اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,335
تعداد مقالات10,023
تعداد مشاهده مقاله3,002,981
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,693,355
سپهری فرد, حسین, شیرازی, سید ظهیر الحسنین. (1404). آسیب شناسی مبانی فکری مستشرقان در نقد جایگاه مردم در حکومت قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, (), 1-22. doi: 10.22034/jqopv.2025.11060
حسین سپهری فرد; سید ظهیر الحسنین شیرازی. "آسیب شناسی مبانی فکری مستشرقان در نقد جایگاه مردم در حکومت قرآن". مطالعات فلسفی کلامی, , , 1404, 1-22. doi: 10.22034/jqopv.2025.11060
سپهری فرد, حسین, شیرازی, سید ظهیر الحسنین. (1404). 'آسیب شناسی مبانی فکری مستشرقان در نقد جایگاه مردم در حکومت قرآن', مطالعات فلسفی کلامی, (), pp. 1-22. doi: 10.22034/jqopv.2025.11060
سپهری فرد, حسین, شیرازی, سید ظهیر الحسنین. آسیب شناسی مبانی فکری مستشرقان در نقد جایگاه مردم در حکومت قرآن. مطالعات فلسفی کلامی, 1404; (): 1-22. doi: 10.22034/jqopv.2025.11060

آسیب شناسی مبانی فکری مستشرقان در نقد جایگاه مردم در حکومت قرآن

قرآن پژوهی خاورشناسان
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 آبان 1404    اصل مقاله (340.06 K)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jqopv.2025.11060
نویسندگان
حسین سپهری فرد* 1؛ سید ظهیر الحسنین شیرازی2
1دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب، رشته الهیات، گرایش قرآن و حدیث، دانشکده قرآن و حدیث، گروه علوم قرآنی
2دانشجوی دکتری، گروه فقه و اصول، رشته فقه و معارف، جامعه المصطفی العالمیة(ص)، قم، ایران.
چکیده
مسئله‌ی «جایگاه مردم در الگوی حکمرانی قرآنی» از مناقشه‌برانگیزترین مباحث اندیشه سیاسی اسلام و یکی از محورهای بنیادین نقد در گفتمان استشراق به شمار می‌آید. غالب مستشرقان، نظام سیاسی قرآن را در چارچوب تقابل دوگانه و ناسازگار «حاکمیت مطلق الهی» و «اختیار انسان» تفسیر کرده و بر این اساس، آن را ماهیتاً استبدادی، فراعقلانی و نافی اراده مردمی معرفی می‌نمایند. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی–تحلیلی و در سطح آسیب‌شناسی معرفتی، به واکاوی ریشه‌های فکری و روش‌شناختی این تلقی می‌پردازد و نشان می‌دهد که سرچشمه اصلیِ این نقدها، نه در متن قرآن، بلکه در پیش‌فرض‌های پارادایمیک و فلسفی خود منتقدان نهفته است. یافته‌ها حاکی از آن است که خاستگاه خطای شرق‌شناسان، ناتوانی در درک «ساختار طولی و غیرتضادآمیز» میان دو رکن حاکمیت قرآنی، یعنی «مشروعیت الهی» و «مقبولیت انسانی» است. در نتیجه، آنان با تحمیل منطق دوگانه‌اندیش غربی بر نظام ارزشی توحیدی، چارچوب مفهومی قرآن را دچار فروکاهی می‌سازند. این آسیب معرفتی در سه سطح ظهور می‌یابد: نخست، در سطح شناخت‌شناسی، از رهگذر خلط میان «نص آرمانی» و «تجربه تاریخی»؛ دوم، در سطح کلامی–فلسفی، با تقابل‌سازی میان خدامحوری و اختیار انسان که به تفسیر جبرگرایانه از حاکمیت الهی می‌انجامد؛ و سوم، در سطح سیاسی–حقوقی، با یکسان‌انگاری «مشروعیت» و «مقبولیت» و تعمیم ناروا از مصادیق تاریخی مشکوک به کل نظریه. برآیند نهایی پژوهش آن است که بسیاری از داوری‌های استشراقی، در واقع نقدی بر «بازنمایی تحریف‌شده‌ای از اندیشه قرآنی» است، نه بر خود نظریه اصیل وحیانی آن؛ ازین‌رو، فهم درست الگوی قرآنی حکمرانی تنها با بازگشت به منطق درونی متن و رهایی از پیش‌فرض‌های مدرن غربی میسّر است.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ حکومت قرآنی؛ مستشرقان؛ آسیب‌شناسی؛ مردم‌سالاری دینی؛ مشروعیت؛ مقبولیت
مراجع
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 4


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب