فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,012
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,750
جهانفر, رضا, بیاتی, هادی. (1403). ارتش و حکومت (واگرایی و هم‌گرایی 1304 – 1367 ش). مطالعات فلسفی کلامی, 18(48), 7-29. doi: 10.22034/skh.2023.12115.1250
رضا جهانفر; هادی بیاتی. "ارتش و حکومت (واگرایی و هم‌گرایی 1304 – 1367 ش)". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 48, 1403, 7-29. doi: 10.22034/skh.2023.12115.1250
جهانفر, رضا, بیاتی, هادی. (1403). 'ارتش و حکومت (واگرایی و هم‌گرایی 1304 – 1367 ش)', مطالعات فلسفی کلامی, 18(48), pp. 7-29. doi: 10.22034/skh.2023.12115.1250
جهانفر, رضا, بیاتی, هادی. ارتش و حکومت (واگرایی و هم‌گرایی 1304 – 1367 ش). مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 18(48): 7-29. doi: 10.22034/skh.2023.12115.1250

ارتش و حکومت (واگرایی و هم‌گرایی 1304 – 1367 ش)

مجله سخن تاریخ
مقاله 1، دوره 18، شماره 48، دی 1403، صفحه 7-29    اصل مقاله (568.41 K)
نوع مقاله: علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/skh.2023.12115.1250
نویسندگان
رضا جهانفر1؛ هادی بیاتی* 2
1دکتری جامعه شناسی ورزش، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
2استادیار تاریخ گروه معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
چکیده
در طول تاریخ، سازمان‌های نظامی همواره نقش قابل توجهی بر حیات سیاسی - اجتماعی جوامع داشته‌اند. در این میان ارتش همواره به‌عنوان یک طبقه مجزا در ساختار اجتماعی ایران شناخته شده بوده و تقریباً در تمامی تحولات سیاسی - اجتماعی ایران حضور پررنگی داشته و ارتباط تنگاتنگی با نظام حاکم دارد. بر این اساس، بررسی عمل‌کرد سیاست‌های هم‌گرایانه و واگرایانه ارتش با حکومت از دوره قاجار تا انقلاب اسلامی هدف پژوهش حاضر است. نوع و روش تحقیق تاریخی - میدانی است که به شیوه توصیفی - تشریحی و با استفاده از ابزار فیش‌برداری و مصاحبه، داده‌ها گردآوری و تجزیه‌ و تحلیل شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل کتاب‌ها و اسناد تاریخی و نیز تعداد 40 نفر از استادان دانشگاه و افسران ارتش که در جنگ تحمیلی حضور داشتند، است. نتایج پژوهش حاکی از آن است، که ارتش در تاریخ معاصر ایران به‌عنوان یک نهاد نظامی، در دوره‌ی حکومت پهلوی اول با سیاست‌های هم‌گرایانه‌ای چون: مداخله در انتخابات و جابه‌جایی دولت‌ها نقش تعیین کننده‌ای در تحولات سیاسی و اجتماعی داشت و رضا خان با استفاده از ارتش بر قوای مجریه و مقننه مسلط شد. در نیمه‌ی دوم حکومت پهلوی نیز، محمدرضا شاه، با استفاده از شرایط بین‌المللی و با بازسازی ارتش به تلاش همه ‌جانبه برای احیای دولت مطلقه دست زد. در برهه‌ای از شکل‌گیری انقلاب اسلامی نیز، ارتش با پیوستن به انقلابیون و نیز در دوران حیات نظام جمهوری اسلامی ایران،‌ همواره به‌عنوان حامی نظام بوده و در این زمینه، رشادت‌ها و قابلیت‌های زیادی را در حوزه‌ی امنیت از جمله در جنگ تحمیلی هشت‌ساله، در کارنامه خود دارد.
کلیدواژه‌ها
ارتش؛ ایران؛ پهلوی؛ انقلاب اسلامی
مراجع
الف. اسناد و روزنامه

  1. اسناد بنیاد تاریخ معاصر ایران، سند شماره844 - 509.
  2. اسناد موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، (1302). پ 16، 6 - 7.
  3. اسناد موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، سند شماره 3 - 24.
  4. تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد، (1387)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  5. مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی (بی‌تا)، دوره‌ی هفتم تقنینیه، جلسه پانزدهم.
  6. اطلاعات در یک ربع قرن، تهران، روزنامه اطلاعات، 1329، 22.
  7. روزنامه 15 خرداد، دوشنبه 4 مهر 1340.
  8. روزنامه اطلاعات، 1329، سه شنبه 6 آبان، 29.
  9. روزنامه حبل‌المتین، شماره 28 - 29، یک مرداد 1308، 18.
ب. کتاب‌ها و مقالات فارسی

  1. افسر، پرویز (1333)، تاریخ ژاندارمری ایران، قم، بی‌نا.
  2. امیری بویر احمدی، وینسنت اندرو (1371)، نظریه‌های دولت، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نشر نی، چاپ نهم.
  3. آبراهامیان، یرواند (1392)، تاریخ ایران مدرن، ترجمه دکتر رامین قدسی، عسگر قهرمان‌پور بناب، اصفهان، موسسه انتشاراتی نقش نگین، کهن دژ، چاپ اول.
  4. آوری، پیتر، گاوین همیلی و چارلز ملویل (1377)، تاریخ ایران دوره پهلوی (مجموعه تاریخ کمبریج). ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران، انتشارات جامی، چاپ اول.
  5. باتومور، تی، بی (1369)، نخبگان و جامعه، ترجمه علیرضا طیب، تهران، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
  6. تقی‌زاده، حسن (1372)، زندگی طوفانی، تهران، انتشارات علمی، چاپ دوم.
  7. تهرانی، اکبر (1394)، ارتش پایدار (از صفویه تا جمهوری اسلامی)، تهران، نشر سفیر اردهال، چاپ اول.
  8. جعفری، مجتبی و غفوری، علی (1390)، آخرین نبرد، تهران، نشر سوره سبز، چاپ اول.
  9. دولت‌آبادی، یحیی (1378)، حیات یحیی، جلد 5، تهران، نشر فردوس، چاپ اول.
  10. رحیم‌زاده صفوی، علی اصغر (1364)، اسرار سقوط احمدشاه، به‌کوشش بهمن دهگان، تهران، نشر فردوسی، چاپ دوم.
  11. رضایی، ولی‌الله (1388)، ارتش و جنگ، تهران، نشر مجمع فرهنگی آیت‌الله بهشتی، چاپ اول.
  12. رواسانی، شاپور (1388)، دولت و حکومت در ایران در دوره سلطه استعمار سرمایه‌داری، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول.
  13. سپهر، احمد علی (مورخ الدوله) (1368)، ایران در جنگ بزرگ، تهران، انتشارات ادیب، چاپ دوم.
  14. شادی، مرتضی (1368)، نقش ارتش در تحولات سیاسی ایران از پیدایش ارتش تا سال 1366، تهران، نشر دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
  15. شعبانی، رضا (1355)، طراح کودتا، تهران: نشر امیر کبیر، چاپ اول.
  16. شیخ‌الاسلامی، جواد (1369)، افزایش نفوذ روس و انگلیس در ایران، تهران، انتشارات کیهان، چاپ اول.
  17. عاقلی، باقر (1384)، ارتش ایران از کودتای 1299 تا شهریور 1320، تهران، نشر خجسته.
  18. فخرایی، ‌ابراهیم (1366)، سردار جنگل، تهران، نشر جاویدان، چاپ دوم.
  19. کاتم، ریچارد (1371)، ناسیونالیسم در ایران، ترجمه فرشته سرلک، تهران، نشر گفتار، چاپ اول.
  20. کرونین، استفانی (1377)، ارتش و تشکیل حکومت پهلوی در ایران، ترجمه غلامرضا علی بابایی، تهران، نشر خجسته، چاپ اول.
  21. ________ (1387)، رضا شاه و شکل‌گیری ایران نوین، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران، انتشارات جامی، چاپ دوم.
  22. کودتای نوژه (1367)، تهران، نشر موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ اول.
  23. کیانوری، نورالدین (1371)، خاطرات کیانوری، تهران، نشر اطلاعات، چاپ اول.
  24. مختاری اصفهانی، رضا (1392)، پهلوی اول از کودتا تا سقوط، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، چاپ اول.
  25. مکی، حسین (1357)، تاریخ بیست ‌ساله ایران، جلد سوم، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول.
  26. _______ (1358)، تاریخ بیست ‌ساله ایران، جلد 1 و 6، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول.
  27. منظورالاجداد، محمد حسین (1380)، سیاست و لباس: گزیده اسناد متحدالشکل شدن البسه 1307 - 1318، تهران، انتشارات سازمان اسناد ملی ایران، پژوهشکده اسناد، چاپ اول.
  28. میرزا صالح، غلام‌حسین (1372)، رضا شاه: خاطرات سلیمان بهبودی، شمس پهلوی، علی ایزدی، تهران، انتشارات طرح نو، چاپ اول.
  29. میلسپو، آرتور چستر (1371). آمریکایی‌ها در ایران، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، نشر البرز، چاپ اول.
  30. نجاتی، غلامرضا (1371)، تاریخ 25 ساله سیاسی ایران، ج1، تهران، نشر موسسه خدمات فرهنگی رسا.
  31. ودیس، جک (1358). ارتش و سیاست، ترجمه م. سجودی، تهران، انتشارات مازیار، چاپ اول.
  32. ورهرام، غلامرضا (1385)، نظام سیاسی و سازمان‌های اجتماعی ایران در عصر قاجار، تهران، انتشارات معین، چاپ اول.
  33. هانتیگتون، ساموئل (1370)، سازمان سیاسی در جوامع دست‌خوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر نی، چاپ اول.
  34. شیخ‌الاسلامی، جواد (1369)، نظری به کودتای سوم اسفند  1299، مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی، سال پنجم، شماره 41 و 42، بهمن و اسفند، صص 17 – 8.
ج. پایان نامه‌ها

  1. خسروی خوش‌مرام، فرهاد (1375)، جایگاه و نقش ارتش در نظام سیاسی ایران ( 1332 - 1357)، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران).
  2. دلاوری، رضا (1372)، نقش ارتش در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ( 1299 تا 1357)، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع)).
  3. نوژاد، محمد (1369)، جمهوری رضا خان و نقش قدرت‌های خارجی در آن، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران).
 

د. لاتین

  1. Maurice, Janowitz, (1964). entitled "Military in Political Development of New Nations", Chicago, the university of chivago.
  2. Army and Government (Divergence and Convergence 1367-1304
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 196
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 62


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب