اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات10,246
تعداد مشاهده مقاله3,191,161
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,784,111
جوان, محمد علی, ربانی بیرجندی, محمدحسن. (1402). کاربست دانش بدیع در استنباط با تکیه بر آراء و آثار دانشمندان یکصد سال اخیر حوزه علمیه قم. مطالعات فلسفی کلامی, 1(2), 107-124. doi: 10.22034/alls.2023.15501.1071
محمد علی جوان; محمدحسن ربانی بیرجندی. "کاربست دانش بدیع در استنباط با تکیه بر آراء و آثار دانشمندان یکصد سال اخیر حوزه علمیه قم". مطالعات فلسفی کلامی, 1, 2, 1402, 107-124. doi: 10.22034/alls.2023.15501.1071
جوان, محمد علی, ربانی بیرجندی, محمدحسن. (1402). 'کاربست دانش بدیع در استنباط با تکیه بر آراء و آثار دانشمندان یکصد سال اخیر حوزه علمیه قم', مطالعات فلسفی کلامی, 1(2), pp. 107-124. doi: 10.22034/alls.2023.15501.1071
جوان, محمد علی, ربانی بیرجندی, محمدحسن. کاربست دانش بدیع در استنباط با تکیه بر آراء و آثار دانشمندان یکصد سال اخیر حوزه علمیه قم. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 1(2): 107-124. doi: 10.22034/alls.2023.15501.1071

کاربست دانش بدیع در استنباط با تکیه بر آراء و آثار دانشمندان یکصد سال اخیر حوزه علمیه قم

مطالعات زبان و ادبیات عربی
دوره 1، شماره 2، شهریور 1402، صفحه 107-124    اصل مقاله (490.06 K)
نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/alls.2023.15501.1071
نویسندگان
محمد علی جوان* 1؛ محمدحسن ربانی بیرجندی2
1دانش آموخته سطح چهار رشته رجال الحدیث، حوزه علمیه قم، قم، ایران.
2استادیار گروه فقه و مبانی اجتهاد، مرکز تخخصی فقهی آخوند خراسانی، مشهد، ایران.
چکیده
علوم ادبی از پیش‌نیاز‌های اجتهاد است؛ اما دربارۀ تعداد و عناوین علوم ادبی‌ای که پایه و اساس اجتهاد است، اختلاف است. برخی از فقها، هیچ یک از علوم بلاغی را از علوم پایۀ اجتهاد نمی‌دانند، همان طور که بیشتر موافقان ضرورت علوم بلاغی برای اجتهاد، دانش بدیع را از این ضرورت استثنا کرده‌اند. در مقابل این دو گروه، گروهی از دانشمندان علوم اسلامی و خصوصا عده‌ای از فقهای معاصر حوزۀ علمیۀ قم بر آنند که نه تنها علوم معانی و بیان، بلکه علم بدیع نیز از پیش‌شرط‌های لازم برای اجتهاد می‌باشد. آنان ضمن نقد دیدگاه مخالفین، در صدد ارائۀ استدلال عقلی بر ضرورت بدیع برای اجتهاد نیز بر‌آمده‌اند. علاوه بر این استدلال که در مباحث اصول خویش، عرضه کرده‌اند؛ مراجعه به آثار فقهی این بزرگان ما را به این نتیجه می‌رساند که در جایگاه‌های متعددی از فقه خویش به قواعد دانش بدیع استدلال نموده‌اند یا با استفاده از این دانش به نقد نظر مخالف نشسته‌اند. این نوشتار با تکیه بر آثار برخی از بزرگان حوزه علمیه قم در دهه‌های اخیر، ضمن نقد ادلۀ مخالفان، استدلال ضرورت دانش بدیع برای اجتهاد را توضیح می‌دهد و با آگاهی از اینکه تا کنون کسی، رد پای دانش بدیع و آرایه‌های آن را در عملیات استنباط فقهی و اصولی گزارش نکرده است، نمونه‌هایی از استشهاد به آرایه‌های توریه و استخدام و مشاکله و تصحیف و جناس را، از لابلای متون فقهی و اصولی تدوین شده در حوزه علمیه قم در یکصد سال اخیر، گزارش می‌کند.
کلیدواژه‌ها
بدیع؛ استخدام؛ توریه؛ مشاکله؛ جناس؛ تصحیف؛ بلاغت
سایر فایل های مرتبط با مقاله
مراجع
  1. قرآن کریم
  2. ابن بابویه، محمدبن‌على. (1376ش). الأمالی. کتابچى.
  3. ابن عربشاه، ابراهیم‌بن‌محمد. (بی‌تا). الأطول شرح تلخیص مفتاح العلوم. دار الکتب العلمیة.
  4. ابن منظور، محمد‌بن‌مکرم. (1414ق). لسان العرب. دار الفکر للطباعة و النشر.
  5. بروجردى، حسین. (1417ق). تقریرات فی أصول الفقه. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  6. تبریزى، جوادبن‌على. (بی‌تا، الف). استفتائات جدید. نرم‌افزار جامع فقه نور.
  7. تبریزى، جوادبن‌على. (بی‌تا، ب). استفتائات جدید حج. نرم‌افزار جامع فقه نور.
  8. تفتازانى، مسعودبن‌عمر. (بی‌تا). کتاب المطول و بهامشه حاشیة السید میرشریف. مکتبة الداوری.
  9. جمعى از پژوهشگران زیر نظر سیدمحمود هاشمى شاهرودى. (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت‰. مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت‰.
  10. حائرى یزدى، عبدالکریم. (1418ق). درر الفوائد. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  11. حسینی حائرى، سیدکاظم. (1423ق). فقه العقود. مجمع اندیشه اسلامى.
  12. حکیم، محمدتقی‌بن‌محمدسعید. (1418ق). الأصول العامة فی الفقه المقارن. مجمع جهانی اهل بیت‰.
  13. خمینى، سیدروح‌الله. (1376ش). جواهر الأصول. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  14. خمینى، سیدروح‌الله. (1415ق). مناهج الوصول إلى علم الأصول. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  15. خمینى، سیدروح‌الله. (1423ق). تهذیب الأصول. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  16. خمینى، سیدروح‌الله. (1415ق). المکاسب المحرمة. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  17. خمینى، سیدروح‌الله. (1421ق). کتاب الطهارة. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  18. خمینى، سیدمصطفی. (1418ق). تحریرات فی الأصول. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  19. سبحانى تبریزى، جعفر. (1391ش). تهذیب البلاغة. مؤسسة الإمام الصادق†.
  20. سبحانى تبریزى، جعفر. (1414ق). المحصول فی علم الاُصول. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  21. سبحانى تبریزى، جعفر. (1424ق). إرشاد العقول إلى مباحث الأصول. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  22. سیفى، على‏اکبر. (1427ق). بدایع البحوث فی علم الأصول. مؤسسة النشر الإسلامی.
  23. شبیرى زنجانى، سیدموسى. (1419ق). کتاب نکاح. مؤسسه پژوهشى راى‌پرداز.
  24. صافی، لطف‏الله. (1428ق). بیان الأصول. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  25. علامه حلى، حسن‌بن‌یوسف‌بن‌مطهر اسدى. (1388ق). تذکرة الفقهاء. مؤسسه آل البیت‰.
  26. فاضل قایینى نجفی، على. (1418ق). علم الأصول تاریخا و تطورا. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  27. فاضل موحدى لنکرانى، محمد. (1385ش). إیضاح الکفایة. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  28. فاضل موحدى لنکرانى، محمد. (1408ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة، الصلاة. نرم‌افزار جامع فقه نور.
  29. فاضل موحدى لنکرانى، محمد. (1426ق). رساله توضیح المسائل. نرم‌افزار جامع فقه نور.
  30. کاشف الغطاء، على‌بن‌محمدرضا‌بن‌هادى نجفى. (1381ق). النور الساطع فی الفقه النافع. مطبعة الآداب.
  31. کلینى، ابو جعفر محمدبن‌یعقوب. (1407ق). الکافی. دار الکتب الإسلامیة.
  32. مرعشى نجفى، سیدشهاب‌الدین. (1415ق). القصاص على ضوء القرآن و السنة. نرم‌افزار جامع فقه نور.
  33. مرعشى نجفى، سیدشهاب‌الدین. (1422ق). القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  34. مرکز اطلاعات و مدارک اسلامى. (1389ش). فرهنگ نامه اصول فقه. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  35. مطهرى، مرتضى. (بی‌تا). فقه و حقوق (مجموعه آثار). نرم‌افزار جامع فقه نور.
  36. مکارم شیرازى، ناصر. (1427ق). دایرة المعارف فقه مقارن. انتشارات مدرسه امام على‌بن‌ابى‌طالب†.
  37. موسوى قزوینى، على. (1427ق). تعلیقة على معالم الأصول. جامعه مدرسین.
  38. میانجى، محمدباقر ملکى. (1400ق). بدائع الکلام فی تفسیر آیات الأحکام. مؤسسة الوفاء.
  39. نجفی اصفهانى، محمدرضا. (1413ق). وقایة الأذهان. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  40. وحید بهبهانى، محمدباقربن‌محمداکمل. (1415ق). الفوائد الحائریة. نرم‌افزار جامع اصول نور.
  41. هاشمى، احمد. (1381ش). جواهر البلاغة. مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 82
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,168


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب