فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,267
تعداد مقالات9,447
تعداد مشاهده مقاله2,712,684
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,513,808
چاندیو, ساجد علی, رفیعی محمدی, ناصر. (1403). بررسی تحلیلی روایات تفسیری مرتبط با جناب جعفر طیار. مطالعات فلسفی کلامی, 18(47), 28-48. doi: 10.22034/skh.2024.19728.1573
ساجد علی چاندیو; ناصر رفیعی محمدی. "بررسی تحلیلی روایات تفسیری مرتبط با جناب جعفر طیار". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 47, 1403, 28-48. doi: 10.22034/skh.2024.19728.1573
چاندیو, ساجد علی, رفیعی محمدی, ناصر. (1403). 'بررسی تحلیلی روایات تفسیری مرتبط با جناب جعفر طیار', مطالعات فلسفی کلامی, 18(47), pp. 28-48. doi: 10.22034/skh.2024.19728.1573
چاندیو, ساجد علی, رفیعی محمدی, ناصر. بررسی تحلیلی روایات تفسیری مرتبط با جناب جعفر طیار. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 18(47): 28-48. doi: 10.22034/skh.2024.19728.1573

بررسی تحلیلی روایات تفسیری مرتبط با جناب جعفر طیار

مجله سخن تاریخ
دوره 18، شماره 47، آبان 1403، صفحه 28-48    اصل مقاله (1018.61 K)
نوع مقاله: علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/skh.2024.19728.1573
نویسندگان
ساجد علی چاندیو1؛ ناصر رفیعی محمدی* 2
1دانشجوی دکتری تاریخ اهل بیت(ع)، مجتمع تاریخ سیره و تمدن اسلامی، جامعة المصطفی العالمیة پاکستان
2دانشیار مجتمع تاریخ، سیره و تمدن اسلامی جامعة‌المصطفی(ص) العالمیة قم، ایران
چکیده
مجموعه سترگی از احادیث تفسیری در اختیار ماست که از مصادر مهم قرآنی پس از قرآن کریم محسوب می‌شود. گرچه بسیاری از این روایات که در تفاسیرهای قرآن آمده، مشکل فقدان یا ضعف سند دارد، اما با توجه به متن، قراین و شواهد، نقش ارزنده‌ای در تفسیر و تبیین کلام الهی دارند. روایات تفسیری، گونه‌های مختلفی دارد؛ ازجمله: توضیح واژه، بیان سبب نزول، جری و تطبیق، استخراج احکام، بیان بطون آیات و تأویل، تبیین مصداق آن، تفسیر قرآن‌به‌قرآن، تمثیل، تشبیه و ... . بخشی از روایات تفسیری، به بیان مصادیق برای آیات پرداخته است. این مصادیق، 2 قسم است؛ برخی، مصداق انحصاری است؛ مانند آیه اکمال که در مورد امیر مؤمنان(ع) است. قسم دوم، بیان مصداق اتم یا بارز آن آیه، بدون انحصار است. نام و شخصیت جعفر‌بن‌ابی‌طالب(ع) نیز طبق منابع موجود، در بیش از 30 آیه قرآن آمده است. بسیاری از این آیات، از قسم دوم است. گرچه آیه عام و فراگیر است و یا سبب نزول دیگری دارد، اما از آنجا که قرآن فرا زمان و فرا مکان است، امامان(ع) آیه را بر سایر مصادیق تعمیم و توسعه معنایی داده‌اند. آیات مربوط به جعفر طیار در منابع تفسیری و حدیثی عبارت‌اند از:
در 26 سوره قرآن کریم که 12 مدنی و 14 مکی است، 34 آیه وجود دارد که جعفر طیار، یکی از مصادیق بارز آن می‌باشد؛ شامل سوره‌های: بقره دو آیه (۱۳و ۲۵)، آل‌عمران یک آیه (۳۳)، نساء یک آیه (۶۹)، انعام یک آیه (۵۴)، اعراف یک آیه (۴۶)، انفال یک آیه (۳۴)، توبه سه آیه (۱۹، 106 و ۱۱۹)، یونس یک آیه (۶۲)، حجر یک آیه (۴۷)، نحل یک آیه (۴۱)، اسراء یک آیه (۹)، حج سه آیه (۲۴، ۳۹ و ۴۰)، نور یک آیه (۳۶)، قصص یک آیه (۶۱)، احزاب یک آیه (۲۳)، فاطر یک آیه (۲۲)، ص یک آیه (۲۸)، زمر یک آیه (۱۰)، جاثیه یک آیه (۲۱)، محمد دو آیه (۴ و ۱۱)، حجرات یک آیه (۱۵)، طور یک آیه (۱۷)، حدید یک آیه (۱۹)، تحریم یک آیه (۸)، عبس دو آیه (۳۸ و ۳۹) و مطففین دو آیه (۲۲ و ۲۳). در برخی از این آیات، جعفر در کنار خاندان اهل‌بیت(ع) قرار گرفته است که نشان‌دهنده جایگاه والای اوست. همچنین، در برخی آیات که به صالحان، صادقان، مؤمنان، ابرار، تقواپیشگان، نیکان، شهداء، اذن قتال‌یافتگان، زندگان، خارج‌شدگان از سرزمین‌هایشان، مجاهدان وغیره اشاره دارند، حضرت جعفر محور اصلی قرار گرفته است.
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم؛ جعفر طیار؛ پیامبر(ص)؛ علی(ع)؛ حمزه؛ حسنین(ع)
مراجع
قرآن کریم، ترجمه حسین انصاریان.

  1. ابن‌حیون، نعمان‌بن‌محمد مغربى،‏ 1409ق، شرح الأخبار فی فضائل الائمة الأطهار(ع)، محقق/مصحح: محمدحسین حسینى جلالى، قم، جامعه مدرسین.
  2. ابن‌سعد، محمد، 1410ق، الطبقات الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، چاپ اوّل، بیروت، دار الکتب العلمیة.
  3. ابن‌شهرآشوب مازندرانی، محمد‌بن‌علی، 1379ق، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، چاپ اوّل، قم، علامه
  4. ابن‌طاووس، على‌بن‌موسى،‏ ۱۴۰۰ق، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، محقق/مصحح: علی عاشور، چاپ اوّل، قم، خیام.
  5. ـــــ ، ۱۴۱۳ق، الیقین باختصاص مولانا علی(علیه السلام) بإمرة المؤمنین‏، محقق/مصحح: اسماعیل انصارى زنجانى خوئینى، چاپ اوّل، قم، دار الکتاب.
  6. ابن‌عربی، محمد‌بن‌عبدالله‌بن‌ابوبکر، بی‌تا، احکام القرآن، بی‌جا.
  7. استرآبادی، علی، 1409ق، تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، محقق/مصحح: حسین استادولى، چاپ اوّل، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
  8. آقابزرگ طهرانی، بی‌تا، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  9. بحرانی، سید هاشم‌بن‌سلیمان، ۱۳۷۴ش، البرهان فی تفسیر القرآن، محقق/مصحح: قسم الدراسات الاسلامیة مؤسسة البعثة، چاپ اوّل، قم، مؤسسه بعثت.
  10. ـــــ ، 1411ق، حلیة الأبرار فی أحوال محمد وآله الطاهرة، چاپ اوّل، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
  11. ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق احمد‌بن‌ابراهیم، ۱۴۲۲ق، الکشف والبیان عن تفسیر القرآن، چاپ اوّل، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  12. حبری کوفی ابوعبدالله، حسین‌بن‌حکم، ۱۴۰۸ق، تفسیر الحبری، چاپ اوّل، بیروت، مؤسسة آل‌البیت(ع) لإحیاء التراث.
  13. حجتی، محمدباقر، 1369، أسباب النزول، با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  14. حسکانی، عبیدالله‌بن‌عبدالله، ۱۴۱۱ق، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، محقق/مصحح: محمدباقر محمودى، التابعة لوزارة الثقافة والإرشاد الإسلامی، چاپ اوّل، تهران، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة.
  15. دیلمی، حسن‌بن‌محمد، 1412ق، إرشاد القلوب إلی الصواب، چاپ اوّل، قم، الشریف الرضی.‏
  16. ـــــ ، 1427ق، غرر الأخبار، محقق/مصحح: اسماعیل ضیغم، چاپ اوّل، قم، دلیل ما‏.
  17. رشیدالدین میبدی، احمد‌بن‌ابی‌سعد، ۱۳۷۱ش، کشف الأسرار وعدة الأبرار، تحقیق: علی‌اصغر حکمت، چاپ پنجم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
  18. صدوق، محمد‌بن‌علی، 1362ش، الخصال، محقق/مصحح: علی‌اکبر غفارى، چاپ اوّل، قم، جامعه مدرسین.
  19. طبرسی، فضل‌بن‌حسن، ۱۳۷۲ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران، انتشارات ناصر خسرو.
  20. عبدالهادی مسعودی، 1392، «اعتبارسنجی منابع تفسیر روایی شیعه»، تفسیر اهل‌بیت(ع)، شماره اول، بهار و تابستان: 26-27.
  21. عیاشی، محمد‌بن‌مسعود، ۱۳۸۰ق، تفسیر العیاشی، محقق/مصحح: سید هاشم رسولى محلاتى، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة.
  22. فاکر میبدی، محمد، 1393، مبانی تفسیر روایی، چاپ اوّل، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  23. قمی، علی‌بن‌ابراهیم، ۱۴۰۴ق، تفسیر قمی، محقق/مصحح: طیّب موسوى جزائرى، قم، دار الکتاب.
  24. کلینی، محمد‌بن‌یعقوب،‏ 1407ق، الکافی، محقق/مصحح: علی‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
  25. کوفی، فرات‌بن‌ابراهیم، ۱۴۱۰ق، تفسیر فرات کوفی، محقق/مصحح: محمد کاظم، چاپ اوّل، تهران، مؤسسة الطبع والنشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی.
  26. لجنه التحقیق لمدرسة الإمام باقر العلوم(ع)، 1422ق، موسوعة کتاب الله واهل‌البیت(ع) فی حدیث ثقلین، قم، دلیل ما.
  27. مجلسى، محمدباقر‌بن‌محمدتقى، 1403ق، بحار الأنوار، محقق/مصحح: جمعى از محققان‏، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  28. محمدی ری‌شهری، محمد، 1390ش، درآمدی بر تفسیر جامع روایی، مؤسسه علمی ـ فرهنگی دار الحدیث، چاپ اوّل، قم، سازمان چاپ و نشر.
  29. مفید، محمد‌بن‌محمد‌بن‌نعمان، 1413ق، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تصحیح: مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام)، چاپ اوّل، قم، کنگره شیخ مفید.
  30. مقاتل‌بن‌سلیمان، ۱۴۲۳ق، تفسیر مقاتل‌بن‌سلیمان، تحقیق: عبدالله محمود شحاته، چاپ اوّل، بیروت، دار إحیاء التراث.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 86
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 38


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب