اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,047,060
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,432
سرگزی, زهرا, قاسمی, ابراهیم. (1403). نقد رویکرد العثیمین به توحید بر پایۀ آراء توحیدی علامه طباطبایی. مطالعات فلسفی کلامی, 11(20), 219-236. doi: 10.22034/pke.2024.17669.1832
زهرا سرگزی; ابراهیم قاسمی. "نقد رویکرد العثیمین به توحید بر پایۀ آراء توحیدی علامه طباطبایی". مطالعات فلسفی کلامی, 11, 20, 1403, 219-236. doi: 10.22034/pke.2024.17669.1832
سرگزی, زهرا, قاسمی, ابراهیم. (1403). 'نقد رویکرد العثیمین به توحید بر پایۀ آراء توحیدی علامه طباطبایی', مطالعات فلسفی کلامی, 11(20), pp. 219-236. doi: 10.22034/pke.2024.17669.1832
سرگزی, زهرا, قاسمی, ابراهیم. نقد رویکرد العثیمین به توحید بر پایۀ آراء توحیدی علامه طباطبایی. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 11(20): 219-236. doi: 10.22034/pke.2024.17669.1832

نقد رویکرد العثیمین به توحید بر پایۀ آراء توحیدی علامه طباطبایی

پژوهشنامه کلام
مقاله 9، دوره 11، شماره 20، مرداد 1403، صفحه 219-236    اصل مقاله (774.94 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pke.2024.17669.1832
نویسندگان
زهرا سرگزی1؛ ابراهیم قاسمی* 2
1دانشجوی دکتری وهابیت شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
2استادیار گروه مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
چکیده
علامه طباطبایی بر پایۀ برهان صدیقین در تقریر خاص خود، باور به وجود خداوند را تنها بر باور به نفی سفسطه استوار کرده و با چنین رویکردی، خداباوری را به ایده‌ای با بیشترین مخاطب جهانی تبدیل کرده است، اما وهابیت معاصر ـ هم چون اسلاف خویش ـ با چشم‌پوشی از تأمل عقلی دربارۀ وجود خداوند به بهانۀ اینکه هیچ انسانی وجود خداوند را منکر نیست، و با تقسیم‌بندی‌های استحسانی و نیز تفسیرها و تطبیق‌های ناروا نسبت به توحید در عبادت، فقط در آتش تکفیر نسبت به دیگر مسلمانان دمیده است. این پژوهش با مقایسۀ رویکرد علامه طباطبایی به مسئلۀ وجود خداوند، توحید ذاتی و توحید صفاتی با رویکرد محمد بن صالح العثیمین در تفسیر کتاب «التوحید» محمد بن عبدالوهاب به آن مسائل، با روش استنادی، تحلیلی به پیامدهای رویکرد العثیمین پرداخته و نشان داده است که ناتوانی وهابی‌ها از بررسی عقلی و فرافرقه‌ای مسئلۀ وجود خداوند، احتراز آن‌ها از تحلیل عقلی توحید ذاتی، و گریز از پاسخگویی به پرسش بنیادین توحید صفاتی به ناکارآمدی ایدۀ توحید در قرائت آنها انجامیده است؛ در مقابل، تأکید آن‌ها بر مصادیق توحید الوهیت نتیجه‌ای غیر از اخراج قاطبۀ مسلمانان از دایرۀ اهل توحید نداشته است.
کلیدواژه‌ها
توحید؛ شرک؛ محمد بن صالح العثیمین؛ علامه طباطبایی؛ برهان صدیقین
مراجع
قرآن کریم

  • ابن تیمیة، احمد بن عبدالحلیم(1425)، الفتاوی الحمویة الکبری،‌ تحقیق: حمد بن عبد المحسن التویجری، چ2، ریاض: دار الصمیعی.
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله(1404)، الشفا(الهیات)، تصحیح: سعید زاید، چ2، قم، کتابخانۀ آیت‌ الله مرعشی نجفی8.
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله(1375)، اشارات و تنبیهات، چ1، قم، نشر البلاغة.
  • ابن عبدالوهاب، محمد،(بی‌تا)، التوحید الذی هو حق الله علی العبید، تحقیق: عبدالعزیز بن عبدالرحمن السعید، ریاض: جامعة الامام محمد بن سعود.
  • ابن قیم جوزیة، محمد(1410)، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق: مکتب الدراسات و البحوث العربیة و الاسلامیة باشراف الشیخ ابراهیم رمضان، چ1، بیروت: دار مکتبة الهلال.
  • ابن قیم جوزیة، محمد(1416ق)، مدارج السالکین بین منازل ایاک نعبد و ایاک نستعین، تحقیق: محمد المعتصم بالله البغدادی،‌ چ3، بیروت: دار الکتب العربی.
  • اشعری، ابو الحسن(بی‌تا)،‌ اللمع فی الرد علی اهل الزیغ و البدع، مصر: المکتبة الازهریة للتراث.
  • البدر، عبد الرزاق بن عبد المحسن(1423)، القول السدید فی الرد علی من انکر تقسیم التوحید، چ1،‌ ریاض: دار ابن عفان.
  • بغدادی، ابومنصور عبد القاهر(1408)، الفرق بین الفرق و بیان الفرقة الناجیة منهم، بیروت: دار الجیل و دار الآفاق.
  • جوادی آملی، عبدالله،‌(1368)، شرح حکمت متعالیة، بخش یکم از جلد ششم، تهران: الزهراء.
  • زنوزی، علی بن عبدالله(1378)، مجموعۀ مصنفات حکیم مؤسس آقا علی مدرس طهرانی، تهران: اطلاعات.
  • سبزواری، هادی بن مهدی(1369)، شرح المنظومة، چ1، تهران: ناب.
  • سقاف، حسن بن علی(1413)، التندید بمن عدد التوحید، چ2، عمان: دار الامام النووی.
  • سهرودی، شهاب‌الدین(1373)، حکمة الاشراق،‌ به تصحیح و مقدمه هانری کربن، چ2، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  • شهرستانی،‌ محمد بن عبد الکریم(1364)، الملل و النحل، چ3، قم: الشریف الرضی.
  • شیرازی، محمد بن ابراهیم(1361)، العرشیة، تهران: انتشارات مولی.
  • شیرازی، محمد بن ابراهیم(1423)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • طباطبایی، سید محمدحسین(1387)، مجموعه رسائل علامه طباطبایی، قم: بوستان کتاب.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــ(1388)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، چ2، تهران: صدرا.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــ(1402)، مجموعة رسائل العلامه الطباطبایی، چ1، قم: باقیات.
  • ــــــــــــــــــــــــــــــ(1404)، نهایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  • العثیمین، محمد بن صالح(1415)، القول المفید علی کتاب التوحید، چ1، ریاض: دار العاصمة.
  • فارابی، ابونصر(1405)، فصوص الحکم، چ2، قم: انتشارات بیدار.
  • مدرس آشتیانی، میرزا مهدی‌(1367)، تعلیقه بر شرح منظومۀ حکیم سبزواری،‌ تصحیح: عبدالجواد فلاطوری و مهدی محقق، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • مروارید، محمود(1386)، «تأملی در برهان صدیقین به تقریر علامه طباطبایی»، نقد و نظر، ش 45 و 46، ص: 24-2.
  • مطهری، مرتضی،(1371)، ‌مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا.
  • همدانی، قاضی عبدالجبار(1422)، شرح الاصول الخمسة، تعلیق: احمد بن حسین ابی‌هاشم، بیروت: دار احیاء‌ التراث العربی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 204
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 114


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب