فهرست نشریات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,267
تعداد مقالات9,447
تعداد مشاهده مقاله2,713,210
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,513,971
قدیری نژاد, سیده فاطمه, نورائی, محسن, موسوی, سید محسن. (1403). تفسیر تربیتی" آیه‌ی استرجاع". مطالعات فلسفی کلامی, 18(34), 215-236. doi: 10.22034/qve.2024.9424
سیده فاطمه قدیری نژاد; محسن نورائی; سید محسن موسوی. "تفسیر تربیتی" آیه‌ی استرجاع"". مطالعات فلسفی کلامی, 18, 34, 1403, 215-236. doi: 10.22034/qve.2024.9424
قدیری نژاد, سیده فاطمه, نورائی, محسن, موسوی, سید محسن. (1403). 'تفسیر تربیتی" آیه‌ی استرجاع"', مطالعات فلسفی کلامی, 18(34), pp. 215-236. doi: 10.22034/qve.2024.9424
قدیری نژاد, سیده فاطمه, نورائی, محسن, موسوی, سید محسن. تفسیر تربیتی" آیه‌ی استرجاع". مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 18(34): 215-236. doi: 10.22034/qve.2024.9424

تفسیر تربیتی" آیه‌ی استرجاع"

قرآن و علم
مقاله 9، دوره 18، شماره 34، شهریور 1403، صفحه 215-236    اصل مقاله (631.84 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/qve.2024.9424
نویسندگان
سیده فاطمه قدیری نژاد1؛ محسن نورائی* 2؛ سید محسن موسوی3
1. دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات، مازندران، ایران
2. دانشیارگروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات، مازندران، ایران (نویسنده مسئول).
3. استادیارگروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات،بابلسر، مازندران، ایران
چکیده
در این پژوهش آموزه‌های تربیتی آیه استرجاع (که خود فرازی از آیه 156 سوره بقره است) بررسی شد. مفاد تربیتی این آیه در شش محور اساسی، امکان، اصول، روش، هدف، ابعاد و عوامل تربیت تقسیم گردید. نوشتار حاضر در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و تکیه بر تفسیر تربیتی، محورهای پیش‌گفته را از آیه استخراج کرده و به بحث بپردازد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که آیۀ استرجاع امکان تربیت انسان را که لازمۀ اعتراف به توحید و معاد است، تأیید می‌کند. در این آیه از روش اعطای بینش، تذکر، تشویق، تلقین به نفس، الگو‌دهی و حب عبودی برای تربیت استفاده شده است. آیۀ استرجاع به برخی از ابعاد تربیت در حیطۀ شناختی، عاطفی و روانی معطوف است که از مهمترین آنها، بعد تربیت عقلانی، اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی قابل ذکر است. اهداف تربیتی استفاده‌شده از این آیه عبارت‌اند از، صبرپیشگی در مواجه با ناملایمات، اقرار به مملوک بودن انسان و همچنین نیل به این معرفت که دارایی‌های ظاهری انسان نیز امانت الهی است. افزون بر آنچه ذکر شد، اصول تربیتی نیز از این آیه فهمیده می‌شود؛ اصولی مانند، خدامحوری و رعایت جانب خدا، عقل‌مداری و معاوضۀ متناهی با نامتناهی. برخی از عوامل اثرگذار تربیتی که از آیه می‌توان فهمید عبارت‌اند از: اراده خداوند متعال، ابتلا و امتحان و الگوهای تربیت. نتیجه این پژوهش در حوزه مطالعات تفسیری، به‌ویژه روش‌شناسی تفسیر، قابل استفاده است، همچنان که در علوم تربیتی نیز کارآیی دارد.
 
کلیدواژه‌ها
تفسیر تربیتی؛ آیۀ استرجاع؛ نظام تربیتی؛ تربیت قرآنی
مراجع
  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی‌اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، قم: المصطفی، چاپ دوم، 1388.
  2. ابن‌شعبه حرّانی، علیّ بن حسین، تحف العقول، تهران: کتابفروشی اسلامی،1360.
  3. ابوحیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت: دارالفکر، 1420ق.
  4. اسعدی، علی، تفسیر تربیتی قرآن چیستی و مولفه‌های آن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1399.
  5. اعرافی، علیرضا، درآمدی بر تفسیر تربیتی؛ قم: موسسۀ اشراق و عرفان، 1393.
  6. باقری، خسرو، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران: مدرسه، 1383.
  7. بناری، علی‌همّت؛ احمدلو، مسلم، مؤلفه‌های فرایند ایجاد انگیزش در تربیت اخلاقی از منظر قرآن کریم، قرآن و علم, 16 (31)، 1401.
  8. جاهد، حسینعلی، اصول و فلسفه تعلیم و تربیت و تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: جهش، 1387.
  9. جوادی‌آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، قم: اسرا، 1384.
  10. حاجی‌ده‌آبادی، محمد علی، درآمدی بر نظام تربیتی اسلام، بی‌جا: دفتر تحقیقات و تدوین کتب‌درسی، بی‌تا.
  11. حسینی‌طهرانی، سیدمحمدحسین، ولایت فقیه در حکومت اسلام، بی‌جا: ناشر: موسسه ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلامی مشهد مقدس1390.
  12. حسینی‌همدانی، محمد، انوار درخشان، تهران: بی‌نا، 1398ق.
  13. خطیب، عبد الکریم یونس الخطیب، تفسیر القرآنی للقرآن، قاهره: دار الفکر العربی، بی‌تا.
  14. خوانین‌زاده، محمدحسین؛ انصاری‌راد، محمد، مبانی تفسیر تربیتی قرآن، فصلنامه تربیتی، سال سیزدهم، شماره چهل‌وهفتم، 1397.
  15. رشیدرضا، تفسیر المنار، مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1990ق.
  16. سلطان‌علی‌شاه، سلطان محمدبن‌حیدر، بیان السعادة فی مقامات العبادة، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات، 1372.
  17. سیوطی، عبدالرحمن‌بن‌أبی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، بیروت: دارالفکر، 1421ق.
  18. طالقانی، محمود، پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1421ق.
  19. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم، انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
  20. فضل‌الله، محمدحسین، من وحى القرآن، بیروت: دار الملاک، 1419ق.
  21. قائمی‌مقدم، محمدرضا، روش تربیتی تذکر در قرآن کریم، دوفصلنامه تربیت اسلامی، سال سوم، شماره ششم، 1387.
  22. قرائتی محسن، تفسیر نور، چاپ یازدهم، تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن، 1383.
  23. مدرسی، محمدتقی، تفسیر هدایت، تهران: دار محبی الحسینg، 1377.
  24. مراغی، احمد مصطفی، تفسیر المراغی، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
  25. مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران: دارالکتب الإسلامیۀ، 1424ق.
  26. مکارم‌شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، چاپ پنجاه وچهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1374.
  27. مکارم‌شیرازى، ناصر، پیام قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه‏، 1386.
  28. مهدی‌زاده، حمید؛ عمادی، عبدالله، اعجاز تربیتی در آیه رضاع از دیدگاه مصطفی رجب و نقد آن، قرآن و علم، 16 (30)، 1401.
نراقی، ملااحمد، معراج السعادة، تهران: جاویدان، 1385

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 201
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 130


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب