اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات121
تعداد شماره‌ها1,317
تعداد مقالات9,878
تعداد مشاهده مقاله2,898,704
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,615,381
رجبی قدسی, محسن, اتحاد, سیده فرناز. (1402). بررسی انتقادی مقاله یوسف در دائرةالمعارف اسلام. مطالعات فلسفی کلامی, 18(34), 225-256. doi: 10.22034/jqopv.2023.8447
محسن رجبی قدسی; سیده فرناز اتحاد. "بررسی انتقادی مقاله یوسف در دائرةالمعارف اسلام". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 34, 1402, 225-256. doi: 10.22034/jqopv.2023.8447
رجبی قدسی, محسن, اتحاد, سیده فرناز. (1402). 'بررسی انتقادی مقاله یوسف در دائرةالمعارف اسلام', مطالعات فلسفی کلامی, 18(34), pp. 225-256. doi: 10.22034/jqopv.2023.8447
رجبی قدسی, محسن, اتحاد, سیده فرناز. بررسی انتقادی مقاله یوسف در دائرةالمعارف اسلام. مطالعات فلسفی کلامی, 1402; 18(34): 225-256. doi: 10.22034/jqopv.2023.8447

بررسی انتقادی مقاله یوسف در دائرةالمعارف اسلام

قرآن پژوهی خاورشناسان
دوره 18، شماره 34، شهریور 1402، صفحه 225-256    اصل مقاله (14.86 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jqopv.2023.8447
نویسندگان
محسن رجبی قدسی* 1؛ سیده فرناز اتحاد2
1دکترای علوم قرآن و حدیث، استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، مشهد، ایران، (نویسنده مسئول):
2. دانشجوی دکتری دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، بابلسر، مازندران، ایران
چکیده
رئوون فایرستون مقاله یوسف (Yusuf) در دائرةالمعارف اسلام را به دو بخش قرآنی و متون پساقرآنی تقسیم کرده است که بسیار الهام‏بخش و از نقاط قوّت این مدخل است؛ زیرا قصّه پردازش‏شده یوسف در متون پساقرآنی که تحت تأثیر عهد عتیق، اسرائیلیات، روایت قُصّاص و ادبیات عامّه مردم قرار دارد با داستان یوسف قرآن از زمین تا آسمان متفاوت است. فایرستون، گرچه به تفاوت قصّه یوسف صدّیق در قرآن و عهد عتیق اشاره کرده، ولی نتوانسته است این تفاوت را به دقّت پیگیری کند. نوشتار حاضر به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی و نقد این مقاله بر اساس گزارش قرآن و تبیین آن در احادیث صحیح اسلامی پرداخته است. ازجمله نقدهای واردشده بر متن مقاله که در شمار دستاوردهای این جستار هم قرار می‏گیرد، می‏توان به تحلیل این مسائل اشاره کرد که آیا برادران، یوسف را به کاروانیان فروختند؟ آیا واکنش حضرت یعقوبj در فراق یوسف، گریه و زاری بود؟ آیا او از زنده‌بودن یوسف بی‏خبر بود؟ چرا یوسف صدّیق پس از تعبیر خواب مَلِک مصر، از زندان بیرون نیامد و از پادشاه مصر تقاضای رسیدگی به دست‏بریدن چند زن درباری را کرد؟ چرا پس از اعتراف آن زنان و همسر عزیز مصر به بی‏گناهی یوسف در محضر مَلِک مصر، خبری از عزیز مصر نیست و پادشاه مصر یوسف صدّیق را به جای او به عزیزی مصر انتخاب می‏کند؟ آیا پس از کوچ آل‌یعقوب به مصر، یوسف هنوز عزیز مصر است؟ اگر یوسف در این زمان مَلِک (پادشاه) مصر باشد، پدر و مادر و برادران یوسف به سجده نیفتادند؛ بلکه مطابق آداب و رسوم دربار پادشاهان، خدمه دربار پادشاهی مصر به هنگام جلوس یوسف و پدر و مادرش بر عرش (تخت پادشاهی: «رَفَعَ اَبَوَیهِ عَلَی العَرش») سجده و تعظیم کردند.
کلیدواژه‌ها
یوسف صدّیق؛ دائرةالمعارف اسلام؛ رئوون فایرستون؛ اسرائیلیات؛ جمال یوسف؛ پادشاهی یوسف
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه عبدالمحمّد آیتی، تهران: سروش، 1368.
  2. ابن‌بابویه، محمد بن على‏، الأمالی، تهران: کتابچى‏، 1376.
  3. ــــــــــــ ، علل الشرائع، قم: کتابفروشی داوری، 1385.
  4. ــــــــــــ ، کمال الدین و تمام النعمة، تحقیق: علی­اکبر غفاری، تهران: اسلامیه،1395.
  5. ـــــــــــ ، الخصال،‏ مصحح: على اکبر غفارى، قم: جامعه مدرّسین‏،1362.
  6. احسانی، کیوان و فرهاد امرایی و رضا ملازاده‌یامچی، «نقد و ارزیابی مقاله "یوسف و زلیخا" دائره المعارف لیدن»، شبهه‏پژوهی مطالعات قرآنی، شماره 6. 1401.
  7. حلّى، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال فى معرفة الرجال، تحقیق: سیدمحمّدصادق بحر العلوم، نجف اشرف: مطبعة حیدریة، 1381.
  8. خویی، سیدابوالقاسم ، معجم رجال الحدیث، موسسه الخوئی الاسلامیه، بی­تا.
  9. ذهبی، محمدحسین ، التفسیر و المفسّرون، لبنان: دار احیاء التراث العربی، بی­تا.
  10. راد، علی، پارادایم جمال یوسفj در تفسیر قرآن: از انگاره تا گفتمان، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، 1398.
  11. راد، علی، «احادیث جمال یوسفدر منابع اهل سنّت؛ آسیب‌شناسی و تاریخ‌گذاری»، علوم حدیث، شماره 82. 1395.
  12. راد، علی ، «روایت زیبایی یوسفg در منابع حدیثی امامیه؛ مستندات و آسیب‌ها»، پژهشنامه امامیّه، شماره 4. 1395.
  13. زمخشرى، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، تحقیق: حسین احمد، مصطفی‏، بیروت: دار الکتاب العربی، 1407.
  14. سمرقندى، نصر بن محمد، بحر العلوم، بیروت: دار الفکر، 1416.
  15. سیوطى، جلال الدین، الدر المنثور فى التفسیر بالماثور، قم: کتابخانه عمومى آیت‌الله العظمى مرعشى نجفی، 1404.
  16. طباطبایى، سیّدمحمدحسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات،1390.
  17. ‏طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو، 1372.
  18. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة، 1412.
  19. طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم: دار الثقافة،1414.
  20. عسقلانی، احمد بن علی، تعریف اهل التقدیس بمراتب الموصوفین بالتدلیس، تحقیق: قاسم بن عبداللّه القریوتی، عمان: مکتبة المنار، 1403.
  21. علم‏الهدى، على بن الحسین‏، تنزیه الأنبیاءb‏، قم: الشریف الرضی، بی­تا.
  22. عیاشى، محمد بن مسعود، التفسیر، تحقیق: هاشم رسولی، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة،1380.
  23. فرزند وحی، جمال و نظام جمشیدی ، «نقد مقاله «یوسف» در دائرةالمعارف جودائیکا»، قرآن‏پژوهی خاورشناسان، شماره 26. 1389.
  24. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن‏، تحقیق: أحمد البردونی وإبراهیم أطفیش، قاهره: دار الکتب المصریة، 1384.
  25. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر، چاپ سوم، قم: دار الکتاب،1363.
  26. کتاب مقدّس (عهد عتیق و عهد جدید)، لندن: 1954م.
  27. لسانی‌فشارکی، محمّدعلی (1395)، کارگاه تفسیر قصّه یوسف صدّیق، کرج: مؤسسه بشارت تسنیم، https://quranlsn.ir/multimedia/course/?id=3
  28. لسانی‌فشارکی، محمّدعلی و محسن رجبی قدسی، قصّه یوسف صدّیق (سلسله آثار آموزشی پژوهشی قصص قرآن 2)، تهران: صدوچهارده (در دست چاپ).
  29. محمدقاسمی، حمید، اسرائیلیات و تاثیر آن بر داستان‌های انبیا در تفاسیر قرآن، تهران: سروش،1390.
  30. معرفت، محمدهادی ، تفسیر و مفسّران، قم: تمهید، 1395.
  31. مفید، محمد بن محمد، الإختصاص‏، تحقیق: علی­اکبر غفاری و محمود محرمی‌زرندی، قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید، 1413.
  32. مقاتل بن سلیمان، تفسیر، تحقیق: عبداللّه محمود شحاته، بیروت: دار إحیاء التراث العربی،1423.
  33. میبدی، احمد بن احمد، کشف الاسرار و عدة الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصارى)، تهران: امیرکبیر،1371.
  34. میرعرب، فرج‌الله، بررسی ادّعای اقتباس قرآن از عهدین، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1399.
  35. Simpson, William Kelly, (2003), “Tale of the Two Brothers”, The Literature of Ancient Egypt, translated by: R.O. Faulkner and Edward F. Wente, Yale University Press: New Harven and London.
  36. Firestone, Reuven, “Yusuf”, Encyclopedia of Islam (2002), Volume XI, The Netherlands: Leiden, Brill, page 352-354.
  37. Leaman, Oliver, (2006), The Qur’an: An Encyclopedia, New York: Routledge, First edition.
پانوشت

منابع استفاده شده در مدخل یوسف در دائرةالمعارف اسلام

  1. منابع
  2. طبری، ج 1/ ص 371-414؛ ترجمه انگلیسی دابلیو. ام. برینر، تاریخ طبری، ج 2، پیامبران و پادشاهان، آلبانی، 1987/ ص 85-148
  3. ثعلبی، عرائس المجالس فی القصص الانبیا، بیروت/ ص 94-125
  4. کسائی، قصص الانبیا، ویراش ایسنبرگ/ ص 79-156
  5. ابن اثیر، ج 1/ ص 54-61
  6. آلفرد فلیکس لَندِن بیستون، تفسیر بیضاوی از سوره دوازدهم قرآن، اکسفورد، 1963
  7. ابن کثیر، قصص الانبیا، بیروت، 1982/1402، ج 1/ ص 66-317
  8. جامی، یوسف و زلیخا، ترجمه دی. پندلبوری، لندن، 1980
  9. مطالعات
  10. بی.هلر. افسانه یوسف فرمانده (آلمانی)؛ چاپ توسط MGWF، 1926/ ص 6-271
  11. جِی. مک دونالد، یوسف در قرآن و تفسیر مسلمانان، مطالعه تطبیقی، ج 44، 1956/ ص 113-31/ ص 207-24
  12. جِی. ناپرت، چهار حماسه سواحِلی، لیدن، 1984/ ص 9-58
  13. جِی. دی، یوحنّا، همسر یوسف و پوتیفار در ادبیات جهان. گلچینی از داستان جوانی پاکدامن و نامادری شهوتران، نیویورک، 1968
  14. آر. وای، ایبید، داستان یوسف در آیه عربی (نسخه خطی عربی لیدز 347)= = ضمیمه 3 به سالانه انجمن شرقی دانشگاه لیدز، لیدن 1975
  15. آنجلیکا، نیوورث، درباره ساختار سوره یوسف، ویرایش دابلیو. دییم و اس.وایلد، مطالعاتی در مطالعات عربی و سامی، آنتون اسپیتالر در هفتادمین سالگرد تولدش، ویسبادن 1980، 123-
  16. اِی. اچ.جانز، یوسف در قرآن گفت و گوی نمایشی، عواطف انسانی، و حکمت نبوی، در اسلام مسیحیان، ج 7، 1981/ ص 29-51; ام‌اس استرن، محمد و جوزف. بررسی روایات قرآنی، در JjVES،1985، ج 44/ ص 193-204
  17. مستنصر میر، داستان قرآنی یوسف. طرح، مضامین و شخصیت ها، در MW، 1986، ج 76/ ص 1-15
  18. جی.رنزبرگ، ساختارهای ادبی در داستان های قرآنی و کتاب مقدس {درباره}یوسف، در MW، ج 79، 1988/ ص 20-118
  19. آلفرد لوئیس د پریمر، یوسف و محمد در سوره دوازدهم قرآن، اکس-ان-پرووانس، 1989
  20. ام.ای.اس. عبدالحلیم، داستان یوسف در قرآن و عهد عتیق، در اسلام و روابط مسیحیان و مسلمانان، (1990)/ ص 171-
  21. سوزان تی. هالیس، مصر باستان "داستان دو برادر"، نورمن، اوکلا. 1990
  22. فدوا مالتی داگلاس، جسم زن، دنیای زن. جنسیت و گفتمان در نوشتار عربی-اسلامی، پرینستون 1991
  23. آنه ماری شیمل، یوسف در شعر مولانا رومی، ویرایش Lewisohn، میراث تصوف ایرانی قرون وسطی، لندن 1992، 45-60.
  24. جِی، موریس، نمایش سوره یوسف. مقدمه ای بر علوم انسانی اسلامی، ویرایش E. Subtelny، آنه ماری شیمل، زورنال مطالعات ترکی،1994/ ص 24-201
  25. شالوم گلدمن، حیله های زنان، حیله های مردان. همسر یوسف و پوتیفار در فرهنگ عامه خاور نزدیک، یهودی و اسلامی باستان، آلبانی 1995
  26. جِی، رنارد، هفت در به سوی اسلام، برکلی، و غیره 1996/ ص 259-72
  27. ام. مک گاها، پوشش بسیاری از فرهنگ ها. داستان یوسف در ادبیات اسپانیایی، فلادلفیا، 1997/ ص 1200-1492
  28. ام. برنشتاین، داستان های یوسف. بینامتنی در یهودیت و اسلام، دیترویت: در دست چاپ.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 333
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 219


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب