اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,047,141
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,465
آقایی, سید رسول, باقری, عزیز. (1403). مسئولیت کیفری خودکشی از دیدگاه فقه امامیه، فقه حنفیه و حقوق کیفری ایران. مطالعات فلسفی کلامی, 2(3), 251-275. doi: 10.22034/cild.2024.9408
سید رسول آقایی; عزیز باقری. "مسئولیت کیفری خودکشی از دیدگاه فقه امامیه، فقه حنفیه و حقوق کیفری ایران". مطالعات فلسفی کلامی, 2, 3, 1403, 251-275. doi: 10.22034/cild.2024.9408
آقایی, سید رسول, باقری, عزیز. (1403). 'مسئولیت کیفری خودکشی از دیدگاه فقه امامیه، فقه حنفیه و حقوق کیفری ایران', مطالعات فلسفی کلامی, 2(3), pp. 251-275. doi: 10.22034/cild.2024.9408
آقایی, سید رسول, باقری, عزیز. مسئولیت کیفری خودکشی از دیدگاه فقه امامیه، فقه حنفیه و حقوق کیفری ایران. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 2(3): 251-275. doi: 10.22034/cild.2024.9408

مسئولیت کیفری خودکشی از دیدگاه فقه امامیه، فقه حنفیه و حقوق کیفری ایران

گفتمان حقوق اسلامی معاصر
مقاله 10، دوره 2، شماره 3، شهریور 1403، صفحه 251-275    اصل مقاله (406.99 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/cild.2024.9408
نویسندگان
سید رسول آقایی1؛ عزیز باقری* 2
1استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران
2دانشجوی دکتری فقه و حقوق قضایی گرایش جزا و جرم شناسی، جامعه المصطفی العالمیه،قم،ایران
چکیده
خودکشی عبارت از مرگی است که نتیجه­ی مستقیم یا غیر مستقیم فعل یا ترک فعل قربانی باشد. برخلاف قتل، در خودکشی، بزهکار در ارتکاب بزه نقش دارد و در آن وحدت قاتل و مقتول مطرح است. آمارها نشان می­دهد پدیده خودکشی با توجه به علل و عوامل مختلف، در سطح جامعه و جهان گسترش فراوان دارد. ازاین‌رو، برحسب ضرورت در علوم مختلف به این پدیده پرداخته­اند. با این حال، در حقوق کیفری مورد غفلت قانون­گذار و دکترین حقوق کیفری واقع شده است. این نوشتار به روش تحلیلی ـ توصیفی و تطبیقی، برمبنای منابع معتبر فقه و حقوق اسلامی با نگاهی به قوانین کیفری ایران و افغانستان، در تلاش است ضمن تبیین مبانی حرمت خودکشی از منظر فقه اسلامی، به بررسی نقادانه قوانین کیفری بپردازد. یافته­های این پژوهش نشان می‌دهد هرچند قسمت عمده­ای از مصادیق خودکشی از منظر فقه اسلامی و حقوق کیفری ایران و افغانستان، فاقد مسئولیت کیفری است، در مسأله، صورت­های متعددی از قبیل شرکت، اکراه، تسبیب و معاونت در خودکشی مطرح است که به باور مشهور فقها برپایه استناد نتیجه مجرمانه به رفتار ارتکابی، به میزان دخالتشان دارای مسئولیت کیفری (قصاص و دیه) بوده و قوانین کیفری برخی موارد از قبیل معاونت در خودکشی را مقتضی مجازات تعزیری دانسته است.
کلیدواژه‌ها
خودکشی؛ مسئولیت کیفری؛ فقه اسلامی؛ حقوق کیفری ایران؛ حقوق کیفری افغانستان
مراجع
  1. آرون، ریمون. (1393ش). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه شناسی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  2. ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور بن احمد. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  3. ابن رشد، محمد بن رشد قرطبی. (1982م). بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، بیروت: بی­نا.
  4. ابن ­قدامه مقدسی، عبدالرحمن بن محمد. (بی­تا). الشرح الکبیر علی متن المقنع، بیروت: دارالکتب العربی للنشر و التوزیع.
  5. ابن نووی. (بی­تا). المنهاج فی شرح صحیح مسلم بن الججاج، قاهره: انتشارات المصریه.
  6. ابن­جلاب بصری، عبدالله بن حسین و حسن، سید کسروی. (1428ق). التفریع فی فقه الإمام مالک بن أنس، لبنان: دار الکتب العلمیة.
  7. اردبیلی، محمدعلی. (1400ش). حقوق جزای عمومی، تهران: نشر میزان.
  8. اسلامی­نسب، علی. (1376ش). بحران خودکشی، تهران: اتشارات فرودسی، چ: اول.
  9. اصفهانى فاضل هندى، محمد بن حسن. (1416ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  10. النواوی، عبدالخالق. (بی تا). التشریع الجنائی فی الشریعه الاسلامیه و القانون الوضعی، بیروت: دار و مکتبه الاسلامی.
  11. انجمن مستقل وکلایی افغانستان. (1398ش)، شرح کد جزا، کابل: بنیاد آسیا.
  12. جزیرى، عبد الرحمن، غروى، سید محمد و یاسر مازح. (1419ق). الفقه على المذاهب الأربعة و مذهب أهل البیت علیهم­السلام، بیروت: دار الثقلین.
  13. ج‍ن‍دی‌، خ‍ل‍ی‍ل ‌‌ب‍ن‌ اس‍ح‍اق‌ و نجیب، احمد عبد الکریم. (1429ق). التوضیح فی شرح المختصر الفرعی لإبن الحاجب، قاهره: مرکز نجیبویة للمخطوطات و خدمة التراث.
  14. حاجی ده­آبادی، احمد. (1396ش). جرایم علیه اشخاص(قتل)، تهران: میران.
  15. حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسایل الشیعه، قم: آل البیت.
  16. حسنی، محمدحسن و علیزاده، حمید. (1399ش)، «مطالعه تطبیقی معاونت در جرم در حقوق کیفری ایران، آمریکا و اسکاتلند»، نشریه پژوهش­های حقوق، پائیز، شماره43.
  17. حلّى، یحیى بن سعید. (1405ق)، الجامع للشرائع، قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیة.
  18. خمینی، روح­الله، تحریر الوسیله. (1383ش). مترجم: علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  19. خویى، سید ابو القاسم. (1422ق). مبانی تکملة المنهاج، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
  20. شامبیاتی، هوشنگ. (1392ش). حقوق جزای عمومی، تهران: مجد.
  21. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعه، قم: موسسه آل البیت.
  22. صفایی، سیدحسین و رحیمی، حبیب الله. (1397ش). مسئولیت مدنی(الزامات خارج از قرار داد)، تهران: سمت.
  23. طباطبائی، سیدمحمد حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفترانتشارات اسلامی.
  24. طبرسى، امین الإسلام، فضل بن حسن. (1410ق). المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
  25. طرابلسى، ابن براج، قاضى عبد العزیز. (1406ق). المهذب، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  26. طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن. (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران: المکتبة المرتضویة.
  27. عاملى شهید ثانى، زین الدین بن على. (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
  28. عروسى حویزى، عبد على بن جمعه. (1415ق). تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان.
  29. علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى. (1410ق). إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  30. عمید، حسن. (1386ش). فرهنگ عمید، تهران: امیر کبیر.
  31. عوده، عبدالقادر. (1413ق). الشریع الجنایی الاسلامی، بیروت: موسسه الرساله.
  32. عوض محمد، عوض. (بی­تا). جرائم الاشخاص و الاموال، قاهره: جامعه الاسکندریه.
  33. غزالی، محمد بن محمد. (1417ق). العزیز شرح الوجیز المعروف بالشرح الکبیر العلمیه، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  34. کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی، تهران: اسلامیه.
  35. محقق حلّى، نجم الدین، جعفر بن حسن. (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: اسماعیلیان.
  36. مدنی کاشانى، حاج آقا رضا. (1408ق). کتاب الدیات، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  37. مرادی، حسن. (1396ش). حقوق جزای اختصاصی ـ جرایم علیه اشخاص: جنایات، تهران: نشر میزان.
  38. مراغی، میر عبدالفتاح. (1417ق). العناوین الفقهیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  39. نجفى صاحب الجواهر، محمد حسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  40. نجفى کاشف الغطاء، محمد حسین بن على بن محمد رضا. (1359ق). تحریر المجلة، نجف اشرف: المکتبة المرتضویة.
  41. نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى. (1415ق). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
  42. نسائی، احمد بنی علی. (1420ق). سنن النسائی، بیروت: دارالفکر.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 417
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 105


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب