فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات118
تعداد شماره‌ها1,255
تعداد مقالات9,395
تعداد مشاهده مقاله2,660,163
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,486,801
حیدری نسب, علیرضا, اسمعیلی صدرآبادی, مهدی, حیدری نسب, مرتضی. (1403). حوزه و مکاتب حدیثی سجستانیان. مطالعات فلسفی کلامی, 11(21), 97-124. doi: 10.22034/pht.2025.14004.1352
علیرضا حیدری نسب; مهدی اسمعیلی صدرآبادی; مرتضی حیدری نسب. "حوزه و مکاتب حدیثی سجستانیان". مطالعات فلسفی کلامی, 11, 21, 1403, 97-124. doi: 10.22034/pht.2025.14004.1352
حیدری نسب, علیرضا, اسمعیلی صدرآبادی, مهدی, حیدری نسب, مرتضی. (1403). 'حوزه و مکاتب حدیثی سجستانیان', مطالعات فلسفی کلامی, 11(21), pp. 97-124. doi: 10.22034/pht.2025.14004.1352
حیدری نسب, علیرضا, اسمعیلی صدرآبادی, مهدی, حیدری نسب, مرتضی. حوزه و مکاتب حدیثی سجستانیان. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 11(21): 97-124. doi: 10.22034/pht.2025.14004.1352

حوزه و مکاتب حدیثی سجستانیان

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی (علمی پژوهشی)
دوره 11، شماره 21، دی 1403، صفحه 97-124    اصل مقاله (11.43 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2025.14004.1352
نویسندگان
علیرضا حیدری نسب1؛ مهدی اسمعیلی صدرآبادی* 2؛ مرتضی حیدری نسب3
1دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان
2دانشیار علوم قرآن و حدیث، گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی حضرت نرجس (س)، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان؛ «نویسنده مسئول»
3کارشناس ارشد تفسیر و علوم قرآن دانشگاه قم
چکیده
سجستان، ناحیه پهناوری در شرق اسلامی است که در آن راویان و محدثان به فعالیت و تلاش برای اخذ و نشر حدیث و توسعه و تعمیق معارف آن پرداخته و آثار متعددی فراهم آورده‌اند. این نوشتار ضمن بررسی حوزه حدیثی سجستان، از جهت محدوده زمانی به بررسی تلاش‌های علمی حدیثی دانشیان آن حوزه، به‌طور عمده در پنج قرن نخست هجری قمری می‌پردازد. پژوهش حاضر از رهگذر روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به نتایج زیر تأکید می‌کند: 1. از جمله مناطقی از ایران که سهم ممتازی در نقل و نگارش حدیث، نشر آثار حدیثی و توسعه و تعمیق معارف آن به‌ویژه در زمینه حدیث اهل سنت داشته‌اند؛ حوزه سجستان بوده‌ است؛ 2. بیشتر کوشش‌های سجستانیان در عرصه أخذ، نقل و نشر حدیث، متوجه جامع‌نویسی، شرح‌نگاری، حاشیه‌نویسی، غریب‌نویسی، علل‌نویسی و بازتنظیم تألیفات پیشین و معرفی راویان یا مؤلفان آنان شده است؛ 3. اوج فعالیت حدیثی و محدثان شیعه با حضور نام‌آورانی چون حریز سجستانی در قرن دوم بوده است و در ارتباط با حدیث اهل تسنن، به‌ویژه در شهرهای زَرَنج و بُست، در قرن‌های سوم و چهارم با حضور ابن کرام (۲۵۵ق)، ابوداوود سجستانی (۲۷۵ق)، عبدالله بن ابی‌داوود (۳۱۶ق)، ابن‌حبّان بستی (۳۵۴ق) و خطّابی بستی (۳۸۸ق) بیشترین تجمع و فعالیت محدثان صورت گرفته است.
کلیدواژه‌ها
سجستان؛ حوزه حدیثی؛ مکاتب حدیثی؛ بست؛ زرنج؛ پنج قرن نخستین هجری
مراجع
  1. ابن‌حِبّان بُستی، محمد. الثقات. حیدر آباد الدکن الهند: مؤسسه الکتب الثقافیه، الطبعه الأولی، 1393ق.
  2. ابن‌حِبّان بستی، محمد. صحیح ابن حبان بُستی. تحقیق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسه الرساله، الطبعه الثانیه، 1414ق.
  3. ابن‌حِبّان بُستی، محمد. المجروحین. تحقیق: محمود ابراهیم زاید، مکه المکرمه: دارالباز للنشر و التوزیع، بی‌تا.
  4. ابن حنبل، احمد. مسند احمد. بیروت: دار صادر، بی‌تا.
  5. ابن حوقل، محمد. صوره الأرض. بیروت: دار صادر، الطبعه الثانیه، 1938م.
  6. ابن عساکر، علی بن حسن. تاریخ مدینه دمشق. بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع، 1415ق.
  7. ابن نجار بغدادی، احمد. المستفاد من ذیل تاریخ بغداد. مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی، 1417ق.
  8. ابوداوود سِجِستانی، سلیمان بن اشعث. سؤالات الآجری لابی داود. بیروت: مؤسسه الریان للطباعه و النشر و التوزیع، الطبعه الأولی، 1418ق.
  9. ابوداوود سِجِستانی، سلیمان بن اشعث. رساله ابی داوود الی اهل مکه فی وصف سننه. تحقیق: محمد صباغ، بیروت: دارالعربیه، بی‌تا.
  10. ابوداوود سِجِستانی، سلیمان بن اشعث. سؤالات ابی داوود لاحمد. بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
  11. ابوالفداء، اسماعیل بن علی. تقویم البلدان. قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه، الطبعه الأولی، 2007م.
  12. ابوریه، محمود. أضواء علی السنه المحمدیه. بی‌جا: نشر البطحاء، الطبعه الخامسه، بی‌تا.
  13. ادریسی، محمد بن محمد. نزهه المشتاق فی إختراق الآفاق. بیروت: عالم الکتب، الطبعه الأولی، 1409ق.
  14. اصطخری، ابراهیم بن محمد. مسالک الممالک. بیروت: دار صادر، 1927م.
  15. بجنوردی، سید کاظم. دائره المعارف بزرگ اسلامی. تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی، چاپ دوم، 1374ش.
  16. بروسوی، محمد بن علی. أوضح المسالک إلی معرفه البلدان و الممالک. بیروت: دارالغرب الاسلامی، الطبعه الأولی، 1427ق.
  17. بغدادی، اسماعیل پاشا. هدیه العارفین. بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  18. پاکتچی، احمد. جوامع حدیثی اهل سنت. تهران: دانشگاه امام صادق×، چاپ اول، 1391ش.
  19. پیری، محمد رضا و دیگران. سیر تاریخی حدیث در سیستان عصر ظهور. نشریه کتاب و سنت، شماره 4، 1393ش.
  20. حبیبی، عبدالحی. تاریخ افغانستان بعد از اسلام. تهران: افسون، 1380ش.
  21. حداد عادل، غلامعلی. دانشنامه جهان اسلام. (ج3) تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی، 1376ش.
  22. حداد عادل، غلامعلی. دانشنامه جهان اسلام. (ج21) تهران: مؤسسه فرهنگی هنری کتاب مرجع، 1395ش.
  23. حموی، یاقوت بن عبدالله. معجم البلدان. بیروت: دار احیاء التراث، 1399ق.
  24. حمیری، محمد بن عبدالله. الروض المعطار فی خبر الأقطار. محقق: إحسان عباس، بیروت: مکتبه لبنان، الطبعه الثانیه، 1984م.
  25. حیدری نسب، علیرضا. درآمدی بر حوزه حدیثی سجستان و راویان و محدثان آن. دانشگاه سیستان و بلوچستان، چاپ اول، 1400ش.
  26. خطّابی بُستی، حمد بن محمد. معالم السنن. حلب: المطبعه العلمیه، الطبعه الأولی، 1351ق.
  27. خطّابی بُستی، حمد بن محمد. أعلام الحدیث. تحقیق: محمد بن سعد، مکه المکرمه: جامعه أم القری، الطبعه الأولی، 1409ق.
  28. خطّابی بُستی، حمد بن محمد. الغنیه عن الکلام و اهله. بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
  29. خطیب بغدادی، احمد بن علی. تاریخ بغداد. بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الأولی، 1417ق.
  30. ذهبی، محمد بن احمد. میزان الإعتدال فی نقد الرجال. بیروت: دار المعرفه للطباعه و النشر، الطبعه الاولی، 1382ق.
  31. ذهبی، محمد بن احمد. تاریخ الإسلام. تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت: دارالکتاب العربی، الطبعه الأولی، 1407ق.
  32. ذهبی، محمد بن احمد. سیر أعلام النبلاء. تحقیق: شعیب الأرناؤوط، محمد نُعَیم العرقسوسی، بیروت: مؤسسه الرساله، چاپ نهم، 1413ق.
  33. ذهبی، محمد بن احمد. تذکرة الحفاظ. تحقیق ابی الزهراء حازم قاضی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  34. زرکلی، خیرالدین. الأعلام. بیروت: دارالعلم للملایین، الطبعه الخامسه، 1980م.
  35. سِجزی وائلی بکری، عبیدالله بن سعید بن حاتم. رساله الإمام السِجزی فی الرد على من أنکر الحُرّف والصوت. تحقیق: محمد باکریم باعبدالله، المدینه المنوره: عمادة البحث العلمی بالجامعه الإسلامیه، الطبعه الثانیه، 1423ق/2002م.
  36. سمعانی، عبدالکریم بن محمد. الأنساب. بیروت: دار الجنان للطباعه و النشر و التوزیع، الطبعه الأولی، 1408ق.
  37. شهرستانی، عبدالکریم. الملل و النحل. تحقیق محمد سید کیلانی، بیروت: دار المعرفه، بی‌تا.
  38. صدوق، محمد بن علی. من لایحضره الفقیه. تحقیق: علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، بی‌تا.
  39. صفدی، صلاح الدین. الوافی بالوفیات. احمد ارناؤوط، بیروت: دار احیاء التراث، 1420ق.
  40. طباطبایی، سید کاظم. مسند نویسی در تاریخ حدیث. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1377ش.
  41. طبری، محمد بن جریر. تاریخ الأمم و الملوک. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بی‌تا.
  42. طوسی، محمد بن حسن. تهذیب الأحکام. تحقیق سید حسن خرسان، طهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1365ش.
  43. طوسی، محمد بن حسن. الفهرست. قم: مؤسسه نشر الفقاهه، الطبعه الأولی، 1417ق.
  44. طهرانی، آقابزرگ. الذریعه الی تصانیف الشیعه. بیروت: دارالأضواء، 1403ق.
  45. عسقلانی، احمد بن حجر. لسان المیزان. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، الطبعه الثانیه، 1390ق.
  46. عسقلانی، احمد بن حجر. تهذیب التهذیب. بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع، 1404ق.
  47. عسقلانی، احمد بن حجر. الإصابه فی تمییز الصحابه. تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الأولی، 1415ق.
  48. قفطی، علی بن یوسف. انباه الرواه علی أنباه النحاه. تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: المکتبه العصریه، الطبعه الأولی، 1424ق.
  49. کرمی، محمد بن احمد. احسن التقاسیم. بیروت: دار صادر، الطبعه الثانیه، بی‌تا.
  50. مجهول. تاریخ سیستان. تحقیق: ملک الشعراء بهار، تهران: پدیده خاور، چاپ دوم، 1314ش.
  51. مدیر شانه‌چی، کاظم. علم الحدیث و درایه الحدیث. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1377ش.
  52. معارف، مجید. جوامع حدیثی اهل سنت. تهران: سمت، چاپ اول، 1383ش.
  53. مفید، محمد بن محمد. الإختصاص. تحقیق: علی اکبر غفاری، سید محمود زرندی، بیروت: دار المفید، چاپ دوم، 1414ق.
  54. مهریزی، مهدی. حوزه‌ها و مکاتب حدیثی. قم: دارالحدیث، چاپ اول، 1397ش.
  55. نجاشی، احمد بن علی. فهرست اسماء مصنفی الشیعه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، الطبعه الخامسه، 1416ق.
  56. نووی، محیی الدین بن شرف. تهذیب الأسماء و اللغات. تحقیق مصطفی عبدالقار عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
  57. یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب. البلدان. بیروت: دار الکتب العلمیه، الطبعه الأولی، 1422ق.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 120
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 86


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب