اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات10,246
تعداد مشاهده مقاله3,191,173
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,784,122
اکبری, اسحاق, طرقی, مجید, شریفی نیا, محمد. (1404). تحلیل تطبیقی مؤلفه‌های فرایند انگیزش در تربیت اسلامی و روان‌شناسی انسان‌گرا. مطالعات فلسفی کلامی, 12(23), 101-129. doi: 10.22034/mft.2025.21141.1448
اسحاق اکبری; مجید طرقی; محمد شریفی نیا. "تحلیل تطبیقی مؤلفه‌های فرایند انگیزش در تربیت اسلامی و روان‌شناسی انسان‌گرا". مطالعات فلسفی کلامی, 12, 23, 1404, 101-129. doi: 10.22034/mft.2025.21141.1448
اکبری, اسحاق, طرقی, مجید, شریفی نیا, محمد. (1404). 'تحلیل تطبیقی مؤلفه‌های فرایند انگیزش در تربیت اسلامی و روان‌شناسی انسان‌گرا', مطالعات فلسفی کلامی, 12(23), pp. 101-129. doi: 10.22034/mft.2025.21141.1448
اکبری, اسحاق, طرقی, مجید, شریفی نیا, محمد. تحلیل تطبیقی مؤلفه‌های فرایند انگیزش در تربیت اسلامی و روان‌شناسی انسان‌گرا. مطالعات فلسفی کلامی, 1404; 12(23): 101-129. doi: 10.22034/mft.2025.21141.1448

تحلیل تطبیقی مؤلفه‌های فرایند انگیزش در تربیت اسلامی و روان‌شناسی انسان‌گرا

مطالعات فقه تربیتی
دوره 12، شماره 23، شهریور 1404، صفحه 101-129    اصل مقاله (776.15 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mft.2025.21141.1448
نویسندگان
اسحاق اکبری* 1، 2؛ مجید طرقی* 3، 4؛ محمد شریفی نیا* 3، 5
1دانشجوی دکتری گروه علوم تربیتی، جامعة المصطفی
2العالمیة، مؤسسه عالی علوم انسانی اسلامی، افغانستان
3گروه علوم تربیتی، مجتمع عالی علوم انسانی اسلامی، جامعة المصطفی
4العالمیة، قم، ایران
5العالمیة، قم، ایران.
چکیده
انگیزش، یکی از مؤلفه‌های بنیادین فرآیند تربیت است که نقش تعیین‌کننده‌ای در جهت‌دهی رفتارهای یادگیری، رشد شخصیت و دست‌یابی به‌اهداف تربیتی ایفا می‌کند. از آن‌جا که روی‌کردهای مختلف روان‌شناختی و دینی، برداشت‌های گوناگونی از خاستگاه و سازوکار انگیزش دارند، پژوهش حاضر با روی‌کردی تطبیقی به‌بررسی و تحلیل مؤلفه‌های انگیزشی در دو چارچوب نظریِ تربیت اسلامی و روان‌شناسی انسان‌گرا می‌پردازد. روان‌شناسی انسان‌گرا، به‌عنوان یکی از جریان‌های تاثیرگذار در روان‌شناسی معاصر، بر ارزش‌های انسانی مانند آزادی، خودمختاری، خودشکوفایی و پاسخ‌گویی به‌نیازهای عاطفی، وجودی و شناختی انسان، تأکید دارد و بر این باور است که تربیت باید بستر تحقق «خود اصیل» را فراهم آورد. در مقابل، تربیت اسلامی مبتنی بر جهان‌بینی توحیدی، فطرت الهی، اراده آزاد و گرایش انسان به‌کمال و قرب الهی است و بر جهت‌دهی انگیزه‌ها به‌سوی اهداف متعالی تأکید دارد. پرسش اصلی این پژوهش آن است که «مؤلفه‌های فرایند انگیزش در تربیت اسلامی و روان‌شناسی انسان‌گرا، کدام‌اند و وجوه اشتراک و افتراق آن‌ها چیست؟». یافته‌ها حاکی از آن است که هر دو روی‌کرد، بر اهمیت انگیزش در فرآیند تربیت تأکید دارند. با این تفاوت که در هدف نهایی، خاستگاه انگیزه‌ها، نقش معلم، روش‌های برانگیختن و ارزیابی تربیت، اختلاف‌های بنیادینی میان آن‌ها مشاهده می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تربیت اسلامی با تکیه بر ابعاد فطری و غایت‌مند انسان، از ظرفیت بی‌بدیلی برای ایجاد، تقویت و هدایت انگیزش‌های پایدار برخوردار است.
 
کلیدواژه‌ها
فرایند انگیزش؛ تربیت اسلامی؛ روان‌شناسی انسان‌گرا؛ خودشکوفایی؛ خودمختاری؛ تحلیل تطبیقی؛ کرامت انسانی
مراجع
منابع فارسی- عربی

* قرآن کریم.

* نهج‌البلاغه، گردآوری سید رضی.

  1. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، تعلیم و تربیت در فلسفه اسلامی. تهران:نشر حکمت، ۱۳۸۲.
  2. ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول. قم:مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۰۴ق.
  3. ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب. بیروت:دار الجیل، ۱۴۱۲ق.
  4. ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة النبویة. بیروت:دار المعارف، ۱۴۱۵ق.
  5. ترمذی، محمد بن عیسی، السنن. بیروت:دار الغرب الاسلامی، ۱۴۲۲ق.
  6. جوادی آملی، عبدالله، کرامت در اسلام. قم:مرکز نشر اسراء، ۱۳۸۸.
  7. حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعة. قم:مؤسسه آل‌البیت، ۱۴۰۹ق.
  8. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالعلم، ۱۴۲۵ق.
  9. شریعتمداری، علی، اصول و فلسفه تعلیم و تربیت. تهران:سمت، ۱۳۷۵.
  10. صدر، محمدباقر، الأسس المنطقیة للاستقراء. بیروت:دارالتعارف، ۱۹۸۱.
  11. صدر، محمدباقر، المدرسة القرآنیة. قم:انتشارات اسلامی، ۱۴۰۴ .
  12. صدر، محمدباقر، اقتصادنا. بیروت:دار التعارف، ۱۴۱۰ق.
  13. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان. قم:جامعه مدرسین حوزه علمیه، ۱۴۱۷ق.
  14. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن. قم:مؤسسه نشر اسلامی، ۱۳۹۰.
  15. غزالی، محمد بن محمد، إحیاء علوم الدین. بیروت:دار المعرفة، ۱۴۱۷ق.
  16. فیض کاشانی، ملا محسن، المحجة البیضاء. قم:دار الرضا، ۱۳۸۴.
  17. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی. تهران:دار الکتاب‌های الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.
  18. مازلو، آبراهام، نظریه‌ای دربارۀ انگیزش انسانی. مجله روان‌شناسی (450، 370)، ۱۹۴۳.
  19. مسلم بن حجاج، صحیح مسلم. بیروت:دار الجیل، ۱۴۲۱ق.
  20. مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام. تهران:انتشارات صدرا، ۱۳۷۲.
  21. نصر، سید حسین، دانش و معنویت در اسلام. لندن:کورنل یونیورسیتی پرس، ۲۰۰۲.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 94
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 73


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب