فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,012
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,750
علیزاده امیری, مجید, غفّاری, سیداحمد. (1403). نقد دیدگاه غزالی در مورد تداخل علم و دین. مطالعات فلسفی کلامی, 18(34), 111-142. doi: 10.22034/qve.2024.9420
مجید علیزاده امیری; سیداحمد غفّاری. "نقد دیدگاه غزالی در مورد تداخل علم و دین". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 34, 1403, 111-142. doi: 10.22034/qve.2024.9420
علیزاده امیری, مجید, غفّاری, سیداحمد. (1403). 'نقد دیدگاه غزالی در مورد تداخل علم و دین', مطالعات فلسفی کلامی, 18(34), pp. 111-142. doi: 10.22034/qve.2024.9420
علیزاده امیری, مجید, غفّاری, سیداحمد. نقد دیدگاه غزالی در مورد تداخل علم و دین. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 18(34): 111-142. doi: 10.22034/qve.2024.9420

نقد دیدگاه غزالی در مورد تداخل علم و دین

قرآن و علم
مقاله 5، دوره 18، شماره 34، شهریور 1403، صفحه 111-142    اصل مقاله (684.23 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qve.2024.9420
نویسندگان
مجید علیزاده امیری* 1؛ سیداحمد غفّاری2
1دانشجوی دکتری علوم تربیتی، مجتمع عالی قرآن و حدیث، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران (نویسنده مسئول)
2دانشیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران،تهران،ایران
چکیده
امروزه نسبت میان علم و دین یکی از مباحث مهم و بحث‌انگیز در میان دانشمندان مسلمان و غرب مطرح است. یکی از مباحث علمی در حوزه علم و دین، نظریات مختلف چهارگانه «تداخل، تباین، تمایز و تعارض» است که بین دانشمندان مسلمان و غیرمسلمان اختلاف هست و هرکدام از ایدئولوژی خاصی نشئت گرفته است. در این نوشتار دیدگاه غزالی دربارۀ رابطه و نسبت علم و دین به‌عنوان یک دانشمند نظریه‌پرداز مسلمان بررسی گردیده ‌است؛ ازاین‌رو دانستن دیدگاه غزالی در این موضوع مهم و اختلافی لازم و ضروری است. پرسش اصلی تحقیق این است: دیدگاه غزالی دربارۀ نسبت علم و دین چیست؟ آیا این نسبت، نسبت تداخل، تعارض، تباین و یا تمایز است؟ این پژوهه با روش توصیفی – تبیینی در گام نسخت به توصیف و تبیین دیدگاه وی می‌پردازد، سپس در گام دوم به بررسی و تحلیل دیدگاه وی پرداخته است. در پایان نیز با تکیه‌بر پیشینۀ فکری غزالی به این دستاورد رسیده است که غزالی طرفدار تداخل علم و دین است؛ به این معنا که همه علوم از قرآن به‌دست می‌آید و تعارضی میان این دو نیست و اگر هم در برخی موارد تعارضی میان این دو دیده می‌شود، تعارض ظاهری است نه تعارض واقعی.
کلیدواژه‌ها
غزالی؛ علم؛ دین؛ تداخل علم و دین
مراجع
  1. ابن‌منظور الافریقی المصری، ابوالفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم، «لسان العرب»، قم: نشر ادب الحوزه، 1405 ه.
  2. اصفهانی کربلایی، حسن، «تاریخ دخانیه»، به کوشش رسول جعفریان، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1382ش.
  3. ایزدی، محمد و آموزگار، «رابطۀ علم و دین»، کلام اسلامی، ش 18، 1375 ش.
  4. تفلیسی، ابوالفضل حبیش بن ابراهیم، «وجوه قرآن»، به اهتمام مهدی محقق، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1371 ش.
  5. جعفری مرندی، زینب، و قیه‌باشی، صمد اسمی، / نقد شبهه سها دربارۀ جدایی قرآن از علوم تجربی،: دو فصلنامه علمی قرآن و علم، سال هفتم، شماره «33»، بهار و تابستان 1402 ش.
  6. جوادى‌آملى، عبداللّه، شریعت در آینه معرفت، تهران: مرکز نشر فرهنگى رجاء، 1373.
  7. حکیمی، عبدالمؤمن، مسترحمی، سیدعیسی، توکلی عبدالله، «بررسی معرفت‌شناسی مکتب مدیریت روابط انسانی از منظر قرآن کریم»، «دو فصلنامه قرآن و علم»، سال شانزدهم، شماره «31»، پاییز و زمستان 1401 ش.
  8. خسروپناه دزفولی، عبد الحسین، «کلام نوین اسلامی»، تهران: تعلیم و تربیت اسلامی، 1391 ش.
  9. خسروپناه، عبدالحسین، «کلام جدید»، قم: مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه، چاپ سوم، 1383 ش.
  10. ده‌باشی، مهدی، («فلسفه علم»، اصفهان، پیمان اصفهان، 1370 ش.
  11. ربانی‌گلپایگانی، علی، «رابطۀ علم و دین در مسیحیت»، کیهان اندیشه، ش 64، 1374.
  12. رحمانیان، داریوش، «تاریخ علت شناسی انحطاط و عقب ماندگی ایرانیان و مسلمین (از آغاز دوره قاجار تا پایان دوره پهلوی»، تبریز: دانشگاه تبریز، 1382 ش1374 ش.
  13. زرکشی، أبو عبدالله بدرالدین محمد بن عبد الله بن بهادر (المتوفی: 794 ه)، «البرهان فی علوم القرآن»، المحقق: محمد أبو الفضل إبراهیم، بیروت: دار إحیاء الک تب العربیه عیسی البابی الحلبی وشرکائه / (ثم صوَّرته دار المعرفه، بیروت: وبنفس تر قیم الصفحات)، 1376 ه - 1957 م.
  14. ساجدی، ابوالفضل، «شیوه‌های ح.ل تعارض علم و دین»،معرفت، ش 51، 1380 ش.
  15. سحابی، یداللّه، «خلقت انسان»، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم، 1351.
  16. سیوطی، عبد الرحمن بن ابی‌بکر، جلال‌الدین (المتوفی: 911 ه)، «الإکلیل فی استنباط التنزیل»، تحقیق: سیف الدین عبدالقادر الکاتب، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1401 ه - 1981 م.
  17. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، جلال‌الدین (المتوفی: 911 ه)، «الإتقان فی علوم القرآن»، المحقق: محمد أبو الفضل إبراهیم، مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1394 ه- 194 م.
  18. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، تحقیق صبحی صالح، قم: دار الهجره، 1414 ه.
  19. عبدالله، حسین علوی‌مهر و احمد مرادخانی، «آسیب‌شناسی تفاسیر علمی بنگلادش»، «دوفصلنامه علمی قرآن و علم»، سال هفدهم، شماره «32»، بهار و تابستان 1402 ش.
  20. عروسی‌الحویزی، عبد علی بن جمعه (متوفای 1112 ه)، «تفسیر نور الثقلین»، محقق / مصحح: سید هاشم رسولی محلاتی، قم: اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415 ه.
  21. غزالی الطوسی، أبوحامد محمد‌بن‌محمد (المتوفی: 505 ه)، «إحیاء علوم الدین»، بیروت: دار المعرفه، بی‌تا.
  22. غزالی الطوسی، أبوحامد محمد‌بن‌محمد، «الاقتصاد فی الاعتقاد»، وضع حواشیه: عبد الله محمد الخلیلی، بیروت: دار الکتب العلمیه، الطبعه الأولی، 1424 ه- 2004 م.
  23. غزالی الطوسی، أبوحامد محمد‌بن‌محمد، «جواهر القرآن»، المحقق: الدکتور الشیخ محمد رشید رضا القبانی، بیروت: دار إحیاء العلوم، الطبعه الثانیه، 1406 ه - 1986 م.
  24. غزالی الطوسی، أبوحامد محمد‌بن‌محمد، «معیار العلم فی فن المنطق»، المحقق: الدکتور سلیمان دنیا، مصر: دار المعارف، 1961 م.
  25. غزالی الطوسی، أبوحامد محمد‌بن‌محمد، «المنقذ من الضلال»، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
  26. غزالی، أبوحامد، «إلجام العوام عن علم الکلام»، بی‌جا: دار المنهاج، 1439 ه.
  27. فراست‌خواه، مقصود، «سرآغاز نواندیشی معاصر (دینی و غیر دینی)»، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم، 1374 ش.
  28. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1365.
  29. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، «بحار الانوار»، بیروت: مؤسسه الوفاء، 1403 ه.
  30. مصباح، علی، ساجدی، ابوالفضل و محمد فنایی‌اشکوری، «میزگرد فلسفه دین»،معرفت، ش 51، 1380 ش.
  31. مصباح‌یزدی، محمدتقی، «آموزش فلسفه»، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینیe، 1391ش.
  32. مطهری، مرتضی، «جهان‌بینی توحیدی»، تهران: صدرا، بی‌تا.
  33. ملکیان، مصطفی، «تأملاتی چند در باب امکان و ضرورت اسلامی‌شدن دانشگاه» (تابستان و پاییز 1378)،نقد و نظر، ش3و4، 1389.
  34. ملکیان، مصطفی، «پیش‌فرض‌های اسلامی کردن علوم، حدیث آرزومندی»، د: مجموعه مقالات جستارهایی در عقلانیت و معنویت، تهران: نگاه معاصر، 1389.
  35. ملکیان، مصطفی، «پیش‌فرض‌های بازسازی اسلامی علوم انسانی»، آیینه اندیشه، ش 14، 1389.
  36. ملیکیان، مصطفی، بررسی گونه‌های تعارض بین علم و دین، مجله علوم انسانی، دانشگاه امام‌ حسینg، فصل نامه مصباح، ش10، 1373 ش.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 160
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 94


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب