اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,286
تعداد مقالات9,667
تعداد مشاهده مقاله2,824,352
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,562,114
محمد علی نژاد عمران, روح الله, تکبیری, محمد رسول, قاسم پور راوندی, محسن, پارچه‌باف دولتی, کریم. (1403). تأثیر فرش الحروف در تفسیر به ویژه آیات کلامی. مطالعات فلسفی کلامی, 12(22), 65-84. doi: 10.22034/qer.2024.9444
روح الله محمد علی نژاد عمران; محمد رسول تکبیری; محسن قاسم پور راوندی; کریم پارچه‌باف دولتی. "تأثیر فرش الحروف در تفسیر به ویژه آیات کلامی". مطالعات فلسفی کلامی, 12, 22, 1403, 65-84. doi: 10.22034/qer.2024.9444
محمد علی نژاد عمران, روح الله, تکبیری, محمد رسول, قاسم پور راوندی, محسن, پارچه‌باف دولتی, کریم. (1403). 'تأثیر فرش الحروف در تفسیر به ویژه آیات کلامی', مطالعات فلسفی کلامی, 12(22), pp. 65-84. doi: 10.22034/qer.2024.9444
محمد علی نژاد عمران, روح الله, تکبیری, محمد رسول, قاسم پور راوندی, محسن, پارچه‌باف دولتی, کریم. تأثیر فرش الحروف در تفسیر به ویژه آیات کلامی. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 12(22): 65-84. doi: 10.22034/qer.2024.9444

تأثیر فرش الحروف در تفسیر به ویژه آیات کلامی

مطالعات قرائت قرآن
دوره 12، شماره 22، شهریور 1403، صفحه 65-84    اصل مقاله (671.1 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qer.2024.9444
نویسندگان
روح الله محمد علی نژاد عمران1؛ محمد رسول تکبیری* 2؛ محسن قاسم پور راوندی3؛ کریم پارچه‌باف دولتی4
1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث،دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی ره، تهران، ایران
2. دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی ره، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
3. استاد گروه علوم قرآن و حدیث ، دانشگاه علامه طباطبایی ، تهران، ایران
4. عضو هیئت علمی گروه پژوهشی مطالعات قرآنی برهان،تهران،ایران
چکیده
یکی از عوامل مؤثر در تعیین موضع وقف و وصل عبارات قرآنی هنگام قرائت، موضوع «فرش الحروف» در قرائات است. فرش الحروف به موارد جزئی اختلاف در قرائات کلمات قرآنی اشاره دارد که قاعده‌مند نیستند و تلفظ آن‌ها تابع قاعده‌ای مشخص و معین نمی‌شود. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی گونه‌های تأثیر فرش الحروف قرائات بر مواضع وقف و وصل در آیات قرآن کریم و نقش آن در فهم و تفسیر آیات می‌پردازد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که فرش الحروف قرائات به طرق مختلفی، از جمله ۱. التفات، ۲. تغییر اعراب، و ۳. کم یا اضافه شدن حروف، بر مواضع وقف و وصل آیات تأثیر می‌گذارد. این تأثیرات در چند مثال قابل مشاهده است. به عنوان نمونه، در آیه ۳۷ سوره غافر، قرائت «صَدّ» با فتح صاد منجر به ایجاد التفات و چالش کلامی درباره اضلال اجباری فرعون می‌شود که با توجه به آیات مرتبط، گمراهی از سوی خداوند بدون مقدمه نیست و نتیجه انتخاب‌های اختیاری و مجازات آدمیان است. در آیه ۴۰ سوره توبه، تغییر اعراب با مسائل کلامی مرتبط می‌شود. در قرائتی که تاء مرفوع است، کلمه الله اساساً برتر دانسته می‌شود و اهل سنت آن را به قدمت کلمه الله نسبت می‌دهند. در مقابل، قرائت با نصب نشان‌دهنده برتری کلمه الله به جعل الهی است که معتزله از آن حدوث کلمه الله را استنباط می‌کنند. این بررسی‌ها نشان‌دهنده تأثیر جدی قرائات بر مواضع وقف و وصل با توجه به اختلاف دیدگاه‌های کلامی است.
کلیدواژه‌ها
فرش‌الحروف؛ قرائات؛ التفات؛ اعراب القرآن؛ وقف و ابتدا؛ تفسیر قرآن کریم
مراجع
  1. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1415ق.
  2. ابن جزری، ابوالخیر محمد بن محمد، النشر فی القرائات العشر، بی‌نا، بیروت: دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
  3. ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، بیروت: موسسة التاریخ، بی‌تا.
  4. ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: عبدالشافی عبدالسلام، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1422ق.
  5. ابن مجاهد، احمد بن موسی، السبعه فی القرائات، قاهره: دارالمعارف، 1972ق.
  6. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دار صادر، 1414ق.
  7. ابوالفتوح رازى، حسین بن على، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن‏، مشهد مقدس: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى‏،  1408ق.‏
  8. اشمونی، احمد بن محمد بن عبدالکریم، منارالهدی فی بیان الوقف و الإبتداء، بیروت: دارالکتب الاسلامیه، 1422ق.
  9. الحبش، محمد، القرائات المتواتره و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیه، دمشق: دارالفکر، 1419ق.
  10. الخطیب، عبداللطیف، معجم القرائات، دمشق: دار سعدالدین، 1422ق.
  11. الفارسی، ابوعلی حسن بن عبدالغفار، الحجة للقراء السبعة، سوریه: دارالمأمون للتراث، بی‌تا.
  12. المعتزلی، عبدالجبار بن احمد المعتزلی، طبقات المعتزله، تحقیق: السید فؤاد السید، داراتونسیه للنشر، بی‌تا.
  13. فولادوند، محمدمهدی، ترجمة قرآن، قم: انتشارات اسوه، 1383ش.
  14. پورفرزیب (مولایی)، ابراهیم، ده قرائت، تهران: ساقیان نور، 1375 ش.
  15. جرجانی، علی بن محمد، التعریفات، قاهره: دارالکتاب المصری، 1411ق.
  16. حجتی، سید محمد باقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،تهران، 1366ش.
  17. دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، التیسیر فی القرائات السبع، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1426ق.
  18. --------------------، المکتفی فی الوقف و الإبتداء، عمان: دار عمار، 1422ق.
  19. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دارالعلم،بیروت، 1412ق.
  20. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی، 1407ق.
  21. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو، ، بی‌تا.
  22. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
  23. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفة، 1412ق.
  24. فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
  25. فراء، ابوزکریا یحیی بن زیاد، معانی القرآن، تحقیق محمد علی نجار، مصر: دارالمصریه للتألیف و الترجمه، 1980م.
  26. فضلی، عبدالهادی، مقدمه ای بر تاریخ قرائات قرآن، ترجمه و نگارش سید محمدباقر حجتی، تهران: اسوه، 1365ش.
  27. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو، 1364ش.
  28. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، محقق: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
  29. گلدزیهر، ایگناس، گرایش های تفسیری در میان مسلمانان، ترجمه: سید ناصر طباطبایی، تهران: ققنوس، 1388ش.
  30. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1374ش.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 193
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 119


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب