2. استاد گروه قرآن ومستشرقان مجتمع عالی قرآن وحدیث ،جامعه المصطفی العالمیه ،قم،ایران.
چکیده
آکادمیای غرب، بهویژه از دوران روشنگری، با کنار گذاشتن دین از حوزههای علمی و تصمیمگیریهای کلان، همواره دیدگاهی منفی دربارۀ کارآمدی دین در نظریهپردازی و نیز ورود عملی به حوزه سیاست داشته است. بهتبع آن، مستشرقان نیز با اظهارنظر در این باره براساس منابع اسلامی که یکی از مهمترین آنها قرآن کریم است، شبهاتی را مطرح کردهاند که عبارتند از: 1. نبودن ارائه الگوی حکمرانی در قرآن؛ 2. وامداری قرآن به الگوهای ناکارآمد پیشین؛ 3. زمانمندی احکام سیاسی قرآن؛ 4. ایدهآلیستی و غیرقابل اجرا بودن رویکرد سیاسی قرآن؛ 5. ناکارآمدی الگوی سیاسی قرآن بهعنوان تجربهای ناموفق. با توجه به اهمیت این بحث و نیز نفوذ این افکار در میان نواندیشان مسلمان، این نوشتار با استفاده از منابع کتابخانهای و به روش توصیفی ـ تحلیلی عهدهدار نقد و بررسی این نظریات شده است. نتایج پژوهش گویای آن است که با توجه به اشارات فراوان قرآن کریم به مباحث سیاسی و حکومتی، اصالت قرآن کریم بهعنوان وحی مستقل الهی، جاودانگی احکام قرآنی، عملگرابودن احکام سیاسی قرآن و قابلیت اجرای آن، و نیز وجود الگوهای موفق قرآنمحور در حکومتهای اسلامی در طول تاریخ، هیچیک از نظریات فوق قابل دفاع نیست و اصول کلی حکمرانی دینی متخذ از قرآن بهعنوان الگوی برتر سیاسی، امروزه نیز باید مورد توجه جدی قرار گیرد
سلطانیرنانی، مهدی، «بررسی دیدگاه مستشرقان در مورد مصادر وحی قرآنی»، قرآنپژوهی خاورشناسان (قرآن و مستشرقان)، دوره 3، شماره 4، قم: مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی، 1387.
سلطانی، سیدمحمد، بررسی تطبیقی رویکردهای خاورشناسان و سلفیه در مسئله جانشینی پیامبر اکرمk، پایاننامه سطح سه حوزوی، مرکز تخصصی ائمه اطهارb، قم: 1396.
طباطبایی، سیدمحمدحسین، شیعه در اسلام، قم: بوستان کتاب، چاپ پنجم، 1388ش.
طبرسی، فضل بن حسن (امین الاسلام)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1414ق.
طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تهران: مرتضوی، چاپ سوم، 1375ش.
عبدالرزاق، علی، الاسلام و اصول الحکم، بیروت: مکتبه الحیاه، 1978م.
علیزادهموسوی، سیدحامد، رابطه قرآن و کتاب مقدس، بررسی دیدگاه آنجلیکا نویورت، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1399ش.
عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران: انتشارات اشجع، 1358ش.
فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم: هجرت، 1409ق.
فرزند وحی، «جاودانگی قرآن از منظر مستشرقان»، قرآن پژوهی خاورشناسان (قرآن و مستشرقان)، شماره 24، 1397.
فیضکاشانی، محمدمحسنبنشاهمرتضی، الاصفی فی تفسیر القرآن، قم: مرکز النشر التابع لمکتب الاعلامی الاسلامی، 1418ق.
قاضیزاده، «مبانی حکومت اسلامی از منظر قرآن»، تحقیقات اسلامی، سال چهاردهم، شماره 1، 1381.