اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات10,247
تعداد مشاهده مقاله3,191,579
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,784,355
نوری, حسین, جعفری, علی, جاور, حسین, محدثه, اصولی یامچی. (1403). تحدیدپذیری اختیار رجوع به فدیه (عوض) در طلاق. مطالعات فلسفی کلامی, 12(2), 161-184. doi: 10.22034/ijwf.2024.17403.2176
حسین نوری; علی جعفری; حسین جاور; اصولی یامچی محدثه. "تحدیدپذیری اختیار رجوع به فدیه (عوض) در طلاق". مطالعات فلسفی کلامی, 12, 2, 1403, 161-184. doi: 10.22034/ijwf.2024.17403.2176
نوری, حسین, جعفری, علی, جاور, حسین, محدثه, اصولی یامچی. (1403). 'تحدیدپذیری اختیار رجوع به فدیه (عوض) در طلاق', مطالعات فلسفی کلامی, 12(2), pp. 161-184. doi: 10.22034/ijwf.2024.17403.2176
نوری, حسین, جعفری, علی, جاور, حسین, محدثه, اصولی یامچی. تحدیدپذیری اختیار رجوع به فدیه (عوض) در طلاق. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 12(2): 161-184. doi: 10.22034/ijwf.2024.17403.2176

تحدیدپذیری اختیار رجوع به فدیه (عوض) در طلاق

پژوهشنامه اسلامی زنان‌ و‌ خانواده
مقاله 7، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 35، تیر 1403، صفحه 161-184    اصل مقاله (683.49 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijwf.2024.17403.2176
نویسندگان
حسین نوری1؛ علی جعفری1؛ حسین جاور* 2؛ اصولی یامچی محدثه3
1استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
3دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
موضوع تحدید اراده زوجه در رجوع به فدیه (عوض) به‌دلیل رواج عملی آن و مشکلات ناشی از این شرط، ضرورت دارد. هرچند حاکمیت اراده اشخاص در قلمرو نکاح محترم است، وجود مصالحی برای صیانت از استحکام خانواده و سیاست تسهیل در بازگشت‌پذیری طلاق، محدودیت‌هایی را در نحوه اِعمال اختیارات، می‌طلبد. ازجمله این موارد، نحوه دخالت اراده زن در رجوع به فدیه (عوض) است. پژوهش حاضر باهدف بررسی تحدیدپذیری اختیار رجوع به فدیه (عوض) در طلاق، به‌شیوه تحلیلی- اسنادی انجام شد و به این پرسش که آیا تحدید اراده زوجه در شکل «اسقاط حق رجوع به فدیه»، «شرط فعل منفی حقوقی» یا «صلح» و نظایر آن، امکان دارد، پاسخ داده شد. نتایج نشان داد که با مراجعه به ادله، مبانی و تحلیل هسته حق رجوع و ارتباط آن با مصلحت خانواده، معلوم می‌شود در طلاق خلع و مبارات، اقدام زن در تحدید اراده خود دراین‌باره، مؤثر نیست و پس از طلاق (تا انقضای عدّه) نیز حق بر رجوع به قوت خود باقی است و به‌طریق‌اولی در حد فاصل توافق مقدماتی و طلاق، اراده زوجه، تحدیدپذیر نخواهد بود. در ناحیه مرد نیز، شرط رجوع به زن، قبل از رجوع زن به فدیه، خلاف شرع و مقتضای بائن بودن و درنتیجه، باطل است. در طلاق به‌عوض نیز رجعی و بائن بودن طلاق و احکام آن در دست شارع مقدس است و جنبه حکمی دارد و نه جنبه حقی. از‌این‌رو، تحدید اراده، در هر دو مرحله (در دوره توافق مقدماتی و بعد از طلاق) به قیاس اولویت، امکان‌پذیر نخواهد بود.
کلیدواژه‌ها
اراده زوجه؛ تحدیدپذیری اختیار؛ فدیه (عوض)؛ طلاق خلع؛ طلاق مبارات؛ طلاق به عوض
مراجع
  1. ابن‌بابویه (شیخ صدوق)، محمد‌بن علی (1409هـ.ق). من لایحضره الفقیه. مترجم: غفاری، علی‌اکبر. تهران: نشر صدوق.
  2. ابن‌بابویه (شیخ صدوق)، محمدبن علی (1413هـ.ق). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  3. ابن‌بابویه(شیخ صدوق)، محمد‌بن علی (1415هـ.ق). المقنع. قم: مؤسسه امام هادی (ع).
  4. ابن‌براج، عبدالعزیز (1406هـ.ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  5. ابن‌فارس، احمد (1404هـ.ق). معجم مقاییس اللغه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
  6. ابن‌منظور، محمد‌بن مکرم (1414هـ.ق). لسان العرب. بیروت: دار‌الفکر.
  7. اصلانی، حمیدرضا1386). ضمانت اجرای شرط ترک فعل حقوقی ازمنظر فقه امامیه و حقوق مدنی ایران با رویکردی بر آرای امام‌ خمینی (ره). نشریه متین، 9(36)، 1-20.
  8. انصاری، مرتضی (1386). المکاسب. قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  9. انصاری، مرتضی (1421هـ.ق). صیغ العقود و الایقاعات. قم: مجمع اندیشه اسلامی.
  10. انصاری، مسعود.، و طاهری، محمدعلی (1388). دانشنامه حقوق خصوصی. تهران: انتشارات جنگل جاودانه.
  11. بحرالعلوم، محمد‌بن محمدتقی (1403هـ.ق). بلغه الفقیه. تهران: منشورات مکتبه الصادق.
  12. بحرانی آل عصفور، حسین‌بن محمد (بی‌‌تا). الانوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرایع. قم: مجمع البحوث العلمیه.
  13. بحرانی، یوسف‌بن احمد (1405هـ.ق). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  14. توحیدی، محمدعلی (1412هـ.ق). مصباح ‌الفقاهه فی المعاملات. تقریرات درس آیت‌اللّه ابوالقاسم خویی. بیروت: دار‌الهدی.
  15. جعفری‌صامت، حسین.، طبائی, مهشید سادات.، و نیک‌نژاد، جواد (1401هـ.ق). وضعیت فقهی حقوقی معاملات معارض با شرط ترک فعل حقوقی. نشریه مطالعات میان‌‌رشته‌‌ای فقه، 1(9)، 153- 167.
  16. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1376). حقوق خانواده. تهران: کتابخانه گنج دانش.
  17. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387). مجموعه محشای قانون مدنی. تهران: کتابخانه گنج دانش.
  18. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1391). مجموعه محشای قانون مدنی. تهران: انتشارات گنج دانش.
  19. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1393). ترمینولوژی حقوق. تهران: انتشارات گنج دانش.
  20. حرعاملی، محمد‌بن حسن (1409هـ.ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  21. حرعاملی، محمد‌بن حسن (1418هـ.ق). الفصول المهمه فی اصول الائم. قم: مؤسسه معارف اسلامی امام‌ رضا (ع).
  22. حسینی روحانی قمی، سیدمحمدصادق (1412هـ.ق). فقه الصادق. قم: دار‌الکتاب مدرسه امام صادق(ع).
  23. حسینی سیستانی، سیدعلی (1417هـ.ق). منهاج الصالحین. قم: دفتر حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی.
  24. حلبی ابوالصلاح، تقی‌‌الدین‌بن نجم‌الدین (1403هـ.ق). الکافی فی الفقه. اصفهان: کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین (ع).
  25. حلی (ابن‌ادریس)، محمد‌بن منصور (1410هـ.ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  26. حلی (فخر المحققین)، محمد‌بن حسن (1387). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  27. حلی، مقداد‌بن عبداللّه سیوری (1404هـ.ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرایع. قم: انتشارات کتابخانه آیت‌‌الله مرعشی نجفی (ره).
  28. حلی، مقداد‌بن عبداللّه سیوری (بی‌‌تا). کنز العرفان فی فقه القرآن. مترجم: بخشایشی، عبدالرحیم عقیقی. قم: بی‌‌نا.
  29. خسروی، حامد.، حاجی‌عزیزی، بیژن.، و نیازی، قدرت‌الله (1395). ماهیت رجوع و تمییز آن از مفاهیم مشابه. نشریه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 15(8)، 147-174.
  30. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1412هـ.ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دار‌العلم
  31. سبحانی تبریزی، جعفر (1414هـ.ق). نظام الطلاق فی الشریعه الاسلامیه الغراء. قم: مؤسسه امام ‌صادق (ع).
  32. سبزواری، محمدباقر (1423هـ.ق). کفایه الاحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  33. سکوتی نسیمی، رضا (1395). بررسی فقهی و حقوقی ضمانت اجرای تخلف از شرط ترک فعل حقوقی. نشریه آموزه‌های فقه مدنی، 8(13)، 129-156.
  34. شمس، عبدالله (1389). آیین دادرسی مدنی. تهران: نشر دراک.
  35. صدر، سیدمحمد (1416هـ.ق). ماوراء الفقه. بیروت: دار‌الاضواء.
  36. صفایی، سید حسن.، و امامی، سید اسدالله (1393). مختصر حقوق خانواده. تهران: نشر میزان.
  37. صیمری، مفلح‌بن حسن‌بن رشید (1408هـ.ق). تلخیص الخلاف و خلاصه الاختلاف. قم: کتابخانه آیت‌‌الله مرعشی نجفی.
  38. طباطبایی، سید علی‌بن محمد (1418هـ.ق). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل. قم: مؤسسه آل البیت.
  39. طوسی، ابوجعفر محمد‌بن حسن (1400هـ.ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی. بیروت: دار‌الکتاب العربی.
  40. طوسی، ابوجعفر محمد‌بن حسن (1407هـ.ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  41. طوسی، ابی جعفر محمد‌بن الحسن (1390). الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  42. طوسی، محمد‌بن الحسن (1401هـ.ق). تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  43. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌بن علی (1430هـ.ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: دار‌العلم.
  44. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین علی (1432هـ.ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  45. عاملی جزینی (شهید اول)، محمد‌بن جمال‌الدین مکی (1410هـ.ق). اللمعه الدمشقیه. بیروت: دار‌التراث الدار الاسلامیه.
  46. علامه حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدی (1420هـ.ق). تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه. قم: مؤسسه امام‌ صادق (ع).
  47. علامه‌حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدی (1423هـ.ق). قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  48. علامه‌حلی، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدی (1413هـ.ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  49. فاضل‌الآبی، حسن‌‌بن ابی‌طالب (1417هـ.ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  50. فاضل‌لنکرانی، محمد (1425هـ.ق). جامع المسائل. قم: امیر قلم.
  51. فیض‌کاشانی، محمدمحسن (1425هـ.ق). الشافی فی العقائد و الاخلاق و الاحکام. تهران: دار‌نشر اللوح المحفوظ.
  52. فیض‌کاشانی، محمدمحسن (بی‌‌تا). مفاتیح الشرایع. قم: انتشارات کتابخانه آیت‌‌الله مرعشی نجفی (ره).
  53. قاسم‌زاده، سید مرتضی (1392). حقوق مدنی مختصر قراردادها و تعهدات. تهران: نشر دادگستر.
  54. قمی، میرزا ابوالقاسم‌بن محمدحسن (1427هـ.ق). رسائل المیرزا القمی. محقق: تبریزیان، عباس. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  55. کاتوزیان، ناصر (1385). اثبات و دلیل اثبات. تهران: نشر میزان.
  56. کاتوزیان، ناصر (1390). ایقاع. تهران: نشر میزان.
  57. کاتوزیان، ناصر (1391). حقوق مدنی خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  58. کلینی، محمد‌بن یعقوب (1429هـ.ق). الکافی. قم: دار‌الحدیث للطباعه و النشر.
  59. محقق‌حلی، نجم‌الدین جعفر‌بن حسن هذلی (1408هـ.ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: انتشارات اسماعیلیان.
  60. محقق‌داماد، سید مصطفی (1384). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  61. محمود، عبدالرحمان (1991). معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه. بی‌‌جا: بی‌‌نا.
  62. مرتاضی، احمد.، حاجی‌حسینی، حسین.، و صفرخانی، مهدی (1396). تحلیل نظریه دوگانگی طلاق به‌عوض و طلاق خلع و آثار مترتب بر آن. نشریه جستارهای فقهی و اصولی، 9(3)، 169-197.
  63. مطهری، مرتضی (بی‌‌تا). فقه و حقوق. قم : بی‌‌نا.
  64. معین، محمد (1385). فرهنگ فارسی معین. تهران: نشر معین.
  65. مکارم‌شیرازی، ناصر (1424هـ.ق). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسه امام علی‌بن ابی‌‌طالب(ع).
  66. موسوی بجنوردی، سید محمد (1410هـ.ق). قواعد فقهیه. تهران: مؤسسه عروج.
  67. موسوی‌خویی، سید ابوالقاسم (1410هـ.ق). منهاج الصالحین. قم: مدینه العلم.
  68. موسوی‌عاملی، سیدمحمد‌بن علی (1411هـ.ق). نهایه‌‌المرام فی شرح مختصر شرایع الاسلام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  69. موسوی‌گلپایگانی، سید محمدرضا (1409هـ.ق). مجمع المسائل. قم: دار‌القرآن الکریم.
  70. نایینی، میرزامحمدحسین (1424هـ.ق). منیه‌‌الطالب فی شرح المکاسب. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  71. نجفی (کاشف‌الغطاء)، حسن‌بن جعفر (1422هـ.ق). انوار الفقاهه (کتاب الطلاق). نجف: مؤسسه کاشف‌الغطاء.
  72. نجفی، محمدحسن (1367). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار‌الاحیاء التراث العربی.
  73. نجفی‌خوانساری، موسی (1418هـ.ق). تقریر میرزا محمدحسین النایینی. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  74. نراقی، مولی احمد‌بن محمدمهدی (1422هـ.ق). رسائل و مسائل. قم: کنگره نراقیین ملامهدی و ملااحمد.
  75. هدایت‌نیا، فرج‌الله (1391). بررسی حدود اختیار زوج در طلاق خلع. نشریه فقه و حقوق خانواده، 56، 75- 96.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 296
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 132


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب