اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,354
تعداد مقالات10,165
تعداد مشاهده مقاله3,109,362
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,736,734
قاسمی خواه, مرتضی. (1403). تفسیر تطبیقی روایی آیه «وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها». مطالعات فلسفی کلامی, 11(21), 287-306. doi: 10.22034/pht.2025.15215.1395
مرتضی قاسمی خواه. "تفسیر تطبیقی روایی آیه «وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها»". مطالعات فلسفی کلامی, 11, 21, 1403, 287-306. doi: 10.22034/pht.2025.15215.1395
قاسمی خواه, مرتضی. (1403). 'تفسیر تطبیقی روایی آیه «وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها»', مطالعات فلسفی کلامی, 11(21), pp. 287-306. doi: 10.22034/pht.2025.15215.1395
قاسمی خواه, مرتضی. تفسیر تطبیقی روایی آیه «وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها». مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 11(21): 287-306. doi: 10.22034/pht.2025.15215.1395

تفسیر تطبیقی روایی آیه «وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها»

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی
دوره 11، شماره 21، دی 1403، صفحه 287-306    اصل مقاله (8.23 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2025.15215.1395
نویسنده
مرتضی قاسمی خواه*
دانش‌آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی، گرایش اخلاق، دانشگاه قرآن و حدیث قم، ایران
چکیده
در دوران جاهلیت و حتی در ابتدای اسلام، عده‌ای در ایام حج از درب اصلی خانه‌های خود وارد نمی‌شدند. قرآن کریم ورود به خانه‌ها از پشت آن‌ها را نیک نمی‌داند. با اینکه انسان به‌طور عادی از درب خانه وارد می‌شود، خداوند به‌صورت ارشادی فرموده است: «وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها» یعنی از درب خانه‌ها وارد شوید. مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و از نوع کتابخانه‌ای به این سؤال می‌پردازد که منظور از خانه‌ها و درب‌های آن چیست و چرا خداوند امر کرده است که از درب آن‌ها وارد شویم. مقاله پس از بررسی روایات و تفاسیر مختلف به این نتیجه رسیده است که این آیه فراتر از درب و خانه‌های عادی، اصلی جامع و کلی را بیان می‌کند و انسان را راهنمایی می‌کند که در هر کاری از راه شایسته آن وارد شود. روایات معصومان^ درباره مصادیق این خانه‌ها و درب‌ها مطالبی بیان کرده‌اند. در مجموع می‌توان این مصادیق را به سه گروه تقسیم کرد: 1. گروه اول خانه را خدا و راه ورود به آن را اهل بیت^ می‌دانند؛ 2. گروه دوم خود اهل بیت را مصداق خانه معرفی می‌کنند و راه ورود به خانه اهل بیت، اذن گرفتن از آنان می‌باشد؛ 3. گروه سوم خانه را علم و حکمت و راه دستیابی به آن را اهل بیت^ می‌دانند. در نوشتارهای پیشین و تفاسیر سابق، معنای اول بیشتر مورد توجه قرار گرفته و معنای دوم مغفول مانده و معنای سوم به‌عنوان تفسیری برای این آیه بیان نشده است.
کلیدواژه‌ها
آیۀ 189 بقره؛ درب‌های الهی؛ خانه خدا؛ اهل بیت (ع)
مراجع
  1. ابن‌بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی، الامالی، تهران: کتابچی، چاپ ششم، 1376ش.
  2. ابن‌بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، مصحح: علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
  3. ابن‌حیون، نعمان بن محمد مغربی، شرح الاخبار فی فضائل الائمه الاطهار^، مصحح: محمدحسین حسینی جلالی، قم: جامعه مدرسین، 1409ق.
  4. ابن‌سیده، علی بن اسماعیل، المحکم و المحیط الأعظم، بیروت: دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
  5. ابن‌شاذان قمی، ابوالفضل شاذان بن جبرئیل، الروضه فی فضائل امیرالمؤمنین×، مصحح: علی شکرچی، قم: مکتبة الأمین، 1423ق.
  6. ابن‌مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1419ق.
  7. ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  8. بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیه موسسه البعثه قم، تهران: بنیاد بعثت، 1416ق.
  9. برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، مصحح: جلال‌الدین محدث، قم: دارالکتب الإسلامیه، چاپ دوم، 1371ق.
  10. بلخی، مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل، تحقیق: عبدالله محمود شحاته، بیروت: دار احیاء التراث، 1423ق.
  11. ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1422ق.
  12. جوادی‌آملی، عبدالله، تسنیم، جلد 4، احمد قدسی، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ ششم، 1389ش.
  13. جوادی‌آملی، عبدالله، تسنیم، جلد 9، حسن واعظی محمدی و حسین اشرفی، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ سوم، 1388ش.
  14. جوادی‌آملی، عبدالله، معاد در قرآن، جلد 5، علی زمانی قمشه‌ای، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ چهارم، 1387ش.
  15. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، بیروت: چاپ اول، بی‌تا.
  16. حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق: محمدباقر محمودی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، 1411ق.
  17. حسن بن علی(ع)، تفسیر المنسوب الی الامام العسکری، قم: مدرسه امام مهدی عجل الله فرجه، 1409ق.
  18. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم، چاپ اول، 1412ق.
  19. سمرقندی، نصر بن محمد بن احمد، بحرالعلوم، ابوسعید عمر بن غلامحسن عمروی، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
  20. سیدرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، صبحی صالح، قم: هجرت، 1414ق.
  21. سیوطی، جلال‌الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، 1404ق.
  22. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، مصحح: محسن بن عباسعلی کوچه‌باغی، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، 1404ق.
  23. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
  24. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، محمدباقر خراسانی، مشهد: نشر مرتضی، 1403ق.
  25. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفة، 1412ق.
  26. طوسی، محمد بن الحسن، الامالی، تصحیح: موسسه البعثه، قم: دارالثقافة، 1414ق.
  27. فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق.
  28. فرات کوفی، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، محمدکاظم محمودی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، 1410ق.
  29. فرامرزی، جواد، حسینی، سید قاسم، «واکاوی تأویلات روایی تفاسیر شیعی در آیه 189 سوره بقره»، پژوهش نامه تأویلات قرآنی، شماره 7، 1400ش.
  30. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، تحقیق: سید طیب موسوی جزایری، قم: دارالکتاب، چاپ چهارم، 1367ش.
  31. کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، المصباح، قم: دارالرضی، چاپ دوم، 1405ق.
  32. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، مصحح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1407ق.
  33. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
  34. محمد بن مکی (شهید اول)، المزار، تصحیح: محمدباقر موحد ابطحی، قم: مدرسه امام مهدی عجل الله فرجه، 1410ق.
  35. محمدزاده، عاطفه، شهیدی، روح‌الله، مهدوی‌راد، محمدعلی، «حجیت مفاد فرازهای مستقل قرآن؛ رهیافت‌ها و زمینه‌ها (مطالعه موردی، آیه 189 بقره)»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، شماره 16، 1399ش.
  36. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ سوم، 1430ق.
  37. معرفت، محمدهادی، «علم تفسیر»، وقف میراث جاویدان، شماره 9، 1374ش.
  38. موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، موسوعة الفقه الاسلامی طبقاً لمذهب أهل البیت^، قم: موسسه دائرة معارف الفقه الاسلامی، 1424ق.
  39. واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، تحقیق: زغلول کمال بسیونی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1411ق.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 154
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 116


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب