطبعة مصطفی البابی الحلبی، 1373ق
  16. ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، مصر: نشر مکتبة القاهرة، 1388ق.
  17. ابن‌القصار، علی بن عمر، عیون الادلة فی مسائل الخلاف بین الفقهاء، ریاض: مکتبة الملک فهد، 1426ق
  18. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسر القران العظیم، تحقیق: سامی بن محمد، بی‌جا، دار طیبة للنشر، 1420ق.
  19. ابن‌مجاهد، احمد بن موسی، السبعة فی القراءات، مصر: نشر دارالمعارف، 1400ق.
  20. ابن‌هشام، عبدالله بن یوسف، اسئلة و اجوبة فی اعراب القران، تحقیق: محمد نغش، مدینه -عربستان:‌ نشر عمادة البحث العلمی بالجامعة الاسلامیة، 1403ق.
  21. اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان فی أحکام القرآن، تهران:المکتبة الجعفریة، بی‌تا.
  22. أزهری، محمد بن احمد، معانی القراءات، عربستان: نشر مرکز البحوث- جامعه الملک سعود، 1412ق.
  23. اشمونی، احمد بن عبدالکریم، منار الهدی فی بیان الوقف و الابتدا، تحقیق: شریف ابوالعلا العدوی، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1422ق.
  24. انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، قم: دفتر انتشارات اسلامی،‌ 1416ق.
  25. بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامی،‌ 1405ق.
  26. بزار، احمد بن عمرو، مسند البزار المنشور، تحقیق: محفوظ الرحمن زین الله، مدینه -عربستان:‌ مکتبة العلوم و الحکم، 2009م.
  27. بیهقی، ابوبکر، احکام القران للشافعی، تحقیق: عبدالغنی عبدالخالق، قاهره: مکتبة الخانجی، 1414ق.
  28. تبریزی، میرزا جواد، منهاج الصالحین، قم: مجمع الامام المهدیj، 1426ق.‌
  29. جصاص، احمد بن علی، احکام القران، تحقیق: عبدالسلام محمد، بیروت: نشر دارالکتب العلمیة، 1415ق.
  30. حبش، محمد، القراءات المتواترة واثرها، دمشق: دارالفکر، 1419ق.
  31. حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم: موسسه آل البیتb، 1409ق.
  32. خطیب شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج الی معرفة معانی الفاظ، بیروت: نشر دارالکتب العلمیة، 1415ق.
  33. خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیلة، قم: موسسه مطبوعات دارالعلم، بی‌تا.
  34. خوئی،ابوالقاسم، موسوعة الامام الخوئی، قم: موسسة احیاء آثار الامام الخوئی، 1418ق.
  35. خوئی، ابو القاسم، البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار الزهراءh، بی‌تا.
  36. خوئی، ابوالقاسم، المعتمد فی شرح المناسک، قم: مدرسه دارالعلم، 1410ق.
  37. خوئی، ابوالقاسم، منهاج الصالحین، قم: مدینة العلم، 1410ق.
  38. دانی، عثمان بن سعید، التیسیر فی القراءات السبع، بیروت: دارالکتاب العربی، 1404ق.
  39. رعینی، محمد بن محمد بن عبدالرحمن، مواهب الجلیل فی شرح مختصر خلیل،‌ بیروت: دارالفکر، 1412ق.
  40. زحیلی، وهبة بن مصطفی، الفقه الاسلامی وادلته، دمشق: دارالفکر، بی‌تا.
  41. زرقانی، محمد عبد العظیم الزُّرْقانی (المتوفى: 1367هـ)، مناهل العرفان فی علوم القرآن، مطبعة عیسى البابی الحلبی وشرکاه، الطبعة الثالثة، بی‌تا.
  42. زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، البابی، داراحیاء العربیة عیسی 1376ق.
  43. زرنگار, مصطفی. (1402). بررسی غنا در تلاوت از منظر قرآن و فقه. مطالعات قرائت قرآن, 11(20), 131-156. doi: 10.22034/qer.2023.8455
  44. زمخشری، محمود بن عمرو، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی، 1407ق.
  45. سایس، محمدعلی، تفسیر آیات الاحکام، تحقیق: ناجی سویدان، مصر: المکتبة العصریة، 2002م.
  46. السایس، محمدعلی، تفسیر آیات الاحکام، تحقیق: ناجی سویدان، 2002م.
  47. سبزواری، محمد باقر، ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، قم: موسسة آل البیتb، 1247ق.
  48. سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، بیروت: دارالمعرفة، 1414ق.
  49. سمرقندی، نصر بن محمد، بحرالعلوم، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا.
  50. سیب، خیرالدین، اثر القراءات القرآنیة فی اختلاف الاحکام الفقهیة، الجزایر: دارالخلدونیة، 1428ق.
  51. شریف مرتضی، علی بن حسن، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، قم: دفتر انتشارات اسلامی،‌ 1415ق.
  52. شوکانی، محمد بن علی، نیل الاوطار، تحقیق: عصام الدین الصبابطی، مصر: دارالحدیث، 1413ق.
  53. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم: موسسة المعارف الاسلامیة، 1413ق.
  54. شیبانی، احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، تحقیق: عادل مرشد، بی‌جا، موسسة الرسالة، 1421ق.
  55. صدوق، محمد بن علی، المقنع، قم: موسسه امام هادیj، 1415ق.
  56. صدیق حسن خان، محمد، نیل المرام‌ من تفسیر آیات الاحکام، تحقیق: محمد حسن اسماعیل، بیروت: دارالکتب العلمیة، 2003م.
  57. طباطبایی یزدی، محمد کاظم،‌ العروة الوثقى (للسید)، بیروت: موسسة الاعلمی، 1409ق.
  58. طبری، محمد بن جریر‌‌: امع البیان فی تاویل القران، تحقیق: احمد محمد شاکر، بی‌جا، موسسة الرسالة، 1420ق.
  59. طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی،‌ 1407ق.
  60. طوسی، محمدبن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویة، 1387ق.
  61. عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت: دارالمعرفة، 1379ق.
  62. علامه حلی، حسن بن یوسف، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، قم: موسسه امام صادقj، 1420ق.
  63. علامه حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، قم: موسسه آل البیتb، 1388ق.
  64. علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة، 1412ق.
  65. غضنفری, علی, اردستانی, فاطمه, & قربان خانی, زهرا. (1402). بررسی اختلافات تفسیری فریقین درباره آیات تشریعی حوزه نکاح. مطالعات تفسیر تطبیقی, 8(2), -. doi: 10.22034/csq.2023.190666
  66. فارسی، حسن بن احمد، الحجة للقراء السبعة، تحقیق: بدرالدین قهوجی، دمشق/بیروت: دارالمامون، 1413ق.
  67. فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - أحکام التخلی، قم: دفتر انتشارات اسلامی،‌ 1403ق.
  68. فاضل لنکرانی، محمد، کتاب الطهارة (تقریرات، للإمام الخمینی)، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام، 1422ق. ‌
  69. فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامی،‌ 1416ق.
  70. فخررازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
  71. فراء، یحیی بن زیاد، معانی القرآن، تحقیق: احمد یوسف، مصر: دارالمصریة للتألیف، بی‌تا.
  72. قادوسی، عبدالرازق بن حمودة، اثر القراءات القرآنیة فی الصناعة المعجمیة تاج العروس‌‌: امعة حلوان، 1431ق.
  73. قاضی، عبدالفتاح بن عبدالغنی، البدور الزاهرة فی القراءات العشر المتواترة، بیروت: دارالکتاب، بی‌تا.
  74. قاضی عبدالوهاب، الاشراف علی نکت مسائل الخلاف، حبیب بن طاهر، بی‌جا، دار ابن‌جزم، 1420ق.
  75. کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع، دار الکتب العلمیة، بی‌جا، 1406ق.
  76. الکیا الهراسی، علی بن محمد، احکام القران، تحقیق: موسی محمد، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1405ق.
  77. مجلسی، محمد بن باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1404ق.
  78. مجموعة من المولفین، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، کویت: درالسلاسل، 1404ق- 1427ق.
  79. محقق ثانی عاملی، علی بن حسین‌‌: امع المقاصد فی شرح القواعد قم: موسسه آل البیتb، 1414ق.
  80. محقق حلی‌‌: عفر بن حسن، المختصر النافع فی فقه الإمامیة، قم: موسسه المطبوعات الدینیة، 1418ق.
  81. محقق حلی‌‌: عفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: موسسه اسماعیلیون، 1408ق.
  82. محمد الحبش، القرائات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، دمشق، دارالفکر، 1419ق.
  83. محمد سالم محیسن، محمد، القرائات و اثرها فی علوم العربیة، قاهرة، مکتبة الکلیات الازهریة، 1404ق.
  84. معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، قم: موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، 1381ش.‌
  85. مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه، قم: مدرسة الامام علی بن ابی‌طالبj، 1425ق.
  86. موسوی عاملی، محمد بن علی، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، بیروت: موسسه آل البیتb، 1411ق.
  87. مومن قمی، محمد، کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة، قم: دفتر انتشارات اسلامی،‌ 1415ق.
  88. نجفی، محمدحسن‌‌: واهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: داراحیاء التراث، 1404ق.
  89. نجفی, روح‌الله. (1401). نقل به معنا؛ کلید فهم اختلاف مصاحف صحابه. مطالعات قرائت قرآن, 10(19), 9-33. doi: 10.22034/qer.2023.7582
  90. نووی، یحیی بن شرف،‌ المنهاج شرح صحیح مسلم، بیروت: دار احیاء التراث، 1392ق.
  91. نووی، یحیی بن شرف، المجموع شرح المهذب، بی‌جا، نشر دارالفکر، بی‌تا.
  92. نیسابوری، احمد بن الحسین، المبسوط فی القراءات العشر، تحقیق: سبیع حمزة، دمشق، مجمع اللغة العربیة، 1981م.
  93. الواسطی، ابومحمد، الکنز فی القرائات العشر، تحقیق: خالد المشهدانی، قاهرة، مکتبة الثقافة الدینیة، 1425ق
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 471
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 174


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب