فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات119
تعداد شماره‌ها1,257
تعداد مقالات9,411
تعداد مشاهده مقاله2,686,368
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,501,581
حاجبی, غلامرضا. (1404). بررسی و نقد دیدگاه مستشرقان معاصر درباره اصول اخلاقی پیامبر اسلام در مواجهه با دشمن. مطالعات فلسفی کلامی, (), 1-26. doi: 10.22034/jqopv.2025.10384
غلامرضا حاجبی. "بررسی و نقد دیدگاه مستشرقان معاصر درباره اصول اخلاقی پیامبر اسلام در مواجهه با دشمن". مطالعات فلسفی کلامی, , , 1404, 1-26. doi: 10.22034/jqopv.2025.10384
حاجبی, غلامرضا. (1404). 'بررسی و نقد دیدگاه مستشرقان معاصر درباره اصول اخلاقی پیامبر اسلام در مواجهه با دشمن', مطالعات فلسفی کلامی, (), pp. 1-26. doi: 10.22034/jqopv.2025.10384
حاجبی, غلامرضا. بررسی و نقد دیدگاه مستشرقان معاصر درباره اصول اخلاقی پیامبر اسلام در مواجهه با دشمن. مطالعات فلسفی کلامی, 1404; (): 1-26. doi: 10.22034/jqopv.2025.10384

بررسی و نقد دیدگاه مستشرقان معاصر درباره اصول اخلاقی پیامبر اسلام در مواجهه با دشمن

قرآن پژوهی خاورشناسان
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 تیر 1404    اصل مقاله (360.78 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jqopv.2025.10384
نویسنده
غلامرضا حاجبی*
استاد سطوح عالی حوزه
چکیده
سیره اخلاقی پیامبر اسلام (ص) در مواجهه با دشمنان، به‌عنوان تجلی آموزه‌های قرآنی، همواره یکی از موضوعات محوری در مطالعات اسلامی و استشراقی بوده است. با وجود جایگاه والای این سیره در منظومه اخلاقی اسلام، تحلیل‌های مستشرقان معاصر اغلب تحت تأثیر چارچوب‌های سکولار، سیاسی یا قبیله‌ای، از منطق وحیانی آن فاصله گرفته‌اند. این پژوهش با هدف نقد روش‌مند دیدگاه‌های مستشرقان درباره اصول اخلاقی پیامبر (ص) در تعامل با دشمنان، به بررسی تطبیقی این دیدگاه‌ها با مبانی قرآنی می‌پردازد. پرسش کلیدی تحقیق این است که آیا تحلیل‌های مستشرقان معاصر از سیره نبوی با اصول قرآنی همخوانی دارد؟ این مطالعه با روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد تطبیقی، اصول رحمت، عفو، عدالت و صلح‌طلبی را از آیات قرآن کریم و تفاسیر معتبر استخراج کرده و دیدگاه‌های مستشرقانی چون مونتگمری وات (W. Montgomery Watt)، کارن آرمسترانگ (Armstrong)، جان اسپوزیتو (John Esposito)، ویلفرد مادلونگ (Wilferd Madelung)، برنارد لوئیس (Bernard Lewis)، مایکل کوک (Michael Cook)، آن ماری شیمل (Annemarie Schimmel)، فرد دانر (Fred Donner) و ماکسیم رودنسون (Maxime Rodinson) را در این چارچوب نقد کرده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد: قرآن کریم با آیاتی چون «وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَةً لِّلْعَالَمِینَ» (انبیاء/۱۰۷)، «فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِیلَ» (حجر/۸۵)، «وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا» (مائده/۸) و «وَإِن جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا» (انفال/۶۱)، منظومه‌ای منسجم از اصول رحمت، عفو، عدالت و صلح‌طلبی را در سیره پیامبر (ص) ترسیم می‌کند که در رفتارهایی مانند عفو عمومی در فتح مکه، دعای خیر برای مردم طائف، رعایت انصاف با بنی‌قریظه و پذیرش صلح حدیبیه متجلی شده است. این اصول، برخلاف برداشت‌های تقلیل‌گرایانه مستشرقان که رحمت و عفو را به انگیزه‌های سیاسی یا شخصیتی، عدالت را به ملاحظات قبیله‌ای و صلح‌طلبی را به دیپلماسی عرفی فرومی‌کاهند، ریشه در رسالت الهی داشته و هدفی جز هدایت و اصلاح ندارند. تحلیل‌های مستشرقان، به دلیل غفلت از منطق وحیانی و اتکا به چارچوب‌های سکولار، نتوانسته‌اند عمق اخلاقی و جهان‌شمول سیره نبوی را بازتاب دهند. این پژوهش بر ضرورت بازخوانی سیره پیامبر با تکیه بر منابع اصیل اسلامی، به‌ویژه قرآن، تأکید دارد تا از تحریفات استشراقی پرهیز شود و الگویی جاودان برای تعاملات انسانی ارائه گردد.
کلیدواژه‌ها
پیامبر اسلام؛ سیره نبوی؛ اخلاق جنگ؛ مستشرقان؛ قرآن کریم؛ رحمت؛ صلح‌طلبی
مراجع
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 12
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 8


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب