اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,350
تعداد مقالات10,139
تعداد مشاهده مقاله3,046,950
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,720,373
حسینی زاده, سید عبدالرسول, میرزینلی, سید فضل الله. (1403). خوانش انتقادی شاخصه‌های عدم تناسب آیات قرآن از دیدگاه نولدکه. مطالعات فلسفی کلامی, 19(36), 239-266. doi: 10.22034/jqopv.2024.9438
سید عبدالرسول حسینی زاده; سید فضل الله میرزینلی. "خوانش انتقادی شاخصه‌های عدم تناسب آیات قرآن از دیدگاه نولدکه". مطالعات فلسفی کلامی, 19, 36, 1403, 239-266. doi: 10.22034/jqopv.2024.9438
حسینی زاده, سید عبدالرسول, میرزینلی, سید فضل الله. (1403). 'خوانش انتقادی شاخصه‌های عدم تناسب آیات قرآن از دیدگاه نولدکه', مطالعات فلسفی کلامی, 19(36), pp. 239-266. doi: 10.22034/jqopv.2024.9438
حسینی زاده, سید عبدالرسول, میرزینلی, سید فضل الله. خوانش انتقادی شاخصه‌های عدم تناسب آیات قرآن از دیدگاه نولدکه. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 19(36): 239-266. doi: 10.22034/jqopv.2024.9438

خوانش انتقادی شاخصه‌های عدم تناسب آیات قرآن از دیدگاه نولدکه

قرآن پژوهی خاورشناسان
دوره 19، شماره 36، شهریور 1403، صفحه 239-266    اصل مقاله (589.18 K)
نوع مقاله: علمی ـ ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jqopv.2024.9438
نویسندگان
سید عبدالرسول حسینی زاده1؛ سید فضل الله میرزینلی* 2
1دانشیار دانشگاه علوم و معارف قران کریم، قم، ایران.
2. دانشجوی دکتری رشته تفسیر تطبیقی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران (نویسنده مسئول)
چکیده
از مباحث مهم در علوم قرآنی و تفسیر، بحث تناسب آیات در سوره‌هاست. موضوع تناسب آیات توسط بسیاری از خاورشناسان مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است که اغلب آنها قائل به عدم تناسب آیات سوره‌های قرآن هستند. تئودور نولدکه، در کتاب «تاریخ قرآن» از قائلان به این ادّعا بوده و به‌صورت گسترده به این موضوع پرداخته است. شاخصه‌های عدم تناسب آیات براساس دیدگاه نولدکه و نقد و بررسی آنها مهم‌ترین مسائلی است که سبب نگارش مقاله حاضر شده است. در این نوشتار سعی شده است که با روش توصیفی ـ تحلیلی شاخصه‌های عدم تناسب آیات براساس دیدگاه نولدکه تبیین و مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. نتیجه اینکه شاخصه‌های عدم تناسب در دیدگاه نولدکه در دو عرصه ساختاری و محتوایی نمود دارد. اختلاف و تفاوت در طول آیات، اسلوب، فواصل، سیاق و اختلاف در مضامین آیات در این دو عرصه جای دارند. نتیجه ارزیابی شاخصه‌های مذکور حاکی از این است که اختلاف در اسلوب از ممیّزات قرآن کریم بوده که با هدف تأثیر بر نفوس انسانی است. اختلاف در فواصل و سیاق آیات نیز نتیجه متابعت از معناست و اختلاف در طول آیات براساس حال مخاطبان است. همچنین اختلاف در مضامین بیانگر روش ویژه قرآن در بیان مفاهیم و آموزه‌ها به شکل ترکیبی ومزجی است.
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم؛ تناسب آیات؛ سیاق؛ فواصل؛ مضامین؛ نولدکه
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، قم: المصطفی، چاپ دوم، 1388.
  2. ابن‌عاشور، محمد‌بن‌طاهر، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، 1420ق.
  3. ابن‌فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة‌، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1404ق.
  4. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم‌، لسان العرب‌، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، 1414ق.
  5. احمد بن حنبل، مسند امام أحمد بن حنبل، قاهره: مؤسسة قرطبة، بی‌تا.
  6. اسکندرلو، محمدجواد، مستشرقان و تاریخ گذاری قرآن، قم: پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن، 1385ش.
  7. اسکندرلو، محمدجواد، شکل و ساختار قرآن، قرآن پژوهی خاورشناسان، دوره دوم، شماره 3، 1386.
  8. اسمی‌قیه‌باشی، صمد؛ باباییان، طیبه، «مطالعه انسجام آوایی در سور حوامیم، با سنجش همگونی انواع سجع» مطالعات سبک شناختی قرآن کریم، سال هفتم، شماره 2، 1402ش.
  9. بابایی، علی‌اکبر؛ عزیزی‌کیا، غلامعلی؛ روحانی‌راد، مجتبی، روش‌شناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385ش.
  10. باقلانى، ‏ابو بکر، إعجاز القرآن، بیروت‏: دارالکتب العلمیة، 1421ق. ‏
  11. بدوی، عبدالرحمان، دفاع از قرآن در برابر آرای خاورشناسان، مشهد: آستان قدس رضوی، 1383ش.
  12. بقاعی، برهان‌الدین عمر، نظم الدرر فى تناسب الآیات و السور، حیدرآباد: مجلس دائرة المعارف العثمانیة، 1389ق.
  13. ثعالبى، عبدالرحمن، جواهر الحسان فى تفسیر القرآن، بیروت‏: داراحیاء التراث العربى، 1418ق.
  14. حسینی، محمدرضا، کیف نفهم القرآن، بیروت: دارالفردوس، 1408ق.
  15. حوی، سعید، الاساس فی التفسیر، بیروت: دارالسلام للطباعه و النشرو التوزیع و الترجمه، 1405ق.
  16. خامه‌گر، محمد، ساختار هندسى سوره‌هاى قرآن‏، تهران: سازمان تبلیغات اسلامى،1386ش.
  17. خفاجی، محمد سنان، سر الفصاحة، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1402ق.
  18. خوئى، ‏ سیدابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن‏، قم: موسسة احیاء آثار الامام الخوئى، بی‌تا.
  19. دروزه، محمد عزت، تفسیر الحدیث‏، قاهره‏: دار إحیاء الکتب العربیة، 1383ق.
  20. درویش، محیى‌الدین‏، اعراب القرآن و بیانه، ‏ سوریه‏: دارالارشاد، 1415ق.
  21. راغب‌اصفهانى، حسین‌بن‌محمد، مفردات ألفاظ القرآن‌، لبنان:دار العلم، 1412ق.
  22. رجبى‏، محمود، روش تفسیر قرآن، قم‏: پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1383ش.
  23. رضوان، ‏عمربن‌ابراهیم، ‏‏ آراء المستشرقین حول القرآن الکریم و تفسیره‏، ریاض: دار الطیبة، 1413ق.
  24. زُرقانى، ‏محمدعبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن‏، بیروت: دار احیاء التراث العربى، بی‌تا.
  25. زرکشى‏، محمدبن‌عبدالله، البرهان فی علوم القرآن‏، بیروت: دار المعرفة، 1410ق.
  26. زمانی، محمدحسن؛ قانعی‌اردکانی، علی، «نقد شبهات مستشرقان درباره تناسب آیات قرآن» قرآن پژوهی خاورشناسان، سال هفتم، شماره 1، 1391ش.
  27. زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏، بیروت: دار الکتاب العربی، 1407ق.
  28. سعیدى‌روشن، ‏محمدباقر، تحلیل زبان قرآن‏، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى، 1383ش.
  29. سیدقطب، ‏ التصویر الفنی فی القرآن‏، بیروت: دار الشروق، 1415ق.
  30. سیدقطب، فى ظلال القرآن‏، بیروت: دارالشروق، 1412ق.
  31. سیوطی، جلال‌الدین، تناسق الدرر فی تناسب الآیات و السور، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1406ق.
  32. سیوطى، جلال‌الدین‏، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، 1404ق.
  33. سیوطى‏، جلال‌الدین، الاتقان فی علوم القرآن‏، بیروت: دار الکتاب العربى، 1421ق.
  34. صدر، سیدمحمدباقر، دروس فی علم الاصول، بیروت: مکتبه المدرسه، 1406ق.
  35. طباطبایى، سیدمحمدحسین‏، المیزان فى تفسیر القرآن‏، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1417ق.
  36. طبرسى، فضل‌بن‌حسن‏، ‏ مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1372ش.
  37. عبداللهی‌عابد، صمد و دیگران، «تناسب درونی در آیات سوره مائده با تأکید بر ضمانت اجرایی» مطالعات سبک شناختی قرآن کریم، سال پنجم، شماره اول، 1400ش.
  38. عسکری، أبوهلال، کتاب الصناعتین الکتابة والشعر، بیروت: المکتبة العصریة، 1406ق.
  39. فراهیدى، خلیل‌بن‌احمد‌، العین‌، قم: هجرت‌، 1410ق.
  40. فرضی، محمدباقر، «نقد شبهات مستشرقان در مورد اشکالات صرفی و نحوی قرآن» قرآن‌پژوهی خاورشناسان، دوره 18، شماره34، 1402ش.
  41. فقهى‌زاده‏، عبدالهادى، پژوهشى در نظم قرآن‏، تهران: جهاد دانشگاهى، 1374ش.
  42. قاضى عیاض‏، الشفاء بتعریف حقوق المصطفى‏، عمان: دار الفیحاء، 1407ق.
  43. قزوینی، جلال‌الدین، الایضاح فی علوم البلاغة، بیروت: دار إحیاء العلوم، 1998م.
  44. مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دایره المعارف قرآن کریم، قم: بوستان کتاب، 1382ش.
  45. مصطفوی، حسن، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم‏، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1430ق.
  46. معرفت، ‏محمدهادى، التمهید فی علوم القرآن‏، قم: مؤسسة النشر الاسلامى، 1415ق.
  47. معین، محمد، فرهنگ فارسى، تهران: مؤسّسۀ امیر کبیر،1360ش.
  48. مکوند، محمود؛ شاکر، محمدکاظم، « بازخوانی انسجام متن قرآن در پرتو نظریه نظم متقارن با تأکید بر دیدگاه میشل کویپرس » پژوهش‌های قرآنی، سال بیستم، شماره 3، 1394.
  49. مولایی‌نیا، عزت‌الله، تناسب آیات، قم: بنیاد معارف اسلامی، 1373.
  50. نورایی، محسن؛ سلمان‌زاده، جواد، «اسلوب در نظریه ترتیب نزول نولدکه چیستی و کارکردها» سراج منیر، شماره 31، 1397.
  51. نولدکه، تئودور، تاریخ قرآن، الترجمة والتصحیح:جورج تامر، بیروت، دار نشر جورج المز، 2004م.
  52. نیل‌ساز، نصرت و همکاران، «رویکردهای خاورشناسان به مسئله انسجام قرآن کریم؛ سیر تحول تاریخی، ویژگی‌‌ها و زمینه‌ها» تحقیقات علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا، ش:1، سال 16، 1398ش.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 271
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 150


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب