حیدری خراسانی, محمدرضا, توبه یانی, ابراهیم. (1403). مهاجرت جعافره طالبی به مصر از قرن دوم هجری؛ بررسی علل و پیامدها. مطالعات فلسفی کلامی, 12(30), 89-112. doi: 10.22034/mte.2024.19565.1856
محمدرضا حیدری خراسانی; ابراهیم توبه یانی. "مهاجرت جعافره طالبی به مصر از قرن دوم هجری؛ بررسی علل و پیامدها". مطالعات فلسفی کلامی, 12, 30, 1403, 89-112. doi: 10.22034/mte.2024.19565.1856
حیدری خراسانی, محمدرضا, توبه یانی, ابراهیم. (1403). 'مهاجرت جعافره طالبی به مصر از قرن دوم هجری؛ بررسی علل و پیامدها', مطالعات فلسفی کلامی, 12(30), pp. 89-112. doi: 10.22034/mte.2024.19565.1856
حیدری خراسانی, محمدرضا, توبه یانی, ابراهیم. مهاجرت جعافره طالبی به مصر از قرن دوم هجری؛ بررسی علل و پیامدها. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 12(30): 89-112. doi: 10.22034/mte.2024.19565.1856
مهاجرت جعافره طالبی به مصر از قرن دوم هجری؛ بررسی علل و پیامدها
1کارشناسی ارشد گروه تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران.
2دانشیار گروه ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران
چکیده
راهبرد مهاجرت یک الگوی کاربردی و تکرار پذیر برای خروج از محیط فشار و با فواید و اهداف متعدد است، در ادبیات قرآن جزو استراتژی های مطلوب و مثبت و توصیه شده می‌باشد. همچنین در سیره پیامبر و تجربه مسلمانان صدر اسلام، یک تصمیم سرنوشت ساز و مفید بوده است و مطالعه ابعاد مختلف آن برای جامعه امروز نیز می‌تواند یک راهکار اجرایی و عنصر رهایی بخش برای شهرهای پر جمعیت ایران و جهان باشد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای تاریخی به دنبال بررسی وجوه راهبرد مهاجرت در تجربه تاریخی فرزندان جعفر طیار می‌باشد تا علاوه بر روشن نمودن ابعاد تاریخی مسئله مهاجرت جعافره، این هدف را نیز محقق کند که در قدم‌های بعدی بتوان الگویی بومی از علل و پیامدهای مهاجرت‌های تاریخی استخراج نموده و طرح‌ها و راهکارهایی مطابق با وضعیت امروز ما داشته باشد. این تحقیق یکی از مهمترین علل مهاجرت جعافره طالبی به مصر را درگیری های قومی با عموزادگان حسنی در مدینه می‌داند، وجود فضای بسته از جهت حزبی، عدم آزادی در محیط فشار قبایل متعدد و فضای بسته و سنگین سیاسی نیز از دیگر علل می‌باشند. به دست اوردن فضای باز برای به دست گرفتن ابتکار عمل و پیشرفت در عرصه های مختلف به خصوص زراعت و معیشت، از جمله اهدافی است که ایشان را به مناطق آباد حاشیه نیل در صعید مصر کشاند. از نتایج فرهنگی مهاجرت و اسکان جعافره طالبی در مناطق جنوبی مصر میتوان به ابنیه و مراکز ساخته شده به دست ایشان، ایجاد تمایز به حسب هاشمی بودن و جلب توجه عموم قبایل مستقر و درآمیختگی با ایشان اشاره کرد. از جمله نتایج علمی این مهاجرت دانشمندان متعددی از نسل جعفر طیار هستند که در نقاط مختلف مصر زیسته اند. مهاجرت برای جعافره در زمینه اقتصادی باعث رونق تجارت و کشاورزی شده و در عرصه نظامی، همکاری های موفقی را با قبایل و حکومت های حوالی خود ایجاد کرده است.
ابن هشام، عبدالملک بن هشام (1361)، سیرت رسول‌الله، رفیع‌الدین اسحاق بن محمد همدانی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
________________ (1355 ش/ 1936 م) السیره النبویه، حققها و شرحها، محقق؛ مصطفی سقا ابراهیم الابیاری و عبدالحفیظ شلبی، قاهره، مکتبه المصطفی.
________________ (1392)، سیرت محمد رسول‌الله (از تبار شناسی تا هجرت) مسعود انصاری، تهران، انتشارات مولی.
ارسلان ایلکا، محسن حیدرنیا، صابر اداک (1401) «نمایندگان فرهنگی پیامبر(ص) و کارکرد آنان در گستره دعوت‌گری پیامبر(ص) با رویکرد به رویداد هجرت به حبشه»، فصل‌نامه پژوهش‌نامه تاریخ، شماره 66، بهار.
ای وان وورست (1384)، مسیحیت از لابه لای متون، ترجمه جواد باغبانی و عباس رسول‌زاده، قم، انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، چاپ اول.
خلیل، جر، فرهنگ عربی به فارسی، ترجمه سید حمید طبیبیان، تهران، امیر کبیر، چاپ ششم.
دوران، علیرضا (1390)، یونیتارین‌ها، نیستان ادیان و مذاهب، سال دوم، شماره3، پاییز و زمستان، صص 131 - 144
دهخدا، علی اکبر (1339)، لغت نامه (زیر نظر محمد معین) تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
الذهبی، محمد بن احمد بن عثمان (1422)، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، السیره النبویه، تحقیق دکتر عمر عبدالسلام تدمری،بیروت، دار الکتب العربی.
سیف، محسن و فتح‌علی‌زاده، نجمه (1394)، «دشواری ترجمه زبان عرفانی»، نشریه پژوهش‌های ترجمه در ادبیات عربی، شماره 13، پاییز و زمستان، صص 36 - 63.
طبری، ابی‌جعفر محمد بن جریر (1939) تاریخ الامم و الملوک، قاهره، مطبعه الاستفامه بالقاهره،
طه حسین (1339)، آیینه اسلام، محمد ابراهیم آیتی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
عابدین، عبدالحمید (بی‌تا)، بین الحبشه و العرب، دار الفکر العربی،
فتحی غیث (2001)، الاسلام و الحبشه عبر التاریخ.
فلیح حنوش، جعفر حسین (1429) جعفر بن ابی‌طالب و دوره فی‌الدعوه الاسلامیه، قم، المعاونیه الثقافیه للمجمع العالمی لاهل‌البیت(ع)،
محمد شلبی (1416 ق/ 1996 م)، حیاه جعفر بن ابی‌طالب ذی الجناحین، بیروت، دار الجیل.
محمد علی اسبر (1991)، بطلا الجهاد و العقیده الشهیدان الخالدان (الحمزه و الجعفر) بیروت، دار الاصاله.
میرزایی، نجف‌علی (1388)، فرهنگ اصطلاحات عربی - فارسی، تهران، فرهنگ معاصر.
نایف منیر فارس (1432 ق/ 2011 م)، عبق الرحاحین فی سیره ذی الجناحین و ال بیته‌ی، مبره الآل و الاصحاب.
یعقوبی بغدادی، احمد بن اسحاق (1429)، تاریخ یعقوبی، قم، الجزء الثانی، دار الزهرا، الجزء الثانی
ب. منابع انگلیسی
David lee (2015), contextualization of sufi spirituality in seventeenth and eighteenth century china (the role of liu zhi) wipf and stock.
Moses adeleke(2020) .bookreview on models of contextual theology ,olabisi onabanho university,(academia.edu)
Stephen b .bevans (2002) Models of contextual theology,orbis book, ,new york
WIM Raven (1988), some early Islamic texts on the Negus of ABYSSINIA , jornal of semitic studies, xxxiii/2, free university of amesterdam
What is comparative theology.boston theology department (bc.edu
ZEKI saritoprak (2017) an Islamic approach to migration and refugees , john carrol university, faculty bibliographies community homepage,
