اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات120
تعداد شماره‌ها1,364
تعداد مقالات10,247
تعداد مشاهده مقاله3,191,574
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,784,353
منصوری, محمد هادی, اویسی, کامران. (1403). تبارشناسی روایات «سبعة احرف» با تأکید بر دیدگاه فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 11(21), 77-96. doi: 10.22034/pht.2025.13985.1351
محمد هادی منصوری; کامران اویسی. "تبارشناسی روایات «سبعة احرف» با تأکید بر دیدگاه فریقین". مطالعات فلسفی کلامی, 11, 21, 1403, 77-96. doi: 10.22034/pht.2025.13985.1351
منصوری, محمد هادی, اویسی, کامران. (1403). 'تبارشناسی روایات «سبعة احرف» با تأکید بر دیدگاه فریقین', مطالعات فلسفی کلامی, 11(21), pp. 77-96. doi: 10.22034/pht.2025.13985.1351
منصوری, محمد هادی, اویسی, کامران. تبارشناسی روایات «سبعة احرف» با تأکید بر دیدگاه فریقین. مطالعات فلسفی کلامی, 1403; 11(21): 77-96. doi: 10.22034/pht.2025.13985.1351

تبارشناسی روایات «سبعة احرف» با تأکید بر دیدگاه فریقین

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی
دوره 11، شماره 21، دی 1403، صفحه 77-96    اصل مقاله (9.42 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/pht.2025.13985.1351
نویسندگان
محمد هادی منصوری* 1؛ کامران اویسی2
1استادیار گروه قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی قم، ایران
2استادیار گروه قرآن و متون دانشگاه معارف اسلامی قم، ایران
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی روایت معروف «سبعة احرف» می‌پردازد که به مسأله نزول قرآن بر هفت حرف مرتبط است. دانشمندان عامه، روایت نزول قرآن بر هفت حرف را پذیرفته‌اند و تفسیرهای مختلفی برای معنای «احرف» ارائه داده‌اند. برخی از محققان معاصر امامیه، این روایت را از منابع عامه به منابع امامیه منتقل‌شده می‌دانند و در نتیجه، اساس آن را نپذیرفته‌اند. بنابراین، ضرورت دارد که پژوهشی تبارشناسانه در این زمینه انجام شود تا بازپژوهی نوینی درباره اصل و ریشه روایات سبعة احرف ارائه شود.
بر اساس پژوهش حاضر، نخستین کسی که این روایت را مطرح کرده، عمر بن خطاب بوده است. وی در ساختار فکری خود که اجتهاد در مقابل نص است، اختلاف قرائات یا دیگر موارد اختلاف لفظی قرآن را مجاز دانسته و این انتساب را به پیامبر نسبت داده است. همچنین، روایت شیخ صدوق در منابع شیعه، به دلیل ضعف سندی و شباهت متنی با روایات مشابه در منابع عامه، قابل پذیرش نیست
کلیدواژه‌ها
تبارشناسی؛ سبعة احرف؛ قرائت؛ نزول قرآن؛ روایت منتقله
مراجع
  1. ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1367ش.
  2. ابن‌جزرى، محمد بن محمد، النشر فی القراءات العشر، بیروت: دارالکتب العلمیة، [بى‏تا].
  3. إبن‌حبان، محمد، الثقات، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة، ۱۳۹۳ق.
  4. ابن‌حنبل، احمد بن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1416ق.
  5. ابن‌داود، حسن بن على، کتاب الرجال (ابن داود)، تهران: دانشگاه تهران، 1342ش.
  6. اعرابی، غلامحسین، «نگاهی نو به روایات نزول قرآن بر هفت حرف»، مجله صحیفه مبین، ش 19، تابستان 1378ش.
  7. بحرانى، یوسف، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة،‌ قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1405ق.
  8. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر، [بی‌تا].
  9. برقى، احمد بن محمد، کتاب الرجال (برقى)، تهران: دانشگاه تهران، 1342ش.
  10. ترمذی، محمد بن عیسی، سنن، بیروت: داراحیاء السنه النبویه، [بى‏تا].
  11. تستری، محمد تقى، قاموس الرجال، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، 1410ق.
  12. تقوى اشتهاردى، حسین، تنقیح الاصول (تقریرات اصول فقه امام خمینی)، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی قدس سره، 1376ش.
  13. جعفرى، یعقوب، تفسیر کوثر، قم: انتشارات هجرت، 1376ش.
  14. جعفریان، رسول، افسانه تحریف قرآن، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1382ش.
  15. حسینى تهرانى، محمد حسین، نور ملکوت قرآن، مشهد: انتشارات نور ملکوت قرآن، 1421ق.
  16. حلى، حسن بن یوسف، ترتیب خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، مشهد: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى، 1381ش.
  17. خوئى، ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، قم: موسسة احیاء آثار الامام الخوئی، [بی‌تا].
  18. ـــــــــــــ، فی شرح العروة الوثقی، قم: موسسة احیاء آثار الامام الخوئی، 1418ق.
  19. خمینی، روح الله، تنقیح الاصول، مقرر: حسین نقوی اشتهاردی، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(س)، 1418ق.
  20. دارقطنی، علی بن عمر، ذکر أسماء التابعین و من بعد هم ممن صحت روایته عن الثقات عند البخاری و مسلم، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة، ۱۴۰۶ق.
  21. زرقانى، محمد عبد العظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى، [بى‏تا].
  22. زمخشرى، محمود بن عمر، الفائق فى غریب الحدیث، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1417ق.
  23. سید مرتضی، الآیات الناسخة و المنسوخة، بیروت: موسسة البلاغ، 1421ق.
  24. ــــــــــ، الفصول المختارة، قم: کنگره شیخ مفید، 1413ق.
  25. سیفی مازندرانی، علی اکبر، دروس فى القواعد التفسیریة، قم: جامعه مدرسین، 1428ق.
  26. شیخ صدوق، الخصال، قم: جامعه مدرسین، 1362ش.
  27. شیخ طوسى، تلخیص الشافی (تحقیق حسین آل بحر العلوم)، قم: انتشارات المحبین، 1382ش.
  28. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد|، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی‏، 1404ق.
  29. طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج، مشهد: نشر مرتضی، 1403ق.
  30. طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرمة، 1412ق.
  31. طیب، عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام، 1378ش.
  32. عسکرى، مرتضى، القرآن الکریم و روایات المدرستین، تهران: مجمع العلمى الاسلامی، 1416ق.
  33. عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، تهران: المطبعة العلمیة، 1380ق.
  34. فؤادیان، محمد حسن، مقاله بررسی قرائات قرآنی از دیدگاه شیعه، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش156، زمستان 1379ش.
  35. فیض کاشانى، محسن، تفسیر الصافی، تهران: مکتبة الصدر، 1415ق.
  36. ـــــــــــــــ، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام أمیر المؤمنین على×‏، چاپ اول، 1406ق.
  37. قرشى، على اکبر، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چاپ ششم، 1412ق.
  38. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، قم: دارالحدیث، 1429ق.
  39. کمالى دزفولى، على، قانون تفسیر، تهران: کتابخانه صدر، 1354ش.
  40. کورانى عاملى، على، تدوین القرآن، قم: دارالقرآن الکریم، [بى‏تا].
  41. نوری، حسین، فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب، نسخه خطی، قم: مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم، [بی‌تا].
  42. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف: مطبعة الرضویة، 1352ق.
  43. مجلسى، محمد باقر بن محمدتقى، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ دوم، 1403ق.
  44. مجلسی، محمدتقى، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم: کوشانپور، چاپ دوم، 1406ق.
  45. مسلم، صحیح المسلم، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، 1374ق.
  46. مودب، سیدرضا، نزول قرآن و رؤیاى هفت حرف، قم: دفتر تبلیغات اسلامى، 1378ش.
  47. معرفت، محمد هادى، التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1412ق.
  48. ـــــــــــــــ، علوم قرآنی، قم: موسسه فرهنگى التمهید، 1381ش.
  49. نسائى، احمد بن على، السنن الکبرى، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1411ق.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 175
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 136


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب